دین، فرهنگ، جامعه | محسن‌حسام مظاهری

🔸واقعه‌ی شاهچراغ و صداهای خاموش🔸
چرا برخی مراجع تقلید در قبال واقعه‌ی شاهچراغ سکوت کرده‌اند؟




۱
یک هفته از واقعه‌ی خونبار حمله به حرم شاهچراغ و ترور گروهی از زائران می‌گذرد. تروری که طبق روایت رسمی، سازمان تکفیری «داعش» مسئولیت آن را برعهده گرفته است. این واقعه که علاوه بر هتک یک مکان مقدس، منجر به کشته‌شدن ۱۵ نفر از زائران شد، افکار عمومی را متأثر ساخته و بازتاب‌ رسانه‌ای گسترده‌ای یافت. اما به‌نظر می‌رسد در مقایسه با نمونه‌های مشابه پیشین، گستره‌ی این واکنش‌ها محدودتر و تنوع صاحبان مواضع کمتر بوده است. روشن است که همزمانی این واقعه با چهلمین روز اعتراضات و افول شدید سرمایه‌ی اجتماعی حاکمیت در این کاهش تأثیر مستقیمی داشته است. واکنش همه‌جانبه‌ی حاکمیت (اعلام عزای عمومی، موضع‌گیری همه‌ی مقامات کشوری، تدارک تشییع‌جنازه و مراسمات گرامی‌داشت قربانیان، همراه با تبلیغات وسیع محیطی و رسانه‌ای به‌ویژه صداوسیما و...)، آن‌هم در شرایطی که فجایع روزهای اخیر نظیر کشته‌شدن ده‌ها نفر در زاهدان و شهرهای دیگر خبری از این تبلیغات و واکنش‌های رسمی نبود، نشان از سیاست دوگانه و تبعیض‌آمیز حاکمیت در قبال کشتار شهروندان داشت و همین امر، در فضای شدیداً قطبی‌شده‌ی این ایام به کاهش انگیزه‌ی بخش معترض جامعه برای ابراز همدردی در واقعه‌ی شاهچراغ منجر شد.


۲
اما این میان، یک نکته‌ی جالب توجه، واکنش مراجع تقلید به واقعه‌ی شاهچراغ است. در قبال هتک حرمت یک مکان مقدس شیعی و سومین زیارتگاه مهم شیعیان در ایران که منجر به کشته‌ و زخمی‌شدن شمار زیادی از زایران شیعه شده و [لااقل طبق روایت رسمی] با شعار تکفیری و ضدشیعی انجام شد، طبیعتاً انتظار می‌رفت بیشترین و شدیدترین واکنش را از جانب مراجع و دیگر نهادهای مذهبی شاهد باشیم. اما چنین نشد و تا این لحظه و با گذشت پنج روز از واقعه‌ی مذکور، هنوز هیچ واکنش رسمی از برخی مراجع سرشناس و دفاترشان اظهار نشده است. این درحالی است که به‌عنوان مثال واقعه‌ی انفجار مدرسه‌ی سیدالشهدا در کابل (که اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ رخ داد) با واکنش‌ گسترده‌ی مراجع تقلید مواجه شده بود (+). درحالی‌که با معیار ارزشی و از منظر نهاد شیعی، منطقاً‌ کشتار در حرم شاهچراغ باید به‌مراتب مهم‌تر و حساس‌تر از کشتار در یک مدرسه‌ باشد.

۳
می‌توان گفت تاکنون تنها مراجع نزدیک و منتسب به حاکمیت با صدور پیام و بیانیه به واقعه‌ی شاهچراغ واکنش نشان داده‌اند؛ یعنی آقایان: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، نوری همدانی، جوادی آملی، سبحانی و مظاهری. از دیگر مراجع، لااقل تا زمان نگارش این یادداشت، واکنش رسمی چه در رسانه‌های اختصاصی‌شان و چه رسانه‌های عمومی منعکس نشده است. ازجمله، آقایان: سیستانی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی، شیرازی، روحانی و فیاض. دو مورد استثنا که هردو از مراجع کمتر مشهور و حاشیه‌ای‌اند، یکی آقای دستغیب است که گرچه مواضع نزدیک به حاکمیت ندارد اما به‌جهت سنت موروثی تولیت حرم شاهچراغ در خاندان «دستغیب» طبیعتاً نمی‌توانست واکنشی نشان ندهد. و دیگری آقای بیات زنجانی که پیامش اولاً‌ اختصاص به این واقعه نداشت و ثانیاً حاوی مضامین اعتراضی بود.

۴
این سکوت معنادار، که دلالت اعتراضی آن گویاست، نشان‌دهنده‌ی لایه‌ی دیگری از بحران سرمایه‌ی اجتماعی و اعتماد عمومی و میزان وخامت و عمق این بحران است. بحرانی که دامنه‌اش به بدنه‌ی مذهبی جامعه نیز کشیده شده است.


