group-telegram.com/rahaaaavard/1823
Last Update:
گزیده‌ای از متن مقاله: آیینه‌ی شهریاری
✔️ در باب سنت اندرزنامه‌نویسی در فرهنگ ایران
@rahaaaavard
سنت سیاست‌نامه‌نویسی و نگارش آیین‌نامه‌های شهریاری دارای پیشینه‌ای دیرین در تاریخ فرهنگ و سیاست ایرانی است.
بسیاری از این گفتارها که بیشتر با نام‌های عمومی آیین‌نامه (في‌الآئين)، تاج‌نامه (التاج)، خدای‌نامه، سیاست‌نامه و سیرالملوک در میان اندیشمندان و وزیران ایرانی در سده‌های میانه رایج بوده، از روایت‌ها و رویدادهای تاریخی به مثابه‌ی کاربستی در فهم و آموزشِ آموزه‌های سیاسی و چارچوب‌های نظری در کشورداری بهره گرفته‌اند.
بر این اساس، ارزش و بارِ تاریخی این دست از متون، یکی از چشمگیرترین ویژگی‌هایی است که این شیوه‌ی اندرنامه‌نویسی با خود به همراه داشته است. سفارش به یادکردِ اندیشه‌ی پیشینیان، گرامی‌داشت نصایح و اندرزهای آنان و آسمانی دانستن فرمانروایی‌شان، خود نمونه‌هایی از انگیزه‌های نویسندگان سیاست‌نامه‌ها در بهره‌گیری و بکارگیری تاریخ سیاسی پیشینیان، به ویژه میراث ادبی ایران باستان بوده است.
همچنین اندرزنامه‌های فراوانی به زبان پارسی میانه (پهلوی ساسانی) همانند اندرز آذرپاد مهراسپندان، اندرز اوشنرِ داناك، اندرز بُخت‌آفريد، اندرز بزرگمهر بختکان (پند بزرگمهر)، اندرز آذرفَرنْبَغ فرخ‌زادان، اندرز دانايان به مَزديَسنان، اندرز دستوران به بهدینان، اندرز پوریوتکیشان، اندرز خسرو كواتان (قبادان)، اندرز بهزاد فرخ پیروز، داروی خرسندی، ... در دست است که همگی دربرگیرنده‌ی آموزه‌های اجتماعی، حکمی و سیاسی، اما معمولاً فاقد روایت‌های تاریخی یا حکایات پندآموزاند. شاید بتوان تأثیر بخش‌هایی این شیوه‌ی اندرزنامه‌نویسی را در سده‌های پسین در کالبد و چهره‌ای تازه همچون وصيت لقمان، وصيت‌نامة استرآبادي، اخلاق‌الاشراف و اخلاق محتشمي، ظفرنامه (پورسینا)، مرزبان‌نامه، كليله‌ودمنه، بختيارنامه (دقايقي مروزي)، و کیمیای سعادت دید.
شیوه‌ی دیگری از اندرزنامه‌نویسی که در آغاز از آن سخن گفتیم، رویدادهای تاریخی و شاهدمثال‌های واقع شده در تاریخ را با نصایح سیاسی و پندهای کشورداری همراه می‌کند و یادآورنه‌ی الگوی بکار رفته در سیاست‌نامه‌ها و تاج‌نامه‌ها است. در حقیقت ریشه‌ی این‌گونه‌ی روایت را بیش از آنکه بتوان در اندرزنامه‌های نامبرده‌ی شده‌ی پهلوی دید، می‌باید در خاستگاه آن یعنی خدای‌نامه (خدای‌نامک) ساسانی جستجو کرد.
«در دورۀ ساساني احتمالاً تحريرهايي از خدای‌نامه وجود داشته که تدوين‌کنندگان روايات را بر حسب ديد خود در آن‌ها گردآورده بودند. در بعضي از آن ها، که شايد دبيران شاهي نقش بيشتري در تدوينشان داشته‌اند، وقايع و حوادث سياسي و اجتماعي از اهميت بيشتري برخوردار بوده است. در تحريرهايي که موبدان و روحانيان در تدوين آن‌ها شرکت داشته‌اند و نمونه‌هايي از آن‌ها را در کتاب هاي پهلوي مي بينيم، با ديدي دينی به حوادث نگريسته شده است و احتمالاً خاندان‌هاي بزرگ ساساني نيز در تنظيم داستان‌های پهلوانی نقش مهمی ايفا کردهاند.».....
✍️ فرشید ابراهیمی
📄 ماهنامه‌ی فرهنگی-هنری «تجربه» - شماره ۱۵۲ (دوره‌ی جدید): ویژه‌نامه‌ی خواجه نظام‌الملک
@rahaaaavard
BY ره‌آورد
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/rahaaaavard/1823