🌐 آینده دین و مرجعیت دینی در ایران/ دکتر فراستخواه: دین در ایران همچنان بخشی از فرهنگ و بخشی از جامعه است

♦️دکتر مقصود فراستخواه: جامعه‌شناس ایرانی و استاد برنامه‌ریزی توسعه آموزش عالی
♦️از گروه مباحث: ساخت‌شناسی دین در ایران

🔹حکومت رسول‌الله
در سیاه‌مشقی با عنوان سرآغاز نواندیشی معاصر از متفکران بزرگ جهان اسلام از جمله علی عبدالرازق مصری بحث کردم و به تفصیل، دیدگاه‌های ایشان را توضیح دادم که تفکیک دین و دولت را مطرح کردند؛ معتقد است که حتی رسول‌الله به اقتضای شرایط حکومت ایجاد کرد. وی توضیح می‌دهد که تفکیک دین و دولت، هم به نفع دموکراسی است و هم پاسخگویی دولت را بیشتر و بعلاوه منجر به حفظ اصالت دین می‌شود و می‌تواند موثر شود.

🔹دین در ایران
در گذشته از نظر من این نظریه در ایران نیز آزموده شد و پیمایش‌ها نشان داد که دین در ایران همچنان بخشی از فرهنگ و بخشی از جامعه است و در دل‌ها وجود دارد اما از آنجایی که تداعی سیاسی دارد، سیاست به معنای دولت، در نتیجه در ذهن و جان برخی از طیف‌های اجتماعی نفوذ خود را از دست داده است.

🔹براساس شواهد و پیمایش‌ها دین همچنان در ایران هست اما دچار تنوعات و پرسش‌های زیادی شده است. کم و کیف‌های دینداری براساس پیوندهای اجتماعی متفاوت شده است؛ برای نمونه دینداری طبقه متوسط شهری ویژگی‌های تازه‌ای پیدا کرده، افراد تحصیلکرده با رفتن به دانشگاه در نوع برداشت‌های دینی‌شان تغییراتی به وجود می‌آید و در کنار جریان سنتی دین و جریان رسمی دولتی دین یک نوع دین‌گرایی‌های تجددخواهانه و همینطور در خود حوزه علمیه، علمای نواندیش به وجود می‌آیند.

🔹در این جامعه دین، دینِ قبلی نیست و منابع و تعدد دیدگاه‌ها، اجتهادها، نواندیشی‌ها و گرایش‌های مختلف به وجود می‌آید و در کنار آن انواع دیگری از دین از جمله دین عامه‌پسند به وجود می‌آید. یکی از چیزهایی که در ایران در حال رشد است پدیده دین به مثابه تجربه شخصی است. اینکه فرد تجربه زیسته دینی در تجربه فردی خود داشته باشد و این مسائل در ایران در حال رشد است.

🔹دین خصوصی در ایران در حال رشد است، به این معنی که دین بتواند به زندگی خصوصی فرد کمک کند. در واقع دین در ایران هست اما قالب‌های مختلفی دارد و تنوع‌های مختلفی پیدا کرده است. در نهایت این یکپارچه فکر کردن همه براساس دیدگاه یک نفر با توجه به مقتضیات فرهنگی ایران اجازه بروز پیدا نمی‌کند. اما متاسفأنه بعد از انقلاب با توجه به دولتی شدن و عمومی شدن دین و همچنین انحصاری شدن و هژمون پیدا کردن دین بر علم و اخلاق و فرهنگ و جامعه مدنی و تفکر در نتیجه میراث معنوی در حال تخریب است. در ایران وضعیتی به وجود آورده‌ایم که خداوند در حال کسوف است و خداوند با آیاتش در جامعه تجلی پیدا نمی‌کند.

🔹تحقیقات من نشان می‌دهد که اینگونه نیست که دین در ایران رفته باشد، بلکه دین در ایران همچنان وجود دارد و در ذهن و تاریخ و فرهنگ ایرانی ثبت است اما در حال کسوف و خسوف است و ما حجاب و مانع شدیم و شرایطی ایجاد کردیم که صدای دین به وجدان‌ها نمی‌رسد و ما باید تلاش‌هایی کنیم که حجاب‌ها و موانع برطرف شود و همینطور به نام دین نهادهای غلط و مشکلاتی که ایجاد کردیم برطرف شود.

