‍ 🔹 سپردن فرهنگ به جناب‌سرهنگ!

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


اظهار نظر خاکسارانه وزیر آموزش‌و‌پرورش در حضور فرمانده نیروی انتظامی با واکنش‌های منفی بسیاری در فضای مجازی مواجه شده است. علی‌رضا کاظمی در این دیدار نه تنها خود را سرباز احمدرضا رادان دانسته بلکه در یک گزافه‌گویی آشکار او را شخصیتی محبوب و دوست‌داشتنی معرفی کرده‌ است. اما جدا از این تعارفات معمول در کشورهایی از جنس ما درخواست‌های بعدی آقای وزیر از جناب فرمانده به غایت نگران کننده‌تر است، بیشتر از آن‌رو که به نوعی خواستار سرهنگی کردن نظامیان در عرصه‌های فرهنگی شده است. در این‌باره ذکر نکات زیر ضروری است:

✅ نگاه سیستمی به جامعه آن را واجد نهادهای سیاست، اقتصاد، فرهنگ، و خانواده تلقی می‌کند که روابطی متقابل و هم‌افزا با یکدیگر دارند. در این میان هر یک از این نهادها بر اساس منطق و دینامیسمی فعالیت می‌کنند که متفاوت از منطق سایر نهادها است.

✅ بر این اساس منطق نهادهای مختلف را می‌توان به این ترتیب فهرست کرد: سیاست از منطق قدرت پیروی می‌کند، اقتصاد بر سود استوار است، فرهنگ مبتنی بر گفت‌و‌گو و تفاهم بوده، و خانواده از منطق اعتماد و صمیمیت تبعیت می‌کند.

✅ متاسفانه در ایران امروز نه‌تنها با فقدان استقلال نهادی عرصه‌های ذکر شده مواجه هستیم بلکه بدتر از آن با چیرگی نهاد سیاست بر سایر نهادها روبرو شده‌ایم. به عبارت دیگر حوزه سیاست می‌کوشد تا با بهره‌گیری از منطق قدرت سایر نهادها را تابع و‌ پیرو خود سازد.

✅  تداوم اقتصاد دستوری و کنترلی، حاکمیت ممیزی در عرصه‌های فرهنگی، سیاست‌های جمعیتی و تعیین تکلیف حاکمیت برای فرزندآوری خانواده‌ها، فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، و قانون‌نویسی برای پوشش زنان و مردان در زمره پیامدهای حضور نامیمون نهاد سیاست در حیاط خلوت سایر نهادها تلقی می‌شود.

✅ حال در این میان سکان‌دار آموزش رسمی و بخش مهمی از فرهنگ این سرزمین خواستار تعیین ماموریت‌های مشترک از سوی عریان‌ترین بخش قدرت یعنی نیروهای انتظامی شده است. روشن است که فرجام این همکاری دوجانبه به معنای کنترل تنوعات فزاینده نهاد فرهنگ توسط نهاد سیاست خواهد بود.

🔹 نکته پایانی: فقدان درک عمیق جناب وزیر از جایگاه خود و فرهنگ غنی این سرزمین باعث شده که چنین بی‌پروا خود را سرباز قدرت نامیده و راه را برای سیطره هر چه بیشتر نهاد سیاست بر عرصه آموزش رسمی فراهم آورد. پرواضح است که حضور پلیس در مدارس نه تنها به گره‌گشایی از مشکلات کنونی منجر نمی‌شود بلکه موجبات نارضایتی هرچه بیشتر معلمان و دانش‌آموزان را فراهم خواهد کرد.

@solati_mehran

#کاظمی
#رادان

🎥 ببینید/ ضرب و شتم وحشتناک دانش‌آموزان توسط معلم

جزئیات در👇👇
https://www.entekhab.ir/003cJc
🆔 @Entekhab_ir

🔴📢 "لزوم بررسی و شفاف‌سازی تفاهم‌نامه آموزش و پرورش و نیروی انتظامی" 


✍علیرضا مومنی (مسئول سازمان معلمان ایران شعبه استان همدان)

🔸با احترام و در راستای مسئولیت حرفه‌ای خود در صیانت از جایگاه تعلیم و تربیت در کشور، ما فرهنگیان، مدیران و کارشناسان حوزه آموزش و پرورش، نگرانی عمیق خود را نسبت به امضای تفاهم‌نامه اخیر میان وزارت آموزش و پرورش و فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌داریم.

