سلام رفیق 👋👋👋

📣 دوست داری درک بهتری از جهان زیست شناسی و فرآیند های طبیعی آنها داشته باشی؟
علاقه‌مند و مشتاق انجام کارهای گروهی و پژوهشی هستی؟
پس وقتشه به جمع آکادمیک و دوستانه انجمن زیست شناسی سلولی و مولکولی بپیوندی!

🔴 فرقی نمیکنه کدوم گرایش زیست شناسی و چه مقطعی درس میخونی، اینجا جا برای همه هست و پذیرای شما هستیم. 🧬 🌱 🪲


⁉️ چی در انتظارمونه؟

✅ کلی کارگاه و سمینار جذاب با
اساتید خفن و محقق‌های سرشناس

✅ فعالیت در پروژه‌های تیمی و همکاری های علمی که حسااابییی بهتون کمک می‌کنه رشد کنید.

✅ خبر های تازه در مورد
فرصت‌های علمی، بورسیه ها و مسابقات

✅ آشنایی و همکاری با اساتید و دانشجو های سایر دانشکده و دانشگاه ها

✅ یک فضای گرم و دوستانه که هم می‌تونید یاد بگیرید و در کنار هم پیشرفت کنید.


🏅این انجمن هرساله افتخاراتی نظیر
کسب مقام برگزیده کشوری در بخش نشریات دانشجویی در جشنواره حرکت
به ارمغان آورده که همگی آن ها با همکاری دانشجویان عزیز و نخبه همین دانشکده رقم خورده است.🏆


✨✨ منتظرتونیم تا در دنیای زیست شناسی پیشرفت کنیم!

🔗 برای ارتباط و ثبت نام به آیدی زیر پیام بدین

📍 @WGpetrichoree 📍 @Kimiouo

🆔 تلگرام | اینستاگرام

🔄✨ مفتخریم اعلام کنیم انجمن زیست سلولی مولکولی دانشگاه تبریز در همکاری با  اولین دوره سمینارهای سالانه MedAI Summit به دانشجویانی که از طرف این انجمن اقدام به ثبت نام نمایند،
کد تخفیف ۲۰ درصدی
اعطا خواهد کرد.

🔄 برای دریافت کد تخفیف به آیدی @kiyarash_farid پیام دهید.

💠 این رویداد با هدف بهره مندی دانشجویان و پژوهشگران از بروز ترین دانش و تجربه محققان و نوآوران دانشگاه‌های برتر ایران و دنیا در حوزه هوش مصنوعی در علوم پزشکی در محورهای زیر طراحی شده است:

🩻 رادیولوژی     
🫀 کاردیولوژی
🔬 پاتولوژی
🦷 دندانپزشکی   
🧠 نوروساینس

🗓 ۸ و ۹ آبان ۱۴۰۴
⏳ از ساعت ۸:۳۰ الی ۱۹:۳۰
📍 آنلاین

🌐 برای ثبت‌نام از طریق لینک زیر اقدام فرمایید:

https://rooydadestan.ir/?p=251370

⭕️ آخرین مهلت ثبت‌نام زودهنگام: ۲۷ مهرماه

📝به‌همراه ارائه سرتیفیکیت انگلیسی ویژه رویداد

❓در صورت داشتن هر گونه سوال با آیدی زیر در ارتباط باشید:
👩🏻‍💻@MedAISummit_Admin

🌱 مشتاقانه منتظر حضور شما هستیم و در روزهای آینده، به معرفی سخنرانان و بخش‌های ویژه برنامه خواهیم پرداخت
🔸@MedAISummit

😖✨ امید جدید برای سندرم داون

🔬یکی از دقیق‌ترین قیچی‌(Cas9)های ژنتیکی تاریخ، به کمک نقشه‌ی راهنماییش (CRISPR)کروموزوم اضافی را برید! ✂️

رؤیایی که تا دیروز ناممکن به نظر می‌رسید، امروز در آستانه‌ی تحقق است…
در یک پیشرفت بی‌سابقه و تاریخی، محققان موفق شدند کروموزوم ۲۱ اضافی – علت اصلی سندرم داون – را از سلول‌های انسانی حذف کنند! 😱

💡 گامی به سمت تحقق اصلاح ریشه ای ژنتیکی‌

سندرم داون (تریزومی ۲۱) وقتی رخ می‌دهد که سلول‌ها به‌جای دو نسخه از کروموزوم ۲۱، سه‌تا دارند. همین یک نسخه‌ی اضافه، باعث تغییرات عمیق در رشد، حافظه و عملکرد اندام‌ها می‌شود.

اصلاً چرا این اتفاق افتاد؟🤔
معمولاً سلول‌های جنسی (تخمک و اسپرم) هنگام تشکیل، کروموزوم‌ها را به درستی تقسیم می‌کنند. اما گاهی اوقات خطایی به نام ناندیسجونمی (Nondisjunction) رخ می‌دهد؛ یعنی کروموزوم‌ها در فرایند میوز (تقسیم سلولی برای تولید گامت) از هم جدا نمی‌شوند. در نتیجه، گامت (مثلاً تخمک) به‌جای یک نسخه، دو نسخه از کروموزوم ۲۱ حمل می‌کند.
تمثیل: مثل اینه که داری یک دستور آشپزی درست می‌کنی و ماده‌ای مثل آرد را دو برابر اندازهٔ لازم در دستور پخت بریزی؛ طعم و نتیجه نهایی به‌کل تغییر می‌کند. همین اتفاق در ژن‌ها می‌افتد وقتی یک کروموزوم کامل اضافی باشد.