🔹چهار سناریو پیش روی دین سیاسی
ما چهار سناریو پیش روی دین سیاسی داریم. اگر عاملان دین خوب عمل کنند و ساختار آمادگی تحول داشته باشد، در آینده شاهد دین سفید خواهیم شد؛ دینی که مدنی و فرهنگی است و در بهبود جامعه و سعادت عمومی مشارکت می‌کند و گفت‌وگوهای آزادمنشانه خواهد داشت. اما اگر عاملان دینی خوب عمل کنند ولی ساختارهای رسمی حکومتی تحول پیدا نکند، با دین سبز مواجه خواهیم شد؛ دینی که اصلاح‌طلب و تحول‌خواه است و با وجود تحول پیدا نکردن ساختار حاکمیت همچنان به عدالت و اصلاح دعوت می‌کند و از حقوق مردم به نام دین دفاع می‌کند.

🔹اگر ساختارها بهبود پیدا کند اما عاملان دینی نتوانند کار کنند، در ایران آینده‌ای خواهیم داشت که دچار دوگانه دین و سکولاریسم خواهد شد و شاهد دین سرخی خواهیم شد که خشونتگرا است.

🔹اما اگر نه عاملان دینی خوب کار کنند و نه ساختار بهبود پیدا کند، در آینده با یک دین سیاه روبه‌رو خواهیم شد که از یک سو دین دولتی است و دین‌زدایی و دین‌گریزی رقم خواهد زد و تداعی‌کننده خشونت و ستم است و امیدوارم چنین نشود چراکه به مثابه تاراج ارزش‌ها و هویت و فرهنگ ما خواهد بود.

#آینده_دین_و_مرجعیت_دینی_در_ایران
#دکتر_مسعود_فراستخواه
#ساخت‌‌‌شناسی‌_دین_در_ایران

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 آینده دین و مرجعیت دینی در ایران/ دکتر فراستخواه: اکنون شاهد هژمون پیدا کردن دین بر علم، اخلاق، فرهنگ، جامعۀ مدنی و تفکر هستیم

♦️دکتر مقصود فراستخواه: جامعه‌شناس ایرانی

🔸تفکیک دین و دولت، هم به نفع دموکراسی است و هم پاسخگویی دولت را بیشتر و بعلاوه منجر به حفظ اصالت دین می‌شود و می‌تواند موثر شود.

🔸پیمایش‌ها نشان داد که دین در ایران همچنان بخشی از فرهنگ و بخشی از جامعه است، اما از آنجایی که تداعی سیاسی دارد، نفوذ خود را از دست داده است.

🔸براساس شواهد و پیمایش‌ها دین همچنان در ایران هست اما دچار تنوعات و پرسش‌های زیادی شده است.

🔸در کنار جریان سنتی دین و جریان رسمی دولتی دین یک نوع دین‌گرایی‌های تجددخواهانه و همینطور در خود حوزه علمیه، علمای نواندیش به وجود می‌آیند.

🔸در این جامعه دین، دینِ قبلی نیست و منابع و تعدد دیدگاه‌ها، اجتهادها، نواندیشی‌ها و گرایش‌های مختلف به وجود می‌آید.

🔸اینگونه نیست که دین در ایران رفته باشد، بلکه دین در ایران همچنان وجود دارد و در ذهن و تاریخ و فرهنگ ایرانی ثبت است.

#دکتر_مسعود_فراستخواه

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 دانشگاه ایرانی و مرزِ دانش

♦️دکتر یونس احمدی: دین‌پژوه، ساختارپژوه.

#دکتر_یونس_احمدی
#ساخت‌شناسی_علم
#ساختارهای_ایرانی

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی/ پاسخ به هشت سؤال خبرگزاری دانشجویان ایران

♦️دکتر یونس احمدی: دین‌پژوه، ساختارپژوه

🔹باید اقبال به ساخت آرمانی را تا زمان دستیابی به نمودارها و سنجه‌های پایدار از ساخت داخلی متوقف کنیم.

