💢 ‌‌‌‌مسجد امام حسن عسکری‌س

این مسجد که با نام مسجد جامع عتیق قم نیز شناخته می‌شود از جاذبه‌های تاریخی و مذهبی شهر قم می‌باشد و در مجاورت پل علیخانی و در نزدیکی حرم حضرت معصومه قرار دارد.
‌
مسجد امام حسن عسکری‌س مربوط به دوران صفوی، قاجاری، پهلوی و جمهوری اسلامی می‌باشد که در زمان پهلوی دوم در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مردم قم معتقدند بنای اولیه این مسجد در قرن سوم به دستور امام حسن عسکری‌س و به دست وکیل ایشان یعنی احمد بن اسحاق اشعری از درآمد وجوهات شرعی ساخته شده است.

برخی مورخان بر این باورند که در مکان فعلی مسجد امام حسن عسکری‌س، آتشکده‌ای بوده که با ورود خاندان اشعری به قم، اولین مسجد شهر به جای آن بنا شده است.
‌
این مسجد دارای دو ورودی قدیمی در اضلاع شمالی (خیابان آذر) و شرقی (خیابان آستانه) و سه ورودی جدید در اضلاع جنوبی (سمت حرم)، غربی (خیابان ساحلی) و شرقی (خیابان آستانه) می‌باشد.
‌
قدیمی‌ترین قسمت مسجد امام حسن عسکری‌س، ایوان جنوبی آن می‌باشد که به دستور مهد علیا (همسر یکی از شاهان صفوی) ساخته شده و اخیرا مورد مرمت اساسی قرار گرفته است.
‌‌
شبستان غربی ایوان، شبستان شرقی ایوان (کبیر)، شبستان شرقی صحن (فیض) و سردر شرقی مربوط به دوره قاجاری و شبستان غربی صحن (زاهدی) و سردر شمالی مربوط به دوره پهلوی می‌باشد.

بخش جدید مسجد امام حسن عسکری‌س به دستور آیت‌الله صافی گلپایگانی ساخته شده است و شامل گنبد، مناره‌ها، شبستان همکف، شبستان زیرزمین و ساختمان هفت طبقه اداری می‌باشد.
‌
در این بخش، کل قرآن در طول نه هزار متر در کاشی‌ها نگارش شده، در زیر گنبد به نام چهارده معصوم، چهارده مقرنس قرار گرفته و ارتفاع مناره‌ها بر اساس نام مهدی به حروف ابجد، ۵۹ متر لحاظ شده است.

منابع:
تاریخ قم، حسن بن محمد قمی
گنجینه آثار قم، عباس فیض قمی
تربت پاکان، سید حسین مدرسی طباطبایی

جواد بخشی
۱۴۰۳/۱۰/۲۷
#مسجد_امام_حسن_عسکری
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

💢 شیوه تولید محصولات زراعی در قم (۳)

باغاتی‌ها محصولات سبزی‌کاری و صیفی‌کاری خود را نیز اجاره می‌دادند. چون خودشان فرصت برداشت محصول را نداشتند. اجاره پولی بود ولی علاوه بر این پول از محصول هم مقداری در قرارداد ذکر می‌کردند.
مثلاً چند بار از هر کدام میوه‌ها که این میوه‌ها نیز مانند پول محصول به همان نسبت سه چهارم ارباب، یک چهارم رعيت تقسیم می‌شد. اگر ارباب خود مالک باغ و زمین‌ها بود که کل سهم و عایدی متعلق به خودش بود و اگر مالک کس دیگری بود که از سهم خود بایستی مبلغ مال الاجاره مالک را می‌پرداخت. محصول پنبه را اجاره نمی‌دادند و هر کدام ارباب و رعیت سهم خود را از محصول برمی‌داشتند پنبه دو نوع بود: یکی پنبه رسمی و دیگری پنبه وش.
به هنگام چیدن محصول، پنبه رسمی را با پوسولِه‌اش می‌‌کندند و می‌فروختند ولی پنبه وش را به هنگام چیدن از پوسوله می‌‌کشیدند و بدین ترتیب پنبه جدا شده و پوسوله به گیاه پنبه باقی می‌‌ماند. مزد پنبه‌چینی از مشاع ارباب بهره (یعنی نصف ارباب نصف رعیت) پرداخت می‌‌شد. و پس از فروش پنبه درآمد آن به نسبت سه چهارم ارباب و یک چهارم رعیت تقسیم می‌‌شد.
موقع شکافتن یا بیل زدن باغات به باغ جو می‌پاشیدند و روی آن کود می‌‌ریختند. بدین ترتیب لای درخت‌ها جو سبز می‌شد که این جو و کاه آن برای تغذیه الاغ‌ها، گاوها و گوسفندان در اصطلاح قمی‌ها مال و حال استفاده می‌شد و به همان نسبت سه چهارم ارباب و یک چهارم رعیت‌ها تقسیم می‌شد. اما چوبی که از گَر کردن یا هَرَس کردن، یعنی زدن شاخ و برگ اضافی درختان میوه، به دست می‌آمد فقط متعلق به رعیت‌ها بود که معمولاً برای سوخت به منازلشان می‌بردند.