🔸امضای این تفاهم‌نامه، بدون اطلاع‌رسانی قبلی و بدون مشارکت نهادهای صنفی، معلمان، خانواده‌ها و کارشناسان تربیتی، موجب نگرانی گسترده در میان بدنه آموزشی کشور شده است. این اقدام، در شرایطی صورت گرفته که مدارس کشور بیش از هر زمان دیگری نیازمند تقویت رویکردهای روانشناختی، تربیتی و مشارکتی برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی هستند، نه رویه‌های مبتنی بر نگاه امنیتی.

🔸بر این اساس، جامعه فرهنگیان کشور بر نکات زیر تأکید دارد:

🔸۱. استقلال نهاد تعلیم و تربیت از نهادهای امنیتی و انتظامی، اصل بنیادینی است که در نظام‌های آموزشی پویا و مردم‌سالار رعایت می‌شود. حضور و دخالت مستقیم نهادهای انتظامی در فرآیندهای مدرسه، مغایر با اصول تربیتی و روان‌شناختی کودکان و نوجوانان است.

🔸۲. مواجهه با آسیب‌های اجتماعی در مدارس، نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق تربیتی و استفاده از ظرفیت مشاوران، روانشناسان و متخصصان حوزه آموزش است، نه رویکردهای بازدارنده و قهری.

🔸۳. امضای چنین تفاهم‌نامه‌هایی، بدون طی فرآیند کارشناسی و بدون اطلاع و مشارکت تشکل‌های صنفی و بدنه فرهنگیان، نافی اصول مردم‌سالاری و مشورت‌پذیری در تصمیم‌گیری‌های کلان آموزشی است.

🔸لذا خواستار اقدامات زیر هستیم:

🔸ارائه توضیح رسمی و شفاف از سوی وزیر محترم آموزش و پرورش در خصوص اهداف، ابعاد و تبعات این تفاهم‌نامه؛

🔸انتشار عمومی متن کامل تفاهم‌نامه جهت بررسی کارشناسی توسط نهادهای تخصصی و صنفی؛

🔸توقف هرگونه اجرای عملیاتی این تفاهم‌نامه تا زمان بررسی دقیق و حصول اجماع در جامعه آموزشی کشور.

🔸ما بار دیگر یادآور می‌شویم که حفظ آرامش، امنیت روانی و فضای آزاد آموزشی در مدارس، وظیفه‌ای خطیر بر دوش سیاست‌گذاران آموزش کشور است و نباید در سایه تصمیمات شتاب‌زده و بدون مشارکت ذی‌نفعان، دچار خدشه گردد.

✴️‌به کانال جدید سخن معلم بپیوندید.

🆔@sokhanmoallem

🔗اینستاگرام| 🔗تلگرام| 🔗سایت| 🔗پیام‌ها

🧠 🧠
فرزندپروری مسئولانه مغز هیجانی نوزادان حساس و دارای خلق آشفته را بازسازی می‌کند.

تقریبا از هر ۵ نوزاد، یکی از آنها با خُلق‌ حساس و آشفته به دنیا می‌آید. این نوزادان به محرک های جدید حساسیت بالا دارند، تمایل به گریه بیش از حد داشته و پس از برانگیختگی عاطفی به سختی آرام می‌شوند.

مطالعات قبلی این سبک خُلقی را به عنوان یک عامل خطر بالقوه برای بروز مشکلات در رشد اجتماعی-عاطفی، به‌ویژه برای ظهور اختلالات اضطرابی شناسایی کرده‌اند.

حالا مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که «فرزندپروری پاسخگو و آگاه»—یعنی سرپرستانی که به طور درست به علائم کودک واکنش نشان می‌دهند—می‌تواند فعالیت اولیه مغز را به گونه‌ای تغییر دهد که توانایی تنظیم هیجان آنها تقویت شود.

