هیبت رستمی

کُهنه سرباز (بخش یک)
آخر وقتی در از پاشنه خراب است، رنگ آمیزی آن چه فایده ای دارد؟
رفیق؛ در محیط خدمتی ارتش شاهنشاهی، مفهوم جنگ دو چیز است: «درجه» و «فصول».

کتاب کهنه سرباز خاطرات سیاسی و نظامی سرهنگ ستاد هوایی غلامرضا مصور رحمانی است؛ بازگویی خاطرات او از دوران خدمت در ارتش رضاشاه و پس از آن، مباحثی دربارۀ کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و به قدرت رسیدن رضاخان. غلام رضا مصور رحمانی در سال 1291شمسی به دنیا می آید، در پایان تحصیلات دبیرستان وارد دانشکدۀ افسری می گردد و پس از گذراندن دورۀ افسری در رشتۀ توپخانه وارد نیروی هوایی می شود. از فارغ التحصیلان مدرسۀ پشتیبانی هوایی در آلمان است. اولین افسریست که دورۀ عالی مدرسۀ ناوبری هوایی را در فرانسه می گذراند. او را یکی از پایه گذاران نیروی هوایی نوین ایران می دانند. به سه زبان انگلیسی، فرانسه و آلمانی تسلط کامل دارد و مقام استاد دانشگاه جنگ را عهده دار بوده.

مصور رحمانی در اوایل زمستان 1324در دایرۀ عشایری رکن دوم ستاد به خدمت مشغول است. گزارشی از لشکر کرمان به دستش می رسد که در آن فرماندۀ لشکر تقاضای اعزام یک هواپیما برای همکاری در عملیات نظامی علیه «مرادعلی مراد» می کند. ایشان در معیت سه نفر دیگر برای بازرسی وضع کرمان و بلوچستان و مکران در روز سوم دی ماه 1324حرکت می کنند. در ضمن بررسی با پاسخ های ضد و نقیض و گمراه کنندۀ فرماندۀ اردوی اعزامی - سرهنگ حاتمی - در کرمان مواجه می شوند؛ فرماندۀ هنگ پیاده که از جیرۀ سربازان سوء استفاده می کند و خوار و بار آن ها را در بازار می فروشد. برای روشن شدن حقیقت به بازرسی محلی روی می آورند. در برگشت از جیرفت و بندرعباس شب مهمان نصیری هستند (کسی که بعداً به ریاست ساواک می رسد). از او می خواهند دربارۀ تناقضاتِ بین مشهودات و محتویات پرونده اظهار نظر نماید. نصیری با صراحت تمام موضوع را توضیح داد. گفتم: تو این مطالب را می دانی و گزارش نکردی؟ گفت: برعکس گزارش محرمانۀ مفصلی به فرمانده لشکر دادم که رونوشتنش حاضر است. گزارش را که خواندم، مضمونش همان بود که صحبت کرد.

مصور رحمانی در بخش ششم کتاب می نویسد: مسافرت این دوره، ماهیت بسیاری از دروغ ها را برای همۀ ما فاش کرد: یاغیِ دروغی، اردوکشی دروغی، زد و خورد دروغی، فتح دروغی، جمّاز دروغی و افراد دروغی به عنوان گردان جمازسوار. احتیاج داشتم با کسی درد دل کنم؛ دوست یک رنگی که بتوانم بدون لکنت با او سخن می گویم. این شخص سرهنگ الیکایی است، معاون لشکر که در دانشگاه جنگ با هم هم دوره بوده اند؛ مردی صدیق، یک دنده، کم حرف، رفیق باز و در عین حال بسیار بدبین و گوشه گیر. هر دو نیز اهل مازندران اند. مصور رحمانی در ادامه می آورد: مشاهدات خود را از مأموریت به کرمان با او در میان گذاشتم. حرفم را قطع کرد و گفت: سیرجان، دُرآگاه، نیریز... با خنده های مقطع و سخریه آمیز گفت: رفتی بازدید و حالا با یک سلسله کشفیات و یک مشت نظریات اصلاحی آمدی مرا متعجب کنی و از رفیقت کمک بگیری. گفتم همین است که گفتی. گفت: اشتباه کردی من در این مسیر نیستم. از نیت اصلاحاتی که هدف گفتگو باشد، بیزارم.
گفتم از اصلاحات بیزاری؟ گفت: این اصلاحاتِ شما ملت و من را به هیچ «مکه ای» نمی رساند. آخر وقتی در از پاشنه خراب است، رنگ آمیزی آن چه فایده ای دارد؟ تمام نظریات اصلاحی که تا به حال در ارتش دیده ام، یک صفت مشترک داشته اند: «حقارت». تو چطور متوجه نیستی که ما با به کاربردن اصلاحات «حقیر» به هیچ هدف معقولی نمی رسیم؟ نظریات اصلاحی موقعی ارزش دارند که اصولی باشند، یعنی روی چهارچوب اساسی به کار بیفتند و وقتی چهارجوب و مبنا خراب باشد، اصلاحات روی آن چه نتیجه ای به وجود می آورد؟ این اصلاحات حقیر اگر با نظر دقیق نگاه کنی، سال هاست همۀ ما را مثل چرخ عصار دور خودمان گردانده، بدون این که یک قدم به جلو رانده باشد. تمام شما اصلاح طلبان در «سطح حقارت» عمل می کنید. گفتم: اقرار می کنم آن چه قبلاَ گفتی، کسی حرفت را نمی فهمید. گفت: حالا بگو. گفتم : میل دارم بدانم این مسخره بازی اردوکشی به سیرجان و دُرآگاه برای چه بود؟ گفت: درجه و فصول. بی اختیار گفتم: درجه و فصول؟ از قیافۀ متعجب و استفهام آمیز من خنده اش گرفت و گفت: مثل بچه مکتبی نگاه می کنی! رفیق؛ در محیط خدمتی ارتش شاهنشاهی، مفهوم جنگ دو چیز است: «درجه» و «فصول»...

https://www.group-telegram.com/us/khoraniheibat.com

www.group-telegram.com/us/khoraniheibat.com/2941

156 viewsAug 26 at 15:12

کُهنه سرباز (بخش یک)
آخر وقتی در از پاشنه خراب است، رنگ آمیزی آن چه فایده ای دارد؟
رفیق؛ در محیط خدمتی ارتش شاهنشاهی، مفهوم جنگ دو چیز است: «درجه» و «فصول».

مصور رحمانی در بخش ششم کتاب می نویسد: مسافرت این دوره، ماهیت بسیاری از دروغ ها را برای همۀ ما فاش کرد: یاغیِ دروغی، اردوکشی دروغی، زد و خورد دروغی، فتح دروغی، جمّاز دروغی و افراد دروغی به عنوان گردان جمازسوار. احتیاج داشتم با کسی درد دل کنم؛ دوست یک رنگی که بتوانم بدون لکنت با او سخن می گویم. این شخص سرهنگ الیکایی است، معاون لشکر که در دانشگاه جنگ با هم هم دوره بوده اند؛ مردی صدیق، یک دنده، کم حرف، رفیق باز و در عین حال بسیار بدبین و گوشه گیر. هر دو نیز اهل مازندران اند. مصور رحمانی در ادامه می آورد: مشاهدات خود را از مأموریت به کرمان با او در میان گذاشتم. حرفم را قطع کرد و گفت: سیرجان، دُرآگاه، نیریز... با خنده های مقطع و سخریه آمیز گفت: رفتی بازدید و حالا با یک سلسله کشفیات و یک مشت نظریات اصلاحی آمدی مرا متعجب کنی و از رفیقت کمک بگیری. گفتم همین است که گفتی. گفت: اشتباه کردی من در این مسیر نیستم. از نیت اصلاحاتی که هدف گفتگو باشد، بیزارم.
گفتم از اصلاحات بیزاری؟ گفت: این اصلاحاتِ شما ملت و من را به هیچ «مکه ای» نمی رساند. آخر وقتی در از پاشنه خراب است، رنگ آمیزی آن چه فایده ای دارد؟ تمام نظریات اصلاحی که تا به حال در ارتش دیده ام، یک صفت مشترک داشته اند: «حقارت». تو چطور متوجه نیستی که ما با به کاربردن اصلاحات «حقیر» به هیچ هدف معقولی نمی رسیم؟ نظریات اصلاحی موقعی ارزش دارند که اصولی باشند، یعنی روی چهارچوب اساسی به کار بیفتند و وقتی چهارجوب و مبنا خراب باشد، اصلاحات روی آن چه نتیجه ای به وجود می آورد؟ این اصلاحات حقیر اگر با نظر دقیق نگاه کنی، سال هاست همۀ ما را مثل چرخ عصار دور خودمان گردانده، بدون این که یک قدم به جلو رانده باشد. تمام شما اصلاح طلبان در «سطح حقارت» عمل می کنید. گفتم: اقرار می کنم آن چه قبلاَ گفتی، کسی حرفت را نمی فهمید. گفت: حالا بگو. گفتم : میل دارم بدانم این مسخره بازی اردوکشی به سیرجان و دُرآگاه برای چه بود؟ گفت: درجه و فصول. بی اختیار گفتم: درجه و فصول؟ از قیافۀ متعجب و استفهام آمیز من خنده اش گرفت و گفت: مثل بچه مکتبی نگاه می کنی! رفیق؛ در محیط خدمتی ارتش شاهنشاهی، مفهوم جنگ دو چیز است: «درجه» و «فصول»...

BY هیبت رستمی