منبع: "رود انار بار، درآمدی بر نظام‌های سنتی بهره‌برداری زراعی از آب و زمین در حومه شهر قم"، پژوهش و تالیف: ابوالفضل رنجبر، نشر مجمع ذخائر اسلامی.

ابوالفضل رنجبر
۱۴۰۳/۱۰/۲۷
#محصولات_زراعی_در_قم
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

💢 در یکی دیگر از تصاویر مزرعه براوستان آقای حاج آقا محمد آقازاده در حال اقامه اذان هستند.

مهدی ملک‌صادقی
۱۴۰۳/۱۰/۲۷
#عکس
#مزرعه_براوستان 
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت 

💢 شیوه تولید محصولات زراعی در قم (۴)

هر کدام از ارباب‌های باغاتی حداقل یک دسته الاغ داشتند که هر دسته الاغ شامل پنج الاغ می‌شد و یک نفر خرکدار کار تیمار و به کارگیری این الاغ‌ها را به عهده داشت. کار خرکدار در تمام سال جمع کردن کود و جمع‌آوری آن در یک جای خاص بود. به این انباشته کودها اصطلاحاً بِیر کردن می‌گویند. به هنگام کشت خیار، بادمجان، گوجه فرنگی و قُنَبیت و نیز سبزی‌کاری و صیفی‌جات خرکدار از این بِیر کود به سرِزمین می‌برد. در هنگام حمل کود از بِیر به سرِزمین معمولاً یک نفر از رعیت‌ها به خرکدار کمک می‌کرد ولی حمل کود از منازل و بِیر کردن آن فقط وظیفه خرکدار بود. حقوق خرکدار ماهانه و با ارباب بود.
رعیت باغی موظف بود در بیرون ریختن چاه منازل برای تهیه کود همکاری کند. این کار که بیشتر در فصل زمستان صورت می‌گرفت به این شیوه بود که ارباب یک نفر چاه در ریز یا به اصطلاح قمي‌ها قُمِش را استخدام می‌کرد. وظیفه این فرد رفتن داخل چاه فاضلاب و پر کردن سطل - در اصطلاح قمي‌ها دُول - بود. وظیفه بالا کشیدن این سطل با چرخ چاه یعنی چرخ گرفتن و دول گرفتن با رعیت‌ها بود و دستمزد جداگانه‌ای از این بابت نمی‌گرفتند و روی همان سهم یک چهارم‌شان بود. وظیفه حمل این کودها و بِیر کردن آن‌ها نیز با خرکدار بود. همچنین معمولاً هر منزلی یک چال باغچه، یعنی یک گودال کوچک در گوشه باغچه وسط حیاط، داشت که اهالی منزل خاکستر، پوست میوه و امثالهم را در آن گودال (در اصطلاح قمی‌ها چابالِه) می‌ریختند. خرکدار به تناوب به منازل مراجعه می‌کرد و این‌ها را نیز با خود می‌برد و در بِیر کود می‌ریخت.

منبع: "رود انار بار، درآمدی بر نظام‌های سنتی بهره‌برداری زراعی از آب و زمین در حومه شهر قم"، پژوهش و تالیف: ابوالفضل رنجبر، نشر مجمع ذخائر اسلامی.