✍محسن‌حسام مظاهری

۱۴۰۱/۰۸/۰۹
@mohsenhesammazaheri

Telegram

دین، فرهنگ، جامعه | محسن‌حسام مظاهری

🔸مرجعیت شیعه: کابل و قدس 🔸
(تحلیل محتوای مواضع 16 نفر از مراجع شیعه در قبال دو فاجعه‌ی این روزهای جهان اسلام: انفجار کابل و ناآرامی در قدس)

[ویراست 2]

✍️ محسن‌حسام مظاهری


در روزهای اخیر، دو فاجعه در دو گوشه از جهان اسلام رخ داد: یکی انفجار مدرسه‌ی «سیدالشهدا»…

www.group-telegram.com/us/mohsenhesammazaheri.com/3936

10.4K viewsمحسن‌حسام مظاهری, edited  Oct 31, 2022 at 19:40

🔸واقعه‌ی شاهچراغ و صداهای خاموش🔸
چرا برخی مراجع تقلید در قبال واقعه‌ی شاهچراغ سکوت کرده‌اند؟




۱
یک هفته از واقعه‌ی خونبار حمله به حرم شاهچراغ و ترور گروهی از زائران می‌گذرد. تروری که طبق روایت رسمی، سازمان تکفیری «داعش» مسئولیت آن را برعهده گرفته است. این واقعه که علاوه بر هتک یک مکان مقدس، منجر به کشته‌شدن ۱۵ نفر از زائران شد، افکار عمومی را متأثر ساخته و بازتاب‌ رسانه‌ای گسترده‌ای یافت. اما به‌نظر می‌رسد در مقایسه با نمونه‌های مشابه پیشین، گستره‌ی این واکنش‌ها محدودتر و تنوع صاحبان مواضع کمتر بوده است. روشن است که همزمانی این واقعه با چهلمین روز اعتراضات و افول شدید سرمایه‌ی اجتماعی حاکمیت در این کاهش تأثیر مستقیمی داشته است. واکنش همه‌جانبه‌ی حاکمیت (اعلام عزای عمومی، موضع‌گیری همه‌ی مقامات کشوری، تدارک تشییع‌جنازه و مراسمات گرامی‌داشت قربانیان، همراه با تبلیغات وسیع محیطی و رسانه‌ای به‌ویژه صداوسیما و...)، آن‌هم در شرایطی که فجایع روزهای اخیر نظیر کشته‌شدن ده‌ها نفر در زاهدان و شهرهای دیگر خبری از این تبلیغات و واکنش‌های رسمی نبود، نشان از سیاست دوگانه و تبعیض‌آمیز حاکمیت در قبال کشتار شهروندان داشت و همین امر، در فضای شدیداً قطبی‌شده‌ی این ایام به کاهش انگیزه‌ی بخش معترض جامعه برای ابراز همدردی در واقعه‌ی شاهچراغ منجر شد.


۲
اما این میان، یک نکته‌ی جالب توجه، واکنش مراجع تقلید به واقعه‌ی شاهچراغ است. در قبال هتک حرمت یک مکان مقدس شیعی و سومین زیارتگاه مهم شیعیان در ایران که منجر به کشته‌ و زخمی‌شدن شمار زیادی از زایران شیعه شده و [لااقل طبق روایت رسمی] با شعار تکفیری و ضدشیعی انجام شد، طبیعتاً انتظار می‌رفت بیشترین و شدیدترین واکنش را از جانب مراجع و دیگر نهادهای مذهبی شاهد باشیم. اما چنین نشد و تا این لحظه و با گذشت پنج روز از واقعه‌ی مذکور، هنوز هیچ واکنش رسمی از برخی مراجع سرشناس و دفاترشان اظهار نشده است. این درحالی است که به‌عنوان مثال واقعه‌ی انفجار مدرسه‌ی سیدالشهدا در کابل (که اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ رخ داد) با واکنش‌ گسترده‌ی مراجع تقلید مواجه شده بود (+). درحالی‌که با معیار ارزشی و از منظر نهاد شیعی، منطقاً‌ کشتار در حرم شاهچراغ باید به‌مراتب مهم‌تر و حساس‌تر از کشتار در یک مدرسه‌ باشد.

۳
می‌توان گفت تاکنون تنها مراجع نزدیک و منتسب به حاکمیت با صدور پیام و بیانیه به واقعه‌ی شاهچراغ واکنش نشان داده‌اند؛ یعنی آقایان: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، نوری همدانی، جوادی آملی، سبحانی و مظاهری. از دیگر مراجع، لااقل تا زمان نگارش این یادداشت، واکنش رسمی چه در رسانه‌های اختصاصی‌شان و چه رسانه‌های عمومی منعکس نشده است. ازجمله، آقایان: سیستانی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی، شیرازی، روحانی و فیاض. دو مورد استثنا که هردو از مراجع کمتر مشهور و حاشیه‌ای‌اند، یکی آقای دستغیب است که گرچه مواضع نزدیک به حاکمیت ندارد اما به‌جهت سنت موروثی تولیت حرم شاهچراغ در خاندان «دستغیب» طبیعتاً نمی‌توانست واکنشی نشان ندهد. و دیگری آقای بیات زنجانی که پیامش اولاً‌ اختصاص به این واقعه نداشت و ثانیاً حاوی مضامین اعتراضی بود.

۴
این سکوت معنادار، که دلالت اعتراضی آن گویاست، نشان‌دهنده‌ی لایه‌ی دیگری از بحران سرمایه‌ی اجتماعی و اعتماد عمومی و میزان وخامت و عمق این بحران است. بحرانی که دامنه‌اش به بدنه‌ی مذهبی جامعه نیز کشیده شده است.


✍محسن‌حسام مظاهری

۱۴۰۱/۰۸/۰۹
@mohsenhesammazaheri

BY دین، فرهنگ، جامعه | محسن‌حسام مظاهری