🔸بهمن1403

#دکتر_یونس_احمدی
#ساخت_داخلی
#ساخت_آرمانی
#ساختارهای_ایرانی

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐مسألۀ رابطه تفکر و چالش‌های ایران
♦️دکتر سید جواد میری: استاد جامعه‌شناسی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
♦️بخش اول
🔹مقدمه :
این عنوان و بحث‌ تلاش می‌کند تا به طور واضح‌ و مستقیم‌ به رابطه بین تفکر و چالش‌های موجود در ایران اشاره و به آن روشمندانه ورود کند. آیا تفکرِ ما، عامل مشکلات ماست؟ آیا نحوۀ تفکر، عامل چالش‌های ایران است؟ اینگونه پرسش‌ها و نکات مشابه سؤال اصلی بحث ماست و به طور مستقیم به یکی از مسائل مهم و پیچیده در ایران اشاره می‌کند و آن، نقش تفکر در ایجاد چالش‌هاست. کلمه "مسأله" نشان می‌دهد که موضوع مورد بحث، یک موضوع جدی و قابل تأمل است و نیاز به بررسی دقیق دارد.

🔹الف/ بنیادهای تفکر، چالش‌ جدی ایران معاصر
اگر بخواهیم مسائل اجتماعی کشور را ساده‌سازی نکنیم باید بگوییم ما اساساً در ایران در حوزۀ بنیادهای تفکر دچار چالش‌های جدی هستیم که این امر باعث زوال اعتماد اجتماعی شده است و هر کنش و آدرس دیگری برای توضیح وضعیت کنونی ایران نمی‌تواند نشانی از التفات بنیادین به موضوعِ اخیر باشد. و البته طرح موضوع چالش در حوزۀ بنیادهای تفکر شامل یک سری سؤالات و مسائل مشخص است که ما باید بتوانیم آنها را به خوبی مرزبندی کنیم.

🔹ب/ تاریخ تحولات جوامع بشری
اگر به تاریخ تحولات جوامع بشری نگاه کنیم ، انسان خردمند یا هموساپینس Homo sapiens با قدمت حدوداً دویست میلیون سال ، تقریباً ده تا دوازده هزار سال پیش یک جانشینی را آموخته، استفاده از بذور کشاورزی را آغاز و آرام آرام حیوانات را اهلی کرده، زبانی را برای خود شکل داده، کتابت را آغاز نموده و سپس امپراطوری‌های وسیع و حکومت‌ها را ازحدود سه الی چهار هزار سال پیش ایجاد نمود.

🔹ج/ تحول در مناسبات انسان و طبیعت
در سیر کنش‌های نوع بشر، از حدود چهارصد یا پانصد سال پیش، کم‌کم مناسبات انسان و طبیعت دچار تحول شد. در حوزه فلسفه و متافیزیک از این انسان با عنوان سوژه Subject یاد می‌شود. در مقطع اخیر انسان این حس را پیدا کرد که قدرت تصرف در طبیعت داشته باشد و طبیعت را آنگونه که خود می‌خواهد بازسازی کند. فرانسیس بیکن Francis Bacon در قرن 15 و 16 میلادی، ظهور این نوع انسانی را به نوعی و در قالبی یوتوپیایی و یا فیلسوف پرآوازه انگلیسی توماس مور Thomas More ، این امر را تصور می‌‎کند که قرار است شهرهایی خلق شوند و انسان‌هایی به وجود بیایند که با تکنولوژی‌هایی که به آن دسترسی دارند ، قدرت تسخیر عالم را پیدا کنند و طبیعت مقهور انسان گردد، برخلاف زمانی که طبعیت به عنوان "یک دیگری" با بلایایی همانند سیل و طوفان و دیگر رفتارها بر انسان مسلط بود.

🔹د/ منظر تحولات تکنولوژیکال
حال اگر این سیرِ موضوع را از منظر تحولات تکنولوژیکال نگاه کنیم، حدود قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی انواع دیگری از انرژی اختراع و ابداع یا Invent می‌شود. این انرژی جدید، بخار است که موجب عبور از عصر کشاورزی به تکنولوژی می‌شود و تحولاتی در جوامع انسانی یا نوع فهم انسان از خود، طبیعت و دیگر مناسبات انسان‌ها در هستی شکل می‌گیرد.