ابوالفضل رنجبر
۱۴۰۳/۱۰/۲۸
#محصولات_زراعی_در_قم
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

💢 معروف است که حضرت آیت‌الله العظمی حاج سیدحسین طباطبایی بروجردی زعیم عالیقدر و بی‌تکرار تشیع، دقت بسیار نسبت به حضور در اماکن می‌نمودند و در این امر بسیار اهل احتیاط بودند. با این حال به دعوت آقای حاج سیدمحمد آقازاده (تاجر معروف قم) در مزرعه شخصی ایشان موسوم به مزرعه براوستان حضور پیدا کرده و ساعاتی را در این مکان به سر برده و حتی نماز جماعت با امامت حضرتشان ‌در این مزرع با شرکت برخی علما و طلاب زارعان و کشاورزان اقامه گردید.
این تصویر نمایانگر حضور حضرت آیت‌الله با درشکه شخصی خود و قدم زدن در خیابان باغ براوستان (معروف به خیابان درختی) با همراهی آقای حاج آقا محمد آقازاده است.

مهدی ملک‌صادقی
۱۴۰۳/۱۰/۲۸
#عکس
#مزرعه_براوستان 
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت 

سید مرتضی سقائیان‌نژاد شهردار قم در جلسه شورای سیاستگذاری مجمع کتابخانه‌های تخصصی استان قم اظهار کرد:

قم شهری خاص با جایگاه فرهنگی و سیاسی ممتاز و ویژه است و در این عرصه، مسئله اساسی این است که بدانیم فرهنگ قم باید در سطح جهانی ترویج شود چراکه قدرت‌های جهانی به دنبال محدود کردن ترویج فرهنگ تشیع هستند.
وی با اشاره به اینکه بحث طراحی و تولید تابلوهای کتابخانه‌های تخصصی شهر توسط شهرداری انجام می‌شود، افزود: شهرداری قم برنامه نرم‌افزاری این شهر را در دست اقدام دارد.
شهردار قم خاطرنشان کرد: در کنار آن بزرگترین کتابخانه تخصصی خاورمیانه متعلق آیت الله سیستانی در بلوار پیامبر اعظم (ص) در ۱۴ طبقه در حال ساخت است.
شهردار قم با بیان اینکه در زمینه حوزه کتاب و نشر ظرفیت‌های این شهر بسیار زیاد است و باید کار شود، تاکید کرد: شهرداری درباره کمک‌های فرهنگی دو ردیف بودجه در زمینه مساجد و کانون‌های فرهنگی تعریف کرده است، در بحث کانون‌های فرهنگی می‌توان کارهایی را گنجاند و اگر در حوزه نشر نیز درخواستی باشد از هیچ کمکی دریغ نخواهیم کرد.
سقائیان‌نژاد اظهار کرد: برای سال آینده پیشنهاد بودجه فرهنگی شهرداری قم بالای هزار و ۳۰۰ میلیارد است که در قسمت‌های مختلف تقسیم می‌شود، سیاست ما این است که برای خاموش نشدن شعله مراکز فرهنگی شهر به ویژه مراکزی که به جوانان خدمت می‌کنند، تلاش کنیم.
شهردار قم تصریح کرد: یک پیشنهاد این است که ساخت یک کتابخانه عمومی جامع در شهر قم مد نظر قرار گیرد و حداقل طراحی و برنامه‌ریزی این کتابخانه در نظر گرفته شود تا از نیمه دوم سال آینده بحث ساخت آن شروع شود.
سقائیان‌نژاد گفت: تمام کلانشهرها یک کتابخانه مرکزی جامع و وسیع دارند و شهر قم با وجود کتابخانه‌های تخصصی بسیار، به این کتابخانه جامع عمومی نیاز خواهد داشت.
وی با اشاره به اهمیت ایجاد کتابخانه و سالن‌های مطالعه مخصوص بانوان در شهر قم اضافه کرد: می‌توان از ظرفیت بوستان‌های بانوان در این زمینه بهتر استفاده کرد.

