🟩نسخه تصویری پنج شنبه های موسسه مطالعات و اقتصاد ( ۲۶ مرداد ۱۴۰۲)
⬜ اقتصاد سیاسی کودتا: بررسی جنبه‌های ملی و بین‌المللی کودتا و درس‌های آن برای حال و آینده‌ی ایران
🟥جناب آقای دکتر فرشاد مومنی
💠
https://www.aparat.com/v/INzPU

#اقتصاد_سیاسی
@dinoeqtesad

#اقتصاد_سیاسی_کودتا
@nashr_nahadgara

#دکتر_فرشاد_مومنی
@farshad_momeni

#سخنرانی
#درس‌هایی_برای_آینده
@kaveh_farhadi

https://fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%88%DA%A9 @kaveh_farhadi

«دکترین شوک» که تاکنون به بیش از 20 زبان ترجمه و دست کم در 35 کشور منتشر شده‌است،بر پایه‌ی تحقیقات تاریخی و چهارسال گزارش میدانی نائومی کلاین تهیه شده و یکی از آثار کم‌نظیر در پرده‌برداشتن از پیچیده‌ترین طرح‌های اقتصادی‌-سیاسی برنامه‌های نولیبرالی «اجماع واشنگتن»و آثار اجتماعی و اقتصادی برنامه‌های مزبور می‌باشد.
@kaveh_farhadi
کتاب «دکترین شوک؛ ظهور سرمایه‌داری فاجعه» نشان می‌دهد که چطور اجرای برنامه‌های اقتصادی نولیبرالی، از جمله نسخه‌های تجویزی «صندوق بین المللی پول» و «بانک جهانی»، نیازمند این بوده است که جامعه از طریق شوک، وادار به اطاعت و پذیرش برنامه‌هاییاین‌چنین شودکه در شرایط عادی برای توده‌های مردم بسیار نامطلوب است.
مطالب و مستندات این کتاب پایانی بر این اسطوره است که بازار آزاد جهانی در روندی دموکراتیک به فتح و پیروزی رسیده است. کلاین مستقیماً اقتصاددانان نظم نوین جهانی، یعنی میلتون فریدمن (Milton Friedman)، برنده جایزه نوبل، و نیز دیگر کارگزاران «مکتب اقتصادیشیکاگو» را هدف می‌گیرد و توضیح می‌دهد که چطور سیاست‌های اقتصادی آن‌ها در کشورهایی مثل شیلی در دوران دیکتاتوری پینوشه، روسیه‌ در دوران یلتسین، آمریکای پس از طوفان کاترینا و عراق پس از اشغال نظامی توسط امریکا، پیش برده شده است. پیش بردن این سیاست‌ها نه با روندی دموکراتیک که با سوء استفاده از شوک زدگی مردم در اثر فاجعه صورت گرفته است. کلاین تا آن‌جا پیش می‌رود که سعی می‌کند نشان دهد بعضی از این فاجعه‌ها اصلاً به قصد ایجاد شوک و پیش بردن این سیاست‌ها ایجاد شده‌اند.
(برگرفته از سایت «انسان شناسی و فرهنگ» مقاله ای در معرفی کتاب از خسرو صادقی بروجنی) @kaveh_farhadi

📚" برنامه کلی مصدق در داخل کشور پیشبرد هرچه بیشتر دموکراسی در جامعه بود. در این راه پیشرفت هایی نیز حاصل شد. بعضی از زندانیان آزاد شدند...
نشریات متعدد مخالف مصدق با آزادی چاپ می شدند. شخص مصدق عاری از فساد بود و سبک زندگی اش به شیوه تحسین برانگیزی ساده بود. اصلاحاتی در نظام های قضایی و انتخاباتی و آموزشی ایجاد گردید. تنها اصلاحات اقتصادی در حیطه کشاورزی و کارگری جایش خالی بود.

نکته مهم این بود که پیش بردن جامعه در راستای دموکراسی تحت الشعاع مبارزه در راه کنترل دولت قرار داشت و مصدق را به سمت تضادهای سیاسی سوق می داد. او ناچار بود بر سر ماهیت دولت با عناصر محافظه کار و نیروهای پراکنده درون و بیرون ائتلاف مردمی اش مبارزه کند. حفظ موازنه بسیار دشوار بود. او می خواست کانون قدرت را از شاه و ارتش و مجلس سنا به مجلس شورای ملی و کابینه دولت منتقل کند. او دستور داد انتخابات هفدهم کاملا آزاد برگزار شود و این امر دست ارتش و دربار را برای تقلب باز گزارد و شکست جدی برای مصدق به بار آورد."
📖کتاب #اصلاح_طلبی_ناکام |چاپ دوم | ص۱۹۷
اثر:🖋 #عباس_نعیمی_جورشری
@abbasnaeemi
#جامعه‌شناسی_سیاسی
#ملی_شدن_نفت
#ایران
@kaveh_farhadi

نگاهی به پروسه سرنگونی دولت ملی دکتر محمد مصدق از منظر اسناد وزارت خارجه دولت آمریکا - قسمت سوم

کودتای اول (۳خرداد ۱۳۳۱ - ۷ تیر ۱۳۳۱)، از منظر اسناد وزارت خارجه دولت آمريکا: "اسناد سخن می‌گویند، برگردان دکتر احمد علی رجائی و مهین سروری، جلد اول، تهران: قلم، ۱۳۸۳"

✍ دکتر کریم سلیمانی*

پس از ملی شدن صنعت نفت ایران، دولت انگلستان در تاریخ ۴ خرداد و نیز ۳۱ خرداد ۱۳۳۰ از دولت ایران به دیوان دادگستری شکایت کرد و تقاضا نمود، دیوان، دولت ایران را از اجرایی کردن قانون ملی شدن نفت باز دارد. دولت ایران طی لایحه‌ای صلاحیت رسیدگی به اختلاف میان دولت ایران و شرکت نفت را نپذیرفت و از کارکنان خارجی شرکت نفت خواست تا ۱۱ مهر ۱۳۳۰ ایران را ترک کنند. به همین دلیل دولت انگلیس در تاریخ ۵ مهر ۱۳۳۰ از شورای امنیت سازمان ملل درخواست کرد که ایران را از این اقدام باز دارد.

در پی شکایت دولت انگلیس، دکتر محمد مصدق به همراه عده‌ای به نیویورک رفت و در جلسات شورای امنيت در فاصله روزهای ۲۲ تا ۲۶ مهر از حقوق ملت ایران دفاع جانانه‌ای انجام داد و دولت انگلیس در شورای امنیت ناکام ماند. شورای امنيت موضوع دعوای انگلیس و ایران را به دیوان بین‌المللی ارجاع داد.

دولت ایران در ۱۵ بهمن ۱۳۳۰ لایحه‌ای را به دیوان تسلیم کرد و قویا منکر صلاحیت دیوان در رسیدگی به شکایت انگلستان شد. در نهایت دیوان لاهه در روز ۱۹ خرداد ۱۳۳۱ رسیدگی به شکایت دولت انگلیس علیه ایران را شروع و در ۳۱ تیر به نفع ایران رای داد. از از ۱۴ قاضی دیوان ۹ نفر از جمله سر آرنولد مک‌نیر، قاضی انگلیسی به نفع ایران رای داد. (فؤاد روحانی، زندگی سیاسی مصدق، تهران: زوار، ۱۳۷۹، ص۲۷۵-۲۷۱)

تصور کنید در حالیکه کشتی‌های جنگی انگلستان در برابر پالایشگاه آبادان مستقر و این شهر را در محاصره دریایی داشتند و از طرف دیگر دولت این کشور از ۴ خرداد ۱۳۳۰ با شکایت علیه ایران، ابتدا در دیوان لاهه، سپس شورای امنیت و پس از آن، مجددا در دادگاه لاهه، یک جنگ تمام عیار حقوقی در سطح مناسبات بین‌المللی را به راه انداخته و اوج آن در روزهای خردادماه ۱۳۳۱ بود، دکتر مصدق می‌بایست در این جنگ نابرابر، به مصاف حریف قدر قدرت می‌رفت. او که داشت آماده می‌شد تا در روز ۶ خرداد ۱۳۳۱ تهران را به قصد لاهه ترک نماید، درست ۳ روز پیش از این تاریخ، در سوم خرداد پروسه کودتا(ی اول) با ابتکار قطعی شاه و وزیر دربار او، حسین علاء، آغاز می‌شود.

تصور آن حتی پس از سالیان درازی که از آن رخداد گذشته است، هنوز سخت و دردناک است. یک نخست‌وزیر قانونی با مجموعه‌ای از بیماری‌های کهنه و مزمن که از جوانی همچون همزادی او را رها نمی‌کرد و در ایامی که با شور و شوق وصف‌ناپذیر، نه تنها در لاهه، بلکه در صحنه جهانی در مقام دفاع از منافع و حاکمیت ملی ایرانیان، عصا به دست و لنگان لنگان، اما استوار در تلاش بود، پادشاه ایران در تهران در صدد است تا با همکاری دو سفارت امریکا و انگلیس بر علیه این پیرمرد فرتوت کودتا کند‌....

@hamidrezaabedian

*دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی

متن کامل را اینجا بخوانید.

نگاهی به پروسه سرنگونی دولت ملی دکتر محمد مصدق از منظر اسناد وزارت خارجه دولت آمریکا - قسمت سوم

پیوست سوم

@hamidrezaabedian

نگاهی به پروسه سرنگونی دولت ملی دکتر محمد مصدق از منظر اسناد وزارت خارجه دولت آمریکا - قسمت چهارم (پایانی)

کودتای اول (۳خرداد ۱۳۳۱ - ۷ تیر ۱۳۳۱)، از منظر اسناد وزارت خارجه دولت آمريکا: "اسناد سخن می‌گویند، برگردان دکتر احمد علی رجائی و مهین سروری، جلد اول، تهران: قلم، ۱۳۸۳"

✍ دکتر کریم سلیمانی*

مسئله اصلی این نوشتار صرفا معرفی کودتایی است که برای بهار ۱۳۳۱ برنامه‌ریزی شد و قرار بود مصدق در اواخر خرداد از قدرت ساقط شود‌. اسناد مربوط به کودتای یاد شده که هم معرفی و هم تصاویر آن‌ها ضمیمه شده‌اند، به شدت تحت الشعاع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ قرار گرفته و به همین دلیل، توجه مورخین را کمتر جلب کرده است.

در قسمت پایانی، علت به اجرا در نیامدن کودتا، باز از زبان اسناد آمریکایی طرح می‌شود.

۵. سند شماره ۱۸۲ (۲۴ ژوئن ۱۹۵۲ برابر با ۳ تیر ۱۳۳۱)

مذاکرات محرمانه شاه و علاء با سفیر آمريکا در تهران، هندرسن، در خصوص برکناری مصدق از قدرت، که جزئیات آن در سندهای ۱۷۵، ۱۷۶، ۱۷۸ و ۱۸۱ گزارش شده است، چنان جدی بود که دو گروه کاری متشکل از کارشناسان آمریکایی و انگلیسی در تاریخ ۲۴ ژوئن ۱۹۵۲ (۳ تیر ۱۳۳۱) جلسه‌ای را در لندن برگزار کردند تا درباره اداره صنعت نفت ایران پس از سقوط دولت مصدق تصمیم‌گیری کنند.