اما حالا تیمی از دانشمندان با استفاده از فناوری نسل جدید CRISPR-Cas9 تونستن در سلول‌های انسانی (از جمله فیبروبلاست‌ها و سلول‌های بنیادی)، تنها همون کروموزوم اضافی رو به‌طور انتخابی حذف کنن.
به این فرایند اسم قشنگی دادن: «اصلاح خود‌به‌خودی تریزومی» (Trisomy Rescue) 💫
چون با حذف اون کروموزوم، تعادل ژنتیکی سلول دوباره برقرار شد و عملکردهای مختل‌شده به طرز شگفت‌انگیزی بهبود پیدا کرد! 🧠

✂️ خب حالا CRISPR-Cas9 چیه؟

🤓 همون قیچی ژنتیکی معروفه!
یه ابزار شگفت‌انگیز که به دانشمندا اجازه می‌ده مثل یه جراح فوق‌دقیق برن توی DNA و در نقطه‌ی دلخواه برش بدن.
اینجا هم دانشمندا قیچی رو طوری برنامه‌ریزی کردن که فقط بره سراغ کروموزوم اضافی ۲۱، بدون اینکه حتی به دو نسخه‌ی سالم نزدیک شه. 🎯

🧩 ابزارهای کلیدی این موفقیت چه بودن؟

🏆۱ هدف‌گیری «آلل‌خاص» (Allele-Specific - AS)

😖 بزرگ‌ترین چالش این بود که کروموزوم‌های سالم اشتباهی هدف قرار نگیرن.
با روش آلل‌خاص، دانشمندا فهمیدن که هر کروموزوم ۲۱ یه امضای ژنتیکی مخصوص خودش داره — مثل یه بارکد مخفی.
پس قیچی CRISPR فقط همون کروموزوم اضافی رو تشخیص داد و برید! ✂️
نتیجه؟ دو کروموزوم سالم کاملاً دست‌نخورده موندن 🙌

البته باید به این نکته هم توجه داشته باشیم ؛برای هدف‌گیری خاص کروموزوم اضافی، باید SNPهای متمایز بین نسخه‌ها دقیقاً شناخته شده و در محل هدف CRISPR وجود داشته باشند. چنین تفاوت هایی همیشه وجود نداره پس فقط در برخی نمونه های ژنوتیپی خاص قابل اجراست.

🫣۲ کور کردن موقت سیستم ترمیم DNA 😏⚡
وقتی CRISPR یه برش ایجاد می‌کنه، سلول بلافاصله سعی می‌کنه اون رو وصله‌پینه کنه.
اما محققان یه حقه‌ی هوشمند زدن: ژن‌های LIG4 و POLQ (که توی ترمیم DNA نقش دارن) رو موقتاً غیرفعال کردن!
اما باز مشکلی هست؛ درسته که این ژن‌ها در مسیر ترمیم نقش دارند و غیرفعال‌سازی آن‌ها ممکن است باعث افزایش حذف کروموزوم شود.
امااااا
این غیرفعال‌سازی معمولاً با نقص در بقای سلولی و افزایش ناپایداری ژنومی همراهه ممکنه سلول سالم سایر نقاط ژنومی رو دستکاری کنه.
در نتیجه، این روش در سطح درمان انسانی فعلاً غیرایمن و غیرقابل‌قبول بالینی است.

🔬 این کار باعث شد سلول نتونه برش رو ترمیم کنه و در عوض، خودش تصمیم بگیره کل کروموزوم اضافی رو بندازه بیرون!😂🚮
نتیجه؟ نرخ حذف کروموزوم اضافی حدود ۱.۷۸ برابر بیشتر از قبل شد! 😍

🌱 تازه این فقط اول راهه!
این روش فقط روی سلول‌های بنیادی جواب نداد، بلکه روی سلول‌های تمایزیافته و حتی غیرتقسیم‌شونده هم مؤثر بود — یعنی شاید یه روز بتونیم ژن‌ها رو در سلول‌های بالغ هم اصلاح کنیم!
بعد از حذف کروموزوم اضافی، بیان ژن‌هایی که قبلاً بیش‌فعال بودن، به حالت طبیعی برگشت.
سلول‌ها دوباره رفتار طبیعی پیدا کردن و نشون دادن که این کار نه فقط ممکنه، بلکه پایدار و مؤثر هم هست. ❤️
لازم به ذکر است که بدانیم اثرات زیستی سندرم داون چندبعدیه
یعنی حتی اگر کروموزوم ۲۱ اضافی را از برخی سلول‌ها حذف کنیم✂️
بسیاری از تغییرات در رشد مغز و ساختار اندام‌ها در دوران جنینی رخ می‌دهند، پس اصلاح بعد از تولد احتمالاً اثر محدودی دارد😢
علاوه بر ژن‌ها، اپی‌ژنتیک، شبکه‌های تنظیمی و تعامل ژن‌های دیگر هم تغییر می‌کند، که فقط با حذف یک کروموزوم به حالت طبیعی برنمی‌گردند.
پس فقط حذف کروموزوم ۲۱ کافی نیست؛اصلاح همه سلول‌های بدن (یا حتی مغز) برای درمان سندرم داون نیازمند ویرایش میلیاردها سلول
است، چیزی که فناوری‌های فعلی نمی‌توانند انجام دهند.

✍ندا محمودی‌اصل

📚منبع