کودکانی که این نوع فرزندپروری را دریافت کرده بودند، واکنش‌های آرام‌تری به ترس نشان دادند، همدلی بیشتری داشتند، و با آرامش بیشتری به موقعیت‌های ترسناک پاسخ می‌دادند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد
افزایش آگاهی والدین و حمایت عاطفی از آنها برای مقابله با چالش‌های طبیعی کودکان دارای خُلق آشفته می‌تواند تأثیرات قابل توجه و درازمدتی بر تجربه فرزندپروری، رشد کودک و رابطه والد-فرزند داشته باشد.
🧠 🧠
این مطالعه که در نشریه  Developmental Psychology  به عنوان بخشی از یک شماره ویژه به یاد جروم کاگان، از پیشگامان مطالعه خُلق نوزادان منتشر شده است.

برای مطالعه مقاله اینجا را باز کنید

#مقاله_خواندنی
#فرزندپروری
#خُلق
https://www.group-telegram.com/eduneuro.com

Historical Evolution of Educational Research Methodology in Iran
سیر تکاملی روش شناسی پژوهش تربیتی در ایران

✍علی نوری، محمود مهرمحمدی، محمدشر یف طاهر پور، علی اصغر خالقی
🔅مجله بین المللی علوم انسانی، ۲۰۲۰، ۲۷، ۴، صص ۳۱-۲۱.

◼️ این مطالعه با استفاده از روش مطالعه موردی تاریخی به توصیف سیرتحولات روش شناسی پژوهش تربیتی در ایران، با توجه به روند روش شناختی مقاله های منتشرشده در فصلنامه تعلیم و تربیت در طول یکصد سال گذشته میپردازد.

◻️نتایج حاکی از آن است که پژوهش تربیتی در ایران پنج مرحله تاریخی متمایز و درعین حال مرتبط به هم تجربه نموده است.
🔻مرحله نخست (از سال ۱۹۱۹ تا ۱۹۸۴) با عنوان دوره پیش روش شناسی
🔻🔻 مرحله دوم (از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۴) با عنوان دوره ظهور رویکرد کمی
🔻🔻🔻مرحله سوم (از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۴) با عنوان دوره حاکمیت رویکرد کمی
🔻🔻🔻🔻مرحله چهارم (از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴) با عنوان دوره اشاعه رویکرد کیفی یا مرحله جایگزینی
🔻🔻🔻🔻🔻مرحله پنجم (از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹) با عنوان دوره دغدغه کیفیت


#مقاله_خواندنی
#تاریخ
#پژوهش_تربیتی
#روش_شناسی
#فصلنامه_تعلیم_و_تربیت
#رویکرد_کمی
#رویکرد_کیفی
@eduneuro

🔻🔻
افزایش امید و انگیزه دانشمندان برای ساخت واکسن آلزایمر

🔷 محققان علوم بهداشت دانشگاه نیومکزیکو امیدوارند آزمایش‌های بالینی انسانی را در جستجوی واکسنی برای جلوگیری از تجمع پروتئین تاو در مغز، پروتئین مرتبط با زوال عقل- آلزایمر - راه‌اندازی کنند.

♦️در مقاله جدیدی که در نشریه  آلزایمر و زوال عقل وابسته به انجمن آلزایمر، منتشر شده، تیمی از پژوهشگران به سرپرستی دکتر کیران باسکار، پروفسور دپارتمان  ژنتیک مولکولی و میکروبیولوژی در دانشکده پزشکی UNM، دریافتند که واکسن آزمایشی یک پاسخ ایمنی قوی در موش‌ها و سایر پستانداران نخستی ایجاد کرده است.

🔷تاو یک پروتئین طبیعی است که به تثبیت نورون‌ها کمک می‌کند، اما زمانی که تحت فرآیندی به نام فسفوریلاسیون قرار می‌گیرد، تغییر شکل می‌دهد و از نورون‌ها به فضای خارج سلولی رها می‌شود و گره‌هایی را ایجاد می‌کند که مشخصه آلزایمر و سایر بیماری‌های عصبی است.