طرف مذاکره کننده آمریکایی شامل پل نیتزه و پالمر و از طرف انگلیس راجر ماکینز، میدلتون و رامز باتوم  در این گفتگو شرکت داشتند. (ص۶۲۰)

مذاکره کنندگان در جلسه لندن به منظور اداره نفت ایران ِ پسا مصدق، وارد جزئیات بسیار گسترده‌ای شدند. برای آگاهی از ابعاد این مذاکرات، تصویر تمام صفحات سند ۱۸۲ را در پیوست قرار می‌دهم تا خواننده متوجه این حقیقت شود که دو دولت آمريکا و انگلیس، امر کودتا علیه دولت مصدق در این مرحله را که نگارنده آن را کودتای اول نام نهاده است، بسیار جدی و واقعی تلقی کرده بودند.

پل‌نیتزه از کارگروه آمریکایی ضمن ابراز نگرانی از وضعیت مالی ایران پس از کودتا معتقد بود که "ماهیانه ده میلیون دلار برای مدت شش ماه در اختیار دولت جدید بگذاریم."(ص۶۲۰)

این پیشنهاد صریح و فوری نیتزه امریکایی، طرف انگلیسی را شوکه کرد، به طوری‌که میدلتون گفت "این اقدام، دولت جدید را در معرض این اتهامات قرار می‌دهد که بازیچه و آلت قدرت‌های غربی است."(ص۶۲۰)

این توصیه میدلتون، راهکار هندرسن را به یاد می‌آورد که دو روز پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در گزارش ۳۰ مرداد ۱۳۳۲ از وزارت خارجه آمریکا می‌خواهد باید کارزاری راه بیاندازیم که افکار مردم را مبنی بر اینکه "دولت ایالات متحده با پول و کمک فنی در سرنگون ساختن مصدق و سرکار آوردن دولت زاهدی کمک و مشارکت نموده است" تغییر دهد. (جلد۲، سند ۳۵۱، ص۱۲۰۳-۱۲۰۲)

هيئت وزيران انگلیس در جلسه روز ۲۴ ژوئن (۳ تیر) در خصوص تعامل با ایران و شرکت نفت در صورت تغییر دولت در ایران، تصمیاتی را اتخاذ کرد که از طریق راجر ماکینز به سمع کارگروه رسید. )ص۶۲۱)

یکی از مواردی که به وسیله میدلتون بیان شد، باید در ابتدا از ایران "مبلغ عمده‌ای به عنوان غرامت مطالبه شود و سپس به عنوان بخشی از قرار و مدار نهایی از مطالبه آن صرف‌نظر شود. این امر به مذاکره‌کنندگان ایرانی احساس یک موفقیت آشکار می‌دهد و از آن آبرو و اعتباری برای خود کسب می‌کنند." (ص۶۲۳)

طرف انگلیسی حتی نام کسی را که قرار بود پس از سقوط مصدق مذاکره با ایران را مدیریت کند، نام می‌برد: کینهن کورنوالیس.(ص۶۲۳)

یک روز پس از این‌که مصدق از لاهه به تهران بازگشت، براساس گزارش علاء به هندرسن "صبح روز ۲۶ ژوئن (۵ تیر) کاشانی به دیدار وی (علاء) آمده بود و .... به نظر وی (کاشانی) بوشهری بهترین شخص برای جانشینی مصدق است. (سند شماره ۱۸۳، ص۶۲۶)

این سند نشان می‌دهد، کاشانی در این مقطع از زمان، در جریان حذف مصدق بوده و به همین دلیل او هم در خصوص دولت جانشین به مشورت طلبیده شده است. بنابراين، این‌ ادعا که کاشانی در زمستان ۱۳۳۱ با درخواست مصدق برای تمدید اختیارات فوق‌العاده راه‌خود را از مصدق جدا کرده، صحیح نمی‌باشد. 

@hamidrezaabedian

*دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی

متن کامل را اینجا بخوانید.