🔹ه/ معرفت Scientific Knowledge
یکی از نمونه های بارز این تحولات، خلق نوع و فرمی از معرفت است که به آن science گفته می‌شود و با عنوان Scientific Knowledge از آن یاد می شود که فرم جدیدی از علم است. این فرم از معرفت یا دانش، مبتنی بر یک پیش‌فرض و مفروض سترگ و والا است که بر اساس آن انسان متمدن، قدرت تصرف و تسخير در عالم را پیدا می کند. در اینجا به نوعی علم science به اضافه تکنولوژی و یا عقلانیت تکنولوجیکال Technological rationality چنان در هم می‌آمیزند که پزشکی و صنعت تحت تأثیر قرار می‌گیرند و ما حتی علوم انسانی را با عنوان Natural social scinces داریم.

#دکتر_سید_جواد_میری
#رابطۀ_تفکر_و_چالش‌های_ایران
#ساخت‌شناسی_فهم
#ساخت‌شناسی_علم
#ساختارهای_ایرانی

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐مسألۀ رابطه تفکر و چالش‌های ایران
♦️دکتر سید جواد میری: استاد جامعه‌شناسی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
♦️بخش دوم
یعنی قرار هست با علوم انسانی ذیل نگاه طبیعی یا Natural حتی برای مثال در جمعیت انسانی نظریه مالتوسMalthus theory تصرف کنیم. بعدها در قرن بیستم فوکو Michel Foucault بیان می‌کند، این شکل از معرفت که تصور می‌شود مربوط به علوم انسانی است یا scientific knowledge به نوعی قدرت تصرف و کنترل قدرت و دولت state یا امر سیاسی را ایجاد می‌کند که فرد یا گروه دارای این قدرت، پیرامونِ خود یعنی جامعه را به نوعی کنترل و مدیریت کند.

🔹و/ عصر مدرن و انسان اقتصادی یا هومو اکونومیکوس
مجموع این تغییر و تحولات در علوم و تکنولوژی که حول محور مفهومی به نام مدرن شکل می‌گیرد، منجر به پدید آمدن عصر مدرن می‌شود. این عصر، عصر سیطرۀ عقلانیتِ مبتنی تخنه (Techne) یا معرفت یا عقلانیت تکنولوجیکال است. عصر اخیر یک پیش فرض درست می‌کند که مبتنی بر تعریف جدید از انسان است. انسانِ امروزی و مدرن در جهان به عنوان تراز یا به قول Weber نوع ایدئال تایپ یا سنخ ایده‌آل Ideal type یک مختصاتی دارد و ذیل یک جهان‌بینی زندگی می‌کند که اسمش دیگر Homo sapiens، Homo faber، Homo Religiosus انسانِ خردمند/کارگر/دینی نیست، بلکه Homo economicus یعنی انسانِ اقتصادی است.
در تعریف انسانِ اقتصادی باید گفت این فرد به جای اینکه در راستای نگاه ارسطو، فارابی، بودا یا زرتشت و یا پیامبران دنبال خیر یا به دنبال فضیلت باشد، به دنبال آن چیزی است که بنتهام Jeremy Bentham می‌گوید و آن سود و utility است. بنابراین اگر سعدی علیه‌الرحمه می‌فرمایند بنی آدم اعضای یکدیگرند و به نوعی به هم اتصال دارند، در نظامِ جهانِ امروز که در آن زندگی می‌کنیم ، بنی آدم ابزار یکدیگرند. به این ترتیب فضا دچار تغییر می‌شود و با تغییر ماتریکس، رابطه اجزاء با هم تغییر می‌کند.

🔹ز/ پرتاب به ماتریکس جدید
با این منطق، جهانی پیرامون ما شکل گرفته است و ما به عنوان ایران و بخشی از جهان اسلام به این ماتریکسِ جدید پرتاب می‌شویم. در این فضای جدید مدلِ انسانی، هومو اکونومیکوس یا انسانِ اقتصادی است.
در این ماتریکس جدید با حضور انسان اقتصادی و نظم اجتماعی Social order مبتنی بر سود، اگر فرد، گروه یا جامعه‌ای به دنبال خلق Homo Religiosus یا انسان دینی، مذهبی باشد بطوریکه انسان دین‌دار مبنا قرار گیرد و مدار اصلی جامعه باشد و همین گروه همچنین پا را فراتر نهاده به دنبال ادارۀ جهان به همین ترتیب و سبک باشد، در سایۀ این جهان‌بینی این گروه امکان اتصال ارگانیک با جهانِ پیرامونی را از دست می‌دهد.