♦️چندین درمان جدید تایید شده توسط FDA برای داروهایی وجود دارد که سطح آمیلوئید بتا، پروتئین دیگری که در پاتولوژی آلزایمر نقش دارد، کاهش می‌دهد، اما آنها فقط تأثیر متوسطی بر پیشرفت بیماری دارند و بسیاری را به این فکر می‌اندازد که آیا هدف قرار دادن تاو ممکن است گزینه بهتری باشد.

🔷ایمونوتراپی فعال توسعه یافته در UNM آنتی بادی هایی تولید می کند که به pT181، ناحیه ای از پروتئین تاو تغییر یافته که به عنوان نشانگر زیستی آلزایمر شناخته شده است، متصل می شود.

♦️باسکار و همکارانش در مقاله‌ای در سال 2019 که در  NPJ Vaccines منتشر شد ، گزارش دادند که وقتی واکسن به موش‌هایی که برای بیان تاو پاتولوژیک پرورش داده شده بودند، آنتی‌بادی تولید کردند، میزان درهم‌تنیدگی‌ها را در ساختارهای کلیدی مغز کاهش دادند و عملکرد خود را در آزمایش‌ها برای سنجش ناتوانی شناختی آن‌ها بهبود دادند.

🔷مقاله جدید این یافته ها را توسعه می دهد. این واکسن یک پاسخ ایمنی قوی را در موش‌هایی که برای ابتلا به بیماری مرتبط با تاو پرورش یافته بودند، برانگیخت که یکی از آنها ژن تاو انسانی را در ژنوم خود قرار داده بود.

♦️با همکاری دانشگاه کالیفرنیا، دیویس، و  مرکز تحقیقات ملی پستانداران کالیفرنیا،   این واکسن برای ماکاک‌ها، پستاندارانی که سیستم ایمنی و مغز آنها به انسان نزدیک‌تر است، نیز تزریق شد. آنها هم یک پاسخ ایمنی قوی و بادوام نشان دادند.

🔷محققان همچنین آنتی بادی‌های موجود در سرم میمون‌های واکسینه‌شده را بر روی نمونه‌های پلاسمای خون گرفته‌شده از افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف، که اغلب پیش‌آهنگی برای زوال عقل کامل آلزایمر است، و همچنین سرم‌های بافت مغز افرادی که در اثر آلزایمر مرده بودند، آزمایش کردند و دریافتند که آنها به پروتئین تاو متصل می‌شوند.

♦️این واکسن با استفاده از یک پلتفرم ذرات ویروس مانند (VLP) ساخته شده است که توسط Bryce Chackerian و David Peabody، همکاران Bhaskar در ژنتیک مولکولی و میکروبیولوژی توسعه داده شده است. VLP ها اساساً ویروس هایی هستند که DNA آنها حذف شده است و آنها را بی ضرر می کند. تکه‌هایی از پروتئین‌ها - در این مورد pT181 - می‌توانند به سطح آن‌ها متصل شوند و آن‌ها را برای سلول‌های ایمنی که مراقب مهاجمان هستند، نمایان کنند.

🔷 واکسن های مبتنی بر VLP با یک تلقیح اولیه و دو تزریق تقویت کننده نشان داده اند که ایمنی بادوام ایجاد می کنند. آنها به مواد کمکی نیاز ندارند - موادی (مانند آلومینیوم) که همراه با واکسن تجویز می شوند تا پاسخ ایمنی را تقویت کنند. همچنین نشان داده شده است که آنها در انسان بی خطر هستند.

♦️این پژوهش مهم بود زیرا کارآیی واکسن را در یک مدل حیوانی که بیشتر شبیه انسان است گسترش می‌دهد. موش‌ها پاسخ ایمنی انسانی ندارند، اما این نخستی‌های غیر انسانی، پاسخ ایمنی آنها بسیار شبیه به انسان است.