در ادامه جلسه مهدی کلانترزاده مدیرکل ارتباطات و امور بین الملل شهرداری قم اظهار کرد:
شهرداری قم در تلاش است تا دستاوردهای خوبی از هماهنگی و همکاری میان معاونت فرهنگی و اجتماعی و بخش روابط عمومی با سایر بخش های فرهنگی شهر به خصوص در حوزه نشر و تالیف کتاب حاصل کند.
وی افزود: در همین زمینه کمیته‌ای برای حمایت از مراکز فرهنگی در نظر گرفته شده که لازم است نامه‌ای که برای این کمیته ارسال می شود شامل دو نکته باشد، به این معنی که شماره حساب حقوقی در ذیل نامه بیابد و همچنین یک رابط نیز معرفی شود که دبیری آن در سازمان فرهنگی ورزشی و اجتماعی شهرداری وجود دارد.
مدیرکل ارتباطات و امور بین الملل شهرداری قم ادامه داد: در خصوص لیست تابلوهای مراکز فرهنگی در دو تا سه فاز این لیست تقسیم بندی و اطلاعات این مراکز ارائه می شود تا تابلوهای عمود بر شارع بر سر هر خیابان به عنوان یک سند هویتی برای شهر نصب شود.
وی افزود: همچنین امید است تیمی برای پیگیری موضوعاتی مثل تبادل کتاب و جمعه بازارهای کتاب در قم راه اندازی شود.

🔸لینک خبر🔻
https://www.imna.ir/news/830178

🌐@boroujerdilib

💢 در دو عکس ردیف دوم که حاضران در حال آماده شدن برای وضو هستند، بیل فرورفته در خاک جهت تعیین محل دقیق قبله به واسطه سایه آن است.

مهدی ملک‌صادقی
۱۴۰۳/۱۰/۲۸

💢 ‌‌‌‌جدول اصطلاحات قمی

سیدحسن رضوی
۱۴۰۳/۱۰/۲۸
#جدول_اصطلاحات_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

💢 ‌‌‌‌جدول اصطلاحات قمی

چند سال پیش جدولی از اصطلاحات قمی طرح کرده‌ام. به نظرم آمد برای استفاده علاقه‌مندان کانال بنیاد قم‌پژوهی به اشتراک بگذارم.
برای حل آن باید کلمات زیر را به طور افقی از راست به چپ و از چپ به راست، به طور عمودی از بالا به پایین و از پایین به بالا و به طور اریب در جدول پیدا کرد.
پس از یافتن همه کلمات، از حروف باقی مانده رمز جدول به دست می‌آید.
کلمات جدول به ترتیب حروف الفبا عبارت‌اند از:
آچو - آخورک - آزگوره - آش بی بی سه شنبه - آغل - ارسی - الجه مویی - انجیلک جویدن - اور - باجمالو - بالشتک مار - پاچال - پا سبک کردن - پلوشتک - پوسوله - پوش - تخم شربتی - ترتره - ترشنه - تف تو ضربش - تنگیله - تور - تون سوزون - جرغابه - چوق مال کردن - چیلیکه - خارجنگ - خال خاک انداز - خرماجه - دال - دالگوش - دره باغی - دقدقه - دمچن - دم سیخ کردن - دنده - دنگال - راساخیز - راویه - رسمون کار - زرگوشت - زل - زقله - زوله - سر باجمالو - سگ سارخون - سلخ - سوخته کندن - شلمبو - شیشک دندون - فرتی - قاشق کرباسی - قالان قولان - قزاقی - قلفک - قولوس قولوس کردن - کالجوش - کوزل - کوفت و روفت - گال دادن - لوک - وره - وهیه - هلکو

سیدحسن رضوی
۱۴۰۳/۱۰/۲۸
#جدول_اصطلاحات_قمی
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت

💢 آقای حاج سیدمحمد آقازاده با جمعی از دوستان و بزرگان قم

آقای حاج سیدمحمد آقازاده (نشسته در مرکز تصویر با کت و شلوار سفید و عینک دودی) در جمع دوستان و بزرگان قم در باغ مزرعه شخصی آقازاده

اشخاص شناسایی شده:
- آقای حاج حسین غفاری هنرمند و بافنده اولین فرش ابریشم دستباف قم با نقشه معروف بته جقه (از منسوبین نزدیک کمال الملک غفاری نقاش شهیر)
- آقای دکتر مدرسی (رئیس بهداری قم)
- آقای ابراهیم ملک (از تجار قم)
- آقای حاج علی خان نیساری (مدیر مهمانخانه ارم و مالک هتل بهار قم)
- آقای هوشنگ یا منوچهر دربانی فرزند آقای نظام دربانی
- آقای حاج معمار
- آقای قائم مقامی از رؤسای ادارات قم
- آقای مرتضی آقازاده
بعضی نفرات حاضر شناسایی نشدند.

مهدی ملک‌صادقی
۱۴۰۳/۱۰/۲۸
#عکس
#سید_محمد_آقازاده
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت