group-telegram.com/TehranChamber/41124
Last Update:
▪️پیرامون مذاکرات ایران و آمریکا
✍️علينقي مشايخي، اقتصاددان
🔺دو نیروی پیش‌برنده در دو سوی ایران و آمریکا دو طرف را به سمت مذاکره و توافق پیش می‌رانند. در سمت آمریکا، مساله اصلی مهار چین است. چین برای ادامه رشد و توسعه خود به انرژی فسیلی احتیاج دارد؛ یک منبع اصلی تامین انرژی چین منطقه خاورمیانه است. آمریکا علاقه‌مند است و انگیزه دارد که در منطقه خاورمیانه حضور داشته باشد تا در صورت لزوم عرضه انرژی به چین را کنترل کند. علاوه بر مقوله انرژی، در دهه گذشته حضور چین از نظر سرمایه‌گذاری و تسخیر بازارهای منطقه پیشرفت زیادی داشته است و می‌رود تا جای آمریکا را از نظر سرمایه‌گذاری و بازارهای کالا و خدمات در منطقه بگیرد.
🔺آمریکا از اینکه چین جایگزین آن در منطقه شود و همچنین از اینکه در استفاده از منابع انرژی منطقه حضور نداشته باشد، قطعا راضی نیست. حضور قوی آمریکا در خاورمیانه مستلزم ایجاد رابطه دوستانه با ایران است. جنگ و درگیری با ایران منطقه را به ناامنی می‌کشد و زمینه را برای حضور بیشتر چین فراهم می‌کند. علاوه بر اهمیت منطقه خاورمیانه، تجربه چند جنگ در خاورمیانه، با وجود هزینه‌های سنگین برای آمریکا دستاوردی نداشته است. بنابراین ترامپ از جنگ پرهیز می‌کند و علاقه‌مند به مذاکره و سازش با ایران است.
🔺در سمت ایران، متحدان منطقه‌ای جمهوری اسلامی به‌شدت تضعیف یا جمع شده‌اند و ایران را از نظر بین‌المللی در موقعیت محدودتری نسبت به قبل قرار داده است. به علاوه شرایط اقتصادی در ایران بسیار بحرانی و شکننده است. کمبود فرآورده‌های نفتی، گاز و برق رو به افزایش است. توان تولید نفت و گاز رو به کاهش است. افزایش تولید نفت و گاز مستلزم سرمایه‌گذاری‌های سنگین دلاری و تکنولوژی است که هیچ‌کدام در دسترس نیست. تولید برق کفاف تقاضا را نمی‌دهد و خاموشی‌ها به‌خصوص خاموشی در صنایع، تولید را کاهش داده و در صورت افزایش خاموشی‌ها تولید مختل می‌شود.
🔺ظرفیت پالایشگاه‌های کشور جوابگوی تقاضا نیست. بحران آب رو به تشدید است و سرمایه‌گذاری در شیرین‌سازی و انتقال آب ضروری است. زیرساخت‌های کشور اعم از راه، راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌ها و شبکه‌های آب و برق فرسوده شده‌اند و به نوسازی و توسعه نیاز دارند. تحریم‌ها، دستیابی تولیدکنندگان موجود به بازارهای جهانی و تبادل پول و تکنولوژی با خارج را مشکل ساخته است. با این شرایط سرمایه‌گذاران داخلی تمایلی به سرمایه‌گذاری ندارند و حتی خروج سرمایه را افزایش می‌یابد. طبعا سرمایه‌گذاری خارجی هم با شرایط موجود و وجود تحریم‌ها به ایران وارد نمی‌شوند.
🔺در مجموع این شرایط، فقر را در جامعه گسترش داده است و در صورت ادامه در آینده نیز بیشتر گسترش می‌دهد. گسترش بیشتر فقر همزمان با وجود اندک افرادی که از وجود تحریم‌ها ثروت‌اندوزی می‌کنند، تنش‌های اجتماعی را به وضع خطرناکی می‌رساند. در نتیجه می‌توان گفت مجموع شرایط گفته‌شده ایران را در شرایط بسیار سختی قرار داده و نیرویی به‌وجود آورده است که حاکمیت را به طرف مذاکره و توافق حرکت می‌دهد.
🔺وقتی دو نیروی پیش‌برنده در دو سوی ایران و آمریکا طرفین را به سمت توافق حرکت دهد، احتمال توافق زیاد می‌شود. البته آمریکا توافقی خواهد خواست که امکان سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در بخش‌های سودآور ایران را فراهم سازد. در واقع یکی از دلایل متوقف شدن برجام آن بود که اگرچه شرکت‌های اروپایی و چینی زیادی بعد از توافق برجام برای سرمایه‌گذاری به ایران آمدند، ولی چون ایران مانع سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی شد، آمریکا از توافق‌نامه خارج و با اهرم تحریم بقیه را هم از ورود به ایران یا حتی معامله با ایران منع کرد.
🔺ولی از آنجا که ایران برای خروج از شرایط موجود به‌شدت به سرمایه‌گذاری احتیاج دارد، باید از تمایل شرکت‌های آمریکایی و غیرآمریکایی برای سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از پتانسیل‌های معدنی و جغرافیایی ایران با مشارکت منطقی استقبال کند.
🔺البته اسرائیل و لابی‌های اسرائیل به همراه تندروها و جنگ‌طلبان داخل آمریکا در تلاش خواهند بود که به طرق مختلف مانع‌تراشی کنند. در داخل ایران نیز تندروها و افرادی که از شرایط تحریم بهره می‌برند، علاقه‌مند نیستند مذاکرات به نتیجه برسد. مجموع نیروهای مخالف مذاکرات در خارج و داخل ممکن است مانع توافق شوند؛ اگرچه احتمال موفقیت آنها احتمالا بیش از ۳۰درصد نباشد.
🔺اگر توافق حاصل شود، ایران باید از نظر نهادی شامل ساختار دولت، توان کارشناسی و مدیریتی در بدنه دولت، قوانین و مقررات اداری و قوه‌قضائیه آمادگی تعامل با دنیا و سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در ایران را داشته باشد. بنابراین به‌موازات پیشرفت مذاکرات و کسب احتمالی نتایج، باید برای ایجاد ظرفیت جذب سرمایه‌گذاران و روان‌سازی سرمایه‌گذاری طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی کرد./ دنیای اقتصاد
https://news.tccim.ir/?79252
BY اتاق بازرگانی تهران
Share with your friend now:
group-telegram.com/TehranChamber/41124