جهان پیرامون مبتنی بر آنچه وبر Weber می گوید، عالمی است که در سیطرۀ نظام سرمایه‌داری است و حتی عمیق‌تر از آن در جهانی افسون‌زدایی‌شده Disenchantment است. این جهان در سیطرۀ علم Scince و تکنولوژی است و نسبت انسان و سیستم و طبیعت را از منظری دیگر می‌بیند و فرمی از معرفت را ارائه می‌دهد که چنان گسترده و آمپریالیستی و قدرت‌گسترانه تمام کره زمین و تمدن‌ها را ذیل سیطرۀ خود می‌گیرد که به دیگر انوع معرفت‌ها اجازه ظهور و بروز نمی‌دهد.

🔹ح/ افسون‎‌زائی، شکل‌گیری بحران و Incommensurability
حال موضوع این است که در این جهان افسون‌زدایی‌شده، همان گروهی که توضیح داده شد اگر بگوید به دنبال افسون‌زائی Re-enchantment در جهان است. یعنی به دنبال تحقق ایدۀ Homo Religiosus به جای Homo economicus است و در پی آن به دنبال تمدن، جامعه، دولت و حکومت سوگیرانه‌ای است که مبتنی بر فضیلت و خیر باشد، چالشی که پدید می‌آید این است که در حوزه ارتباط با جهان پیرامونی که مبتنی بر سود و تصرف و تسخیر عالم است، بحرانها و تناقضاتی آشکار شکل می‌گیرد.
در این شرایط، اجباری که پدید می‌آید بستن درهای جامعه افسون‌شده بر دنیای پیرامونی است که عملاً و در شرایطی که ما داریم، عدم مراوده، امری نشدنی و محال است. بنابراین همواره به پدیده‌ای به نام Incommensurability یا عدم تقارن، گُنگی و سنجش‌ناپذیری مواجه می‌شویم. در این ارتباط توماس کوهن Thomas Cohen معتقد است، پارادایم‌های مختلف هر کدام زبانِ خاصِ خود را دارند، که در اینجا ما با دو پارادایم مواجهیم که یکی به دنبال سود و دیگری به دنبال خیر و فضیلت است که خود این شرایط به شکلی بنیادی fundamental form ساختار اخیر را با دنیای پیرامونی در وضعیت نامتعادل قرار می‌دهد.

#دکتر_سید_جواد_میری
#رابطۀ_تفکر_و_چالش‌های_ایران
#ساخت‌شناسی_فهم
#ساخت‌شناسی_علم
#ساختارهای_ایرانی

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐مسألۀ رابطه تفکر و چالش‌های ایران
♦️دکتر سید جواد میری: استاد جامعه‌شناسی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
♦️بخش سوم
🔹ط/ بحران تفکر و نقطه کلیدی در آن
بنابراین برخلاف تحلیل‌های گاهاً سیاسی، روانشناختی و عموماً ژورنالیستی که به دنبال لیست کمی و عددی بحرانهای کشور هستند، باید گفت بحران اصلی، بحران تفکر است که هر کنشی زیر مجموعۀ فهم کنونی ایرانی را در مواجهه با دنیای پیرامونی مبدل به یک بحران می‌نماید. در حالی که ما در شرایط کنونی ابتدا باید در جغرافیا و اطلس فکری جهانِ امروز جایگاه خود را مشخص کنیم و توضیح دهیم که به دنبال چه هستیم و مشخص نماییم که اندیشه راهبر در طی چه پارادایمی مفاهیم خود را به جامعه منتقل می‌نماید. به عنوان مثال و مصداق چرا سیستم، معارف و مفاتیح و کتب ادعیه را به مدارس و دانشگاه منتقل می‌کند؟ چرا داشتن برخی ظواهر یک کد مهم و ارزشی برای دستیابی به برخی سطوح است و البته سایر عناوین مشابهی مانند ضرورت آشنائی با نماز میت و دیگر عبادات و مناسک که در این خصوص قابل ذکر است.

حال سؤال این است که چرا این اتفاق صورت می‌گیرد و چنین شرایطی وجود دارد و پاسخ این است که تفکر حاکم در محاسبات خود هدف از انقلاب را صدور خیر و فضیلت و معرفی برگزیدگانی دینی به عنوان الگوی مرد و زن به جهان می‌داند و آدمها برای شکل‌گیری آن جامعه صالح درونی و بیرونی باید چنین تربیت شوند. موضوع صدور انقلاب هم در همین راستا قابل توضیح است. و البته در این شرایط شواهد نشان می‌دهد که ساختن جامعۀ دارای عصمت به سادگی نیست و امری سخت پدیدار شونده است.