متن کامل مقاله را از اینجا بخوانید

متاسفانه حادثه ناگوار انفجار در بندر شهید رجایی بندرعباس منجر به جان‌باختن تعدادی از هم‌وطنان عزیزمان شد.
ما، جامعه علوم اعصاب تربیتی ضمن ابراز تاسف فراوان برای رخ دادن این اتفاق اندوهناک، به مردم شریف ایران به‌ویژه اهالی عزیز استان هرمزگان تسلیت می‌گوییم.
در این لحظات سخت، همدرد خانواده‌های داغدار و مردم بزرگوار این استان هستیم.

https://www.group-telegram.com/eduneuro.com

شبکه‌های اجتماعی و مغز نوجوانان

امی اوربن، استاد گروه علوم شناختی و مغز دانشگاه کمبریج و همکارانش در پژوهشی به بررسی ارتباط بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی و آسیب‌پذیری سلامت روان نوجوانان می‌پردازند.

تحقیقات پیشین نتایج متناقضی ارائه داده‌اند و شواهد عملی کمی برای خانواده‌ها، مدارس و سیاست‌گذاران فراهم کرده‌اند. در این پژوهش، استدلال می‌شود که تغییرات رفتاری، شناختی و عصبی در دوران نوجوانی می‌تواند زمینه‌ساز اختلالات اجتماعی-عاطفی باشد و باید به عنوان محور اصلی تحقیقات شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گیرد.

پژوهشگران به مکانیزم‌هایی اشاره می‌کند که شبکه‌های اجتماعی ممکن است این تغییرات رشدی را تشدید کنند و خطرات سلامت روان را افزایش دهند. این مکانیزم‌ها شامل تغییرات رفتاری مانند اشتراک‌گذاری محتوای پرخطر و خودنمایی، تغییرات شناختی مانند اصلاح مفهوم خود، مقایسه اجتماعی، واکنش به بازخورد اجتماعی و تجربه طرد اجتماعی، و مکانیزم‌های عصبی مانند افزایش حساسیت به استرس و تغییر پردازش پاداش هستند.
این مقاله در جلد ۳ نشریه Nature Reviews Psychology در سال ۲۰۲۴ منتشر شده است.

مقاله را می‌توانید از اینجا بخوانید

🎦 🎞
فیلم سینمایی بایست و تحویل بده (Stand and Deliver) یکی از فیلم‌های دیدنی تاریخ سینما است که حاوی نکات تربیتی فراوانی برای همه کسانی است که با امر تربیت سروکار دارند از جمله معلمان.

این فیلم سال ۱۹۸۸ به کارگردانی رامون منندز و با حضور بازیگرانی مانند ادوارد جیمز آلموس، روسانا دسوتو، لو دایموند فیلیپس، اندی گارسیا، کامرون آرگانزیانو، ایستل هاریس، ونسا مارکز، جیمز ویکتور در سال ۱۹۸۸ اکران شد و برنده جایزه بهترین فیلم بلند Independent Spirit شده است.

فیلم بایست و تحویل بده، داستان زندگی واقعی معلم ریاضی دبیرستان جیمی اسکالانته را روایت می‌کند که دانش‌آموزانش را که تمایل به ترک تحصیل دارند تشویق به یادگیری علم حساب می‌کند.

ادوارد جیمز اولموس که نقش این معلم را بازی می‌کند، نامزدی بهترین بازیگر مرد را در شصت و یکمین دوره جوایز اسکار دریافت کرد.

او تندیس طلایی اسکار را به داستین هافمن به خاطر بازی در نقش یک نابغه ریاضی دیگر در فیلم «مرد بارانی» (Rain Man) باخت. اما اولموس همیشه یکی از محبوب‌ترین بازیگرهای دهه ۱۹۸۰ بوده است.


#فیلم_دیدنی
#معلمی
#حل_مساله

https://www.group-telegram.com/eduneuro.com

رابرت «باب» سیلوستر (Robert Sylwester)، یکی از پیشگامان رشته علوم اعصاب تربیتی بود که سهم قابل توجهی در معرفی و تحکیم پایه‌های رشته داشته است.

طی دهه‌های طولانی تدریس در دانشگاه اورگان، باب کتابها و مقاله‌های بی‌شماری نوشت که بسیاری از آنها در زمینه تخصصی او، یعنی علوم اعصاب تربیتی است.

