group-telegram.com/h_m_Borujerdi/1092
Last Update:
۲. گزارش تصحیحات و اختلافات در حاشیه:
شیخ شیر محمد همواره تصرفات خود را در سکوت انجام داده است. او در موارد متعددی، با ثبت حواشی، خواننده را از وضعیت نسخهٔ اساس و اصلاحات انجام‌شده مطلع کرده است. این گزارش‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند:
(الف) تصریح به تصحیف: در مواردی که تصحیف در نسخهٔ اساس واضح بوده، او ضمن اصلاح متن، ضبط اصلی را در حاشیه گزارش کرده است تا امانت در نقل را رعایت کرده باشد. مثلا در تصحیح یک سند حدیثی، نسخهٔ اصل را که به شکل «ابن عبّاس، عن سليم» بوده، به صورت صحیح «ابن أُذَينةَ، عَن أَبَانِ، عَن سُلَيم» ضبط می‌کند و در حاشیه می‌نویسد: «نسخة الأصل. يقول شير محمّد: غرضي من ذكر الأصل، التنبيه على ما وقع فيه من التصحيف».
(ب) گزارش ضبط نسخهٔ اساس بدون اصلاح: هنگامی که به وجود تصحیفی مشکوک شده اما منبعی برای اصلاح قطعی آن در اختیار نداشته، از تصرف در متن پرهیز کرده و تنها به گزارش ضبط نسخهٔ اساس در حاشیه اکتفا کرده است. مثلاً در برابر کلمه «حین» که به وضوح تصحیف «خیر» بوده، در حاشیه عبارت «حين، نسخة الأصل» را ثبت کرده است.
(ج) افزودن اطلاعات تکمیلی از منابع: افزون بر تصحیح، وی گاه اطلاعات تکمیلی از منابع را نیز در حاشیه می‌افزود تا به غنای متن کمک کند. مثلا پس از نقل روایتی که خوارزمی آن را از ابونعیم اصفهانی روایت می‌کند، در حاشیه متذکر می‌شود: «يقول شير محمّد: قال أبو نعيم بعد إيراد هذا الخبر: رواه جابر الجعفيّ، عن أبي الطفيل، عن أنس؛ نحوه».
(د) گزارش نواقص ساختاری نسخه: او به افتادگی‌های ساختاری در نسخه نیز توجه داشت. مثلا در مورد باب هشتم کتاب، در حاشیه تصریح می‌کند که این باب در نسخهٔ اساس ساقط شده بود: «يقول شير محمّد: كان الباب الثامن ساقطاً من نسخة الأصل الّتي نسختُ هذه منها».
ارزیابی انتقادی:
ارزیابی انتقادی روش شیخ شیر محمد نشان می‌دهد که عملکرد او، هرچند از روی تحقیق و با هدف ارائه متنی منقّح صورت گرفته، ولی با معیارهای تصحیح انتقادی اختلافات و اشکالات مهمی دارد. در شیوهٔ رایج، اصل بر حفظ ضبط نسخهٔ اساس در متن اصلی و گزارش تمام اصلاحات پیشنهادی یا اختلافات با منابع در بخش حواشی است. در حالی که شیخ شیر محمد، گاهی متن تصحیح‌شده بر اساس منابع را مستقیماً در متن اصلی درج کرده و به این امر هیچ اشاره ای نکرده است. این امر، مرز میان متن اصلیِ «مصباح الانوار» و متونِ منابعِ آن را کمرنگ می‌سازد.
با این وجود، تلاش‌های دقیق و عالمانهٔ او در شناسایی منابع، مقابلهٔ متون و گزارش صادقانهٔ بسیاری از تصحیحات، ارزش کار او را آشکار می‌سازد و نسخهٔ او را به یک «نسخهٔ منقّح و محقَّق» تبدیل کرده است که خود به عنوان یک منبع ارزشمند در تصحیح نهایی کتاب «مصباح الانوار» که در کتابخانه علامه مجلسی صورت پذیرفته و به زودی به زیور طبع آراسته خواهد شد به کار گرفته شد؛ با این تفاوت که در تصحیح حاضر، تمام اصلاحات پیشنهادی (چه از نسخهٔ شیخ شیر محمد و چه از منابع دیگر) با ذکر منبع در پاورقی گزارش شده تا اصالت متن مؤلف حفظ گردد.
https://www.group-telegram.com/us/h_m_Borujerdi.com
BY میراث مکتوب شیعه (سید حسن موسوی بروجردی)
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/h_m_Borujerdi/1092