🔹ی/ شکل‌گیری نظمِ جهانی و موضوع چالش ساخت مدل دیگری
در جمع‌بندی بحث، باید گفت نقطۀ بحران ، این است که ما در جهانی زندگی می‌کنیم که در متنِ خود، دارای یک ساز و کار است و نظمی جهانی شکل گرفته‌است و تحولات تاریخ بشر به عنوان مثال به ملل اروپای غربی و آمریکائیها قدرتی داده‌است که توانسته‌اند در قرن نوزدهم اقدام به مفهومی به نام اروپائی‌شدن جهان Europeanisation of the world نمایند. این عبارت به معنای بازسازی جهان به شکلی ذیل تجربۀ تاریخی اروپائی‌ها است.
در این میان و جهان با شرایطی که توصیف گردید اگر افراد و گروههائی که به دنبال ساخت جهان با مدل دیگری هستند این ساختِ مدلِ دیگر نقطه چالش است که این چالش‌ها معمولاً ساده سازی می‌شود و از عباراتی مانند دشمنی با آمریکا، آثار محور مقاومت، نزدکی به شرق، یا عدم رابطۀ خوب با اروپا به عنوان محور چالش‌های کشور استفاده و یاد می‌شود. این درحالی است که حتی اگر بالاترین روابط با جهان طرح‌ریزی شود، اما با مختصاتی که ذکر گردید، منجر به شکست می‌شود.

در این شرایط راهی که روبروی شماست، بستن درهای کشور، نظیر اتفاقی است که در کرۀ‌ شمالی صورت گرفته‌است و البته این امر در شرایط کشور ما محقق نیست، زیرا اگر چه شما به دنبال اشاعۀ فرهنگ خیر و فضیلت هستید اما شما در همین وضعیت در جهانی هستید که تمام مناسبات اجتماعی برمبنای نظام سرمایه‌داری است و زیربنای اجتماعی هم که شما دارید زیربنای سرمایه‌داری است. پزشک شما برای فعالیت نیازمند و متقاضی پول و حمایت مالی است. مداح و آخوند شما هم در همین گروه افراد قرار می‌گیرد. معلم شما هم که از دیدگاه شما شغل انبیاء را دارد کاملاً وابسته به منابع مالی است. به این ترتیب شما دارای کشوری هستید که مدتهاست در متن تغییر و تحولات جهانی بوده و اکنون بخشی از نظام سرمایه‌داری است. بنابراین جامعۀ ایران با تضاد فکری بین ایده و عینیات یا زیربنا و روبنا مواجه شده و در یک فضای چالشی بی‌پایان است.

#دکتر_سید_جواد_میری
#رابطۀ_تفکر_و_چالش‌های_ایران
#ساخت‌شناسی_فهم
#ساخت‌شناسی_علم
#ساختارهای_ایرانی

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 مسألۀ رابطه تفکر و چالش‌های ایران: ما اساساً در ایران در حوزۀ بنیادهای تفکر دچار چالش‌های جدی هستیم که این امر باعث زوال اعتماد اجتماعی شده است

♦️دکتر سید جواد میری: جامعه‌شناسی ایرانی

🔹معرفت یا دانش Scientific Knowledge ، مبتنی بر یک پیش‌فرض و مفروض سترگ است که بر اساس آن انسان متمدن، قدرت تصرف و تسخير در عالم را پیدا می کند.

🔹عصر سیطرۀ عقلانیتِ مبتنی تخنه (Techne) یا معرفت یا عقلانیت تکنولوجیکال یک پیش فرض درست می‌کند که مبتنی بر تعریف جدید از انسان Homo economicus یعنی انسانِ اقتصادی است.

🔹جهانی پیرامون ما شکل گرفته است و ما به عنوان ایران و بخشی از جهان اسلام به این ماتریکس جدید پرتاب می‌شویم.

🔹در این جهان افسون‌زدایی‌شده، گروهی به دنبال افسون‌زائی Re-enchantment در جهان است. یعنی به دنبال تحقق ایدۀ Homo Religiosus به جای Homo economicus است.