باب در ۵ آگوست ۲۰۱۶، در سن ۸۹ سالگی درگذشت.طبق وصیتش، هدایای دریافتی از طرف مردم به یاد او به دانشگاه کنکوردیا در پورتلند یا دانشکده تربیتی دانشگاه اورگان اهدا شد.

در تصویر او را در کنار همسرش روث می‌بینید. روث، که سال‌ها دچار زوال عقل بود، در مه ۲۰۱۶ درگذشت و باب وظیفه‌شناسانه همیشه کنار او بود و دست او را گرفته بود، چون ۶۴ سال پیش به او قول داده بود همیشه در شرایط بیماری و سلامتی کنارش می‌ماند، مگر زمانی که مرگ آنها را از هم جدا کند.

من از سال ۲۰۱۰ با باب آشنا شدم. او همیشه از راه دور با روی باز به من کمک کرد. وی صفاتی مانند دقت، پذیرش، احترام، مهربانی، عشق، نیکوکاری و سخاوت را یکجا در خود داشت. من از آشنایی بااو خوشحالم و به یادش تلاش خواهم کرد راهش را ادامه دهم.

#معرفی_شخصیت_ها
#علوم_اعصاب_تربیتی

@eduneuro

آزمونهای استاندارد هوش تنها یک نیمه هوش را می‌سنجند!

اخیراً رابرت جی. استرنبرگ، از صاحبنظران برجسته حوزه هوش، مقاله‌ای با عنوان "نیمه دیگر هوش" نوشته است. این اثر ارزشمند از سوی دوست گرامی، آقای علی‌اصغر محمودی، به دستم رسید. من هم بر آن شدم تا آن را با مخاطبان و دنبال‌کنندگان کانال علوم اعصاب تربیتی به اشتراک بگذارم.

همان‌طور می‌دانید، رابرت استرنبرگ، استاد دانشگاه کرنل،از نظریه‌پردازان بنام روان‌شناسی شناختی و تربیتی است و نظریه‌های بدیع او در باب هوش، خلاقیت، عشق و خرد همواره مورد توجه اندیشمندان این حوزه‌ها قرار گرفته است. استرنبرگ با ارائه مدل‌هایی همچون «هوش سه‌وجهی» (تحلیلی، خلاق، عملی) نقش بسزایی در غنا بخشیدن به درک ما از مفهوم هوش ایفا نموده است.
مقاله حاضر که احتمالاً جدیدترین اثر اوست، در نشریه هوش (Intelligence) جلد ۱۱۰، سال ۲۰۲۵ به چاپ رسیده است.

در این مقاله، استرنبرگ به واکاوی شکاف مفهومی میان «هوش به مثابه شایستگی(توانایی بالقوه)» (Competence) و «هوش به مثابه عملکرد»(Performance) می‌پردازد. وی ضمن نقد رویکردهای سنتی سنجش هوش، معتقد است که آزمون‌های استاندارد شده (آزمون‌های IQ) به دلیل تمرکز صرف بر سنجش توانایی‌های ذهنی در شرایط کنترل‌شده و عاری از موانع زندگی واقعی، در بازتاب هوش در بافتارهای پیچیده و پویای زندگی روزمره ناتوان هستند. برای استرنبرگ، شایستگی به توانایی‌ها و پتانسیل‌های ذهنی فرد در شرایط ایده‌آل و بدون مانع اشاره دارد. آزمون‌های IQ عمدتاً این جنبه از هوش را می‌سنجند. عملکرد به نحوه بکارگیری هوش در موقعیت‌های واقعی و در مواجهه با موانع گوناگون اطلاق می‌شود.  

