group-telegram.com/Me_and_therapist/489
Last Update:
🔰نقد طرحواره درمانی
طرحواره درمانی یا اسکیما تراپی (Schema Therapy) که توسط جفری یانگ (Jeffrey Young) توسعه داده شد ، علیرغم محبوبیتش، با نقدهایی از سوی روانشناسان و پژوهشگران مختلف مواجه شده است.
مهم‌ترین نقدها معمولاً از جانب این گروه‌ها مطرح می‌شوند:
۱. روانکاوان و رواندرمانگران تحلیلی
- تکرار مفاهیم روانکاوی با اصطلاحات جدید: برخی روانکاوان (مثل طرفداران مکتب ملانی کلاین) معتقدند طرحواره‌ها شبیه به "کهن‌الگوهای یونگی" یا "شیوه‌های دفاعی روانکاوی" هستند، اما با زبان متفاوت ارائه شده‌اند.
- کم‌توجهی به ناخودآگاه: منتقدان می‌گویند طرحواره درمانی بیش از حد بر شناخت آگاهانه تمرکز دارد و نقش ناخودآگاه را نادیده می‌گیرد.
۲. درمانگران شناختی-رفتاری (CBT سنتی)
- پیچیدگی غیرضروری: درمانگران CBT کلاسیک (مثل طرفداران آرون بک) معتقدند طرحواره درمانی با اضافه کردن لایه‌های جدید (مثل حالت‌های طرحواره و کودک درون)، پروتکل درمان را بیش از حد پیچیده می‌کند.
- عدم تمرکز بر راهکارهای عملی: برخی می‌گویند این روش به جای تاکید بر تغییر رفتار ، بیش از حد به "کشف طرحواره‌ها" می‌پردازد.
۳. طرفداران درمان‌های موج سوم (مثل ACT و DBT)
- عدم تاکید بر ذهن‌آگاهی : درمانگران پذیرش و تعهد (ACT) یا رفتاردرمانی دیالکتیک (DBT) معتقدند طرحواره درمانی به اندازه کافی بر مفاهیمی مثل "پذیرش" یا "روابط بین‌فردی" تمرکز ندارد.
۴. منتقدان فرهنگی
- سوگیری فرهنگی: برخی استدلال می‌کنند که طرحواره‌های پیشنهادی یانگ (مثل "محرومیت هیجانی" یا "استحقاق") بیشتر بازتاب‌دهنده ارزش‌های غربی هستند و ممکن است در فرهنگ‌های جمع‌گرا کاربرد کمتری داشته باشند.
⚠️نقدهای روش شناسانه
۱. شبه‌علمی بودن برخی مفاهیم:
برخی روانشناسان معتقدند مفاهیمی مثل "طرحواره‌های ناسازگار اولیه" یا "حالت‌های طرحواره" کمتر مبتنی بر شواهد تجربی هستند و بیشتر توصیفی‌اند تا عملیاتی.
۲. کمبود مطالعات کنترل‌شده تصادفی (RCTs) با کیفیت بالا
بسیاری از مطالعات اولیه طرحواره درمانی فاقد گروه‌های کنترل/شاهد قوی (مثل مقایسه با درمان‌های فعال دیگر) بودند.
مثال: پژوهش‌های اولیه جفری یانگ عمدتاً روی نمونه‌های کوچک و بدون گروه کنترل انجام شد.
بدون RCTهای قوی، ادعای «برتری» طرحواره درمانی بر سایر روش‌ها مشکل‌ساز است.
۳. ابهام در تعاریف عملیاتی و اندازه‌گیری طرحواره‌ها
مفاهیمی مانند «طرحواره‌های ناسازگار اولیه» یا «حالت‌های طرحواره» به صورت عینی و استاندارد تعریف نشده‌اند.
مثلاً آیا طرحواره «محرومیت هیجانی» در فرهنگ‌های مختلف یکسان عمل می‌کند؟
ابزارهای اندازه‌گیری مثل پرسشنامه‌های طرحواره (YSQ) ممکن است پایایی و روایی بین‌فرهنگی ضعیفی داشته باشند.
۴. فاصله‌گیری از روانکاوی ؟!
طرحواره درمانی ادعا می‌کند یک مدل شناختی-رفتاری است، اما بسیاری از مفاهیم آن (مثل «کودک درون») بیشتر شبیه به مفاهیم روانکاوی هستند.
۵. طولانی بودن پروتکل درمان و مشکل در استاندارد سازی
طرحواره درمانی معمولاً طولانی‌مدت (۱ تا ۳ سال) است و پروتکل‌های کوتاه‌مدت استانداردشده‌ی کمی دارد.
- انتقاد: این موضوع اجرای پژوهش‌های کنترل‌شده را دشوار می‌کند چون:
- هزینه و زمان بالایی می‌برد.
- احتمال ریزش نمونه (Dropout) افزایش می‌یابد.
۶. سوگیری پژوهشگر (Researcher Bias) در مطالعات اولیه
بسیاری از مطالعات اولیه طرحواره درمانی توسط خود یانگ یا همکاران نزدیکش انجام شده‌اند.
۷. عدم شفافیت در مکانیسم‌های تغییر
دقیقاً مشخص نیست که کدام مؤلفه‌های طرحواره درمانی باعث بهبود می‌شوند
- آیا تکنیک‌های «بازوالدسازی» (Reparenting) مؤثرند؟
- یا صرفاً تأثیر مشترک همه‌ی تکنیک‌هاست؟
بدون شناسایی مکانیسم‌های دقیق، ادعای اثربخشی علمی ضعیف می‌شود.
پی‌نوشت:
طرحواره درمانی ، قسمت های خاص و مهم روانکاوی رو برداشته اسمش رو عوض کرده ( مکانیسم دفاعی شده طرحواره) ، منظم‌ش کرده و بقیه‌ی مطالب فلسفی و چرند ( مثل اراجیف لکان) رو ریخته دور
این نقطه‌ی مثبت طرحواره درمانیه که تبیین خوبی از مشکلات شخصیتی آدمها بدست میده.
اما در عمل هم ضعف روانکاوی رو داره که زمان بره و تاثیر عملی‌ش در آزمون های ابطال گرایانه تایید نشده ( باید فرض کرد تاثیری اگر هست چیزی شبیه تاثیر دارونما ست )
هم ضعف سی‌بی‌تی رو که تغییری در هیجانات ناخودآگاه شخص که منشا رفتارهای ناسازگارشه صورت نمی‌ده.
@Me_and_therapist | روانشناسی و روان درمانی
▪️مطالب مربوط :
www.group-telegram.com/us/Me_and_therapist.com/485
▪️ آزمون دو سو کور:
www.group-telegram.com/persian_organon/98
▪️ آزمایش بدون گروه شاهد؟!:
www.group-telegram.com/us/Me_and_therapist.com/8
BY ماجراهای من و تراپیست‌م ( روان‌نشناسی و روان درمانی)
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/Me_and_therapist/489