نگاهی به پروسه سرنگونی دولت ملی دکتر محمد مصدق از منظر اسناد وزارت خارجه دولت آمریکا - قسمت چهارم (پایانی)

پیوست چهارم

@hamidrezaabedian

سخنرانی من(لایو)
با نگاه به
"اقتصاد سیاسی"
و تاکید بر توسعه پایدار ایران درباره ملی شدن نفت و دولت دکتر مصدق در خانه اندیشمندان علوم انسانی
به بهانه بیست و نهم اسفند ماه را می‌توانید در
لینک‌های ذیل ملاحظه بفرمایید

❗️لینک تلگرامی سخنرانی (قایل تصویری با کیفیت بالا)👇:
💠https://www.group-telegram.com/kaveh_farhadi.com/7932


‼️لینک اینستاگرام سخنرانی(لایو)👇 :
💠https://www.instagram.com/reel/C4S-Vcht18A/?igsh=MTNrN2VqbGp0YTB3Yg==

✔️لینک ترد👇
💠https://www.threads.net/@kaveh_farhadi2000/post/C4sNs4eN9cD/?xmt=AQGz3csfF-qGXzCSwCvGe517wxNjphpvsaKU5quPFmGw4Q

#ملی_شدن_نفت
#بیست_و_نهم_اسفند
#کودتا
#کودتای_۲۸_مرداد

📍https://yek.link/kavehfarhadi

🔻همایش تخصصی
کارنامه دولت ملی، مصدق، کودتا

🎙مجله صوتی گروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران | ۲۵ مرداد ۱۴۰۴

▪️اکنون در آستانه هفتاد و دو سالگی پایان دولت مصدق و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ایران آبستن تحولاتی گسترده و فشارهایی مضاعف است. این در حالی است که طی سال های گذشته موج هایی چند در نفی کارنامه مصدق و دولت او در فضای رسانه ای ایجاد شده است. این مواضع عمدتا توسط گروه های سیاسی‌ راست یا چهره های محافظه کار هدایت گردیده است. این در حالی است که در ادوار دورتر، گروه های سیاسی‌ چپ بیشترین حملات را به مصدق و دولت او داشتند. همانگونه که مواضع او سالها مورد شماتت و نهی گروه های مذهبی رادیکال بوده است. اکنون درک ماهیت دولت ملی وقت و مواضع مصدق برای ذهنیت اجتماعی ایرانیان و ارتقای آگاهی عمومی ضرورت محققانه دارد. در این راستا می توان به سراغ گزاره هایی رفت که در قالب نقدها، ردیه ها و حملاتی به سمت مصدق روانه شده است. اینگونه می توان در صحت و سقم آنها دقت و تأمل نمود.
دیدگاه مصدق درباره ایران، حکمرانی و سیاست چه بود؟
آیا کارنامه دولت مصدق مجموعا در جهت منافع ملی بوده است یا علیه آن؟
دولت ملی چه نسبتی با دموکراسی داشت؟
رویداد ۲۸ مرداد، کودتا بود یا قیام ملی؟
آن تجربه تاریخی چه آموزه هایی برای امروز ایران دارد؟

با توجه به محدودیت های اینترنت و جهت دسترسی سهل شما به این مباحث، سخنرانی ها در قالب فایلهای صوتی کم حجم تنظیم شده است.

پاینده باد خرد و عشق

➖عباس نعیمی جورشری | مدیر علمی همایش

🔻سخنرانان:

▫️داریوش رحمانیان
• تاریخ دان
• نویسنده کتاب: ایران بین دو کودتا
لینک دانلود

▫️داریوش بایندر
• دیپلمات سابق در دوره پهلوی
• نویسنده کتاب: ایران و سازمان سیا
لینک دانلود

▫️نیکلا گرجستانی
• مدیر ارشد سابق بانک جهانی
• نویسنده کتاب: مصدق فراتر از زمان
لینک دانلود

▫️عباس نعیمی جورشری
• جامعه‌شناس
• نویسنده کتاب: اصلاح طلبی ناکام
لینک دانلود


📍گروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران
@sociologyoflaw