استرنبرگ با توسل به استعاره «مسابقه دویدن با مانع» (Obstacle Racecourse)، مدلی ارائه می‌دهد که در آن هوش نه به عنوان یک ویژگی ایستا، بلکه به عنوان فرآیندی پویا و وابسته به، تعامل فرد با موانع درونی و بیرونی تعریف می‌شود. در این مدل، شرایط آزمایشی (نظیر آزمون‌های هوش) به مثابه مسابقه‌ای در زمینی هموار و بدون مانع تلقی می‌شوند که صرفاً سرعت ذهنی (توان بالقوه) را مورد سنجش قرار می‌دهند. این در حالی است که زندگی واقعی، مشابه مسابقه‌ای در زمینی ناهموار با موانع پیش‌بینی نشده است که عملکرد هوشمندانه می‌طلبد.

استرنبرگ موانع مؤثر بر عملکرد هوش را به دو دسته کلی تقسیم می‌کند. دسته اول موانع درونی عبارتند از:
□ موانع شناختی و فراشناختی: نقص در استدلال منطقی، جهل (در اشکال گوناگون شامل ناآگاهی از دانش ضروری، ناتوانی در تشخیص دانش موجود، یا عدم دسترسی به دانش ناخودآگاه)، و اتکای غیرانتقادی به مراجع اقتدار.
□ موانع هیجانی: تأثیرات منفی هیجان‌هایی نظیر اضطراب، ترس، یا افسردگی بر فرآیندهای تصمیم‌گیری.  
□موانع انگیزشی: تمایلاتی که رفتارهای غیرمنطقی را تقویت می‌کنند(مانند پیروی از علایق کوتاه‌مدت به قیمت نادیده گرفتن عواقب بلندمدت).  
□ موانع نگرشی: عدم تمایل به به‌کارگیری توانایی‌های شناختی در موقعیت‌های خاص.
دسته دوم، موانع بیرونی عبارتند از:
○ عوامل محیطی: محرک‌های مختل‌کننده نظیر سروصدا، دماهای نامتعادل، یا شرایط نامساعد فیزیکی.  
○ تفاوت‌های فرهنگی: تعاریف ناهمگون از «رفتار هوشمندانه» در فرهنگ‌های مختلف که منجر به ارزیابی‌های متناقض می‌شوند.  
○ ابهام موقعیتی: پیچیدگی ذاتی مسائل واقعی (نظیر بحران‌های اجتماعی یا تعارضات اخلاقی) که فاقد راه‌حل‌های قطعی هستند.

استرنبرگ در تحلیل رابطه شایستگی و عملکرد، سه مدل نظری را مطرح می‌سازد: 
مدل بی توجه به ارتباط بین توان و عملکرد (Irrelevance Model): هوش صرفاً به عنوان شایستگی تعریف می‌شود و عملکرد خارج از دایره مفهومی آن قرار دارد.  
مدل متغیرهای میانجی (Intervening Variables Model): شایستگی و عملکرد هر دو مؤلفه‌های ضروری هوش هستند، اما موانع محیطی و فردی می‌توانند عملکرد را به طور معناداری کاهش دهند.  
مدل عملکردی (Performance Model): هوش منحصراً در قالب رفتارهای عملی در موقعیت‌های واقعی معنا می‌یابد و شایستگی فاقد ارزش تحلیلی است.  
استرنبرگ با دفاع از مدل دوم، تأکید می‌کند که هوش در عمل از تعامل سه‌جانبه فرد، تکلیف، و موقعیت (Person × Task × Situation Interaction) تأثیر می‌پذیرد.  

وی پیشنهاد می‌‌کند برای سنجش هوش آزمون‌های عملکردی در محیط‌های واقعی طراحی شود که توانایی افراد در غلبه بر موانع متنوع را ارزیابی کند. این رویکرد، به ویژه در حوزه‌هایی نظیر تعلیم و تربیت، مدیریت منابع انسانی و روان‌شناسی بالینی دارای اهمیت است. در واقع سنجش هوش در حال حاضر بر اندازه گیری یک نیمه هوش یعنی شایستگی متمرکز است در حالیکه نیمه دیگر آن یعنی عملکرد هم دست کم به همان اندازه توانایی مهم است.

✍ علی نوری، متخصص علوم اعصاب تربیتی

مقاله را از اینجا بخوانید.

🧠🧠🔻🔻🧠🧠
https://www.group-telegram.com/eduneuro.com