🔹بنابراین این گروه همواره با پدیده‌ای به نام Incommensurability یا عدم تقارن، گُنگی و سنجش‌ناپذیری مواجه می‌شود.


کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 معاونت راهبردی رئیس جمهور با همکاری انجمن جامعه‌شناسی برگزار می‌کند:
🔹نشست مقالات وفاق ملی
پنل اول: مفهوم‌شناسی وفاق و نسبت آن با ساختارهای ایرانی

ارائه دهنده: دکتر یونس احمدی: دین‌پژوه و ساختارپژوه دانشگاه ادیان
دوشنبه: ۶ اسفند ۱۴۰۳
ساعت: ۱۳/۳۰
مکان: دانشگاه تهران، سالن انجمن‌های علمی دانشکده علوم اجتماعی

کانال‌ تلگرامی ساختارهای ایرانی

🆔@Iranianstructures

🔊فایل صوتی

دانشگاه ایرانی و مرزِ دانش

دکتر یونس احمدی:
دین‌پژوه، ساختارپژوه.



.
🆔 @sokhanranihaa
🆔 @Iranianstructures
🆑 #کانال‌سخنرانی‌ها
🌹

🌐 مسئلۀ موجودیت

🔹 گاهی موجودیت مسئله، مسئلۀ موجودیت است و ما در تلاشیم شرایط اخیر را از زاویۀ و نوع شناخت ایرانی (Iranian Epistemology) و نحوه مواجهه فرد ایرانی با مفاهیم توضیح دهیم.

🔹 ساختار یعنی جایی که رد پای اثر فکری یا حضور فیزیکی انسان وجود دارد. اینجا یک ساختار شکل گرفته است. ساختار، یعنی ساختِ انسانی (Human Construction). ساختارِ ایرانی، یعنی ساختِ آدم و نوعِ ایرانی. ما تاکنون بر آنچه که ساخته‌ایم، ساختِ ایران یا لیبل ایران را واضحاً نزده‌ایم و الصاق نکرده‌ایم.

🔹 در ساختارگرایی کسی که بر صدر می‌نشیند ممکن است شایسته‌ترین باشد یا نباشد اما ساختار همواره برای حفظ هویت خود اجازه می‌دهد کسانی بر صدر بنشینند.‌ ساختارها (Structures)، ساختاری عمل می‌کنند نه اخلاقی. اخلاقِ ساختاری منتظر ساختارِ اخلاقی باقی نمی‌ماند. بنابراین نمی‌توان تاریخ را با بی‌کفایتی پادشاهان و خیانت درباریان توضیح داد. گروه یا ملتی، بوده‌ایم، هرچه ساخته‌ایم، هرچه کاشته‌ایم، برداشته‌ایم.

#مسئلۀ_موجودیت
#ساختارهای_ایرانی

کانال‌ تلگرامی ساختارهای ایرانی

🆔@Iranianstructures

🌐 معاونت راهبردی ریاست‌جمهوری با همکاری انجمن جامعه شناسی ایران برگزار می‌کند:

در پی تعطیلی‌های هفته گذشته، سومین روز از سلسله نشست‌های دانشگاهی ارائه مقالات همایش وفاق ملی، شنبه ۱۱ اسفند، با عنوان «کنکاش‌های مفهومی و نظری درباره ایده وفاق ملی» در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

این سلسله نشست‌ها در ادامه همایش وفاق ملی و با هدف تامل، پژوهش و گفت‌وگو در این باره برگزار می‌شود. مقالات توسط اساتید برجسته علوم سیاسی و علوم اجتماعی داوری و به عنوان مقالات علمی-پژوهشی تایید شده‌اند. علاقه‌مندان می‌توانند با نام‌نویسی در اینجا در این نشست حضور یابند.

هفته گذشته دو نشست از این مجموعه برگزار شد. همچنین هفته بعد به‌غیر از نشست شنبه دانشکده علوم اجتماعی، دوشنبه و سه‌شنبه نیز دو نشست دیگر در دانشگاه‌های شهید بهشتی و الزهرا برگزار خواهد شد که پوستر آنها نیز متعاقبا در همین کانال انتشار می‌یابد.

@css_govir

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@iranianstructures

🌐 مذاکرات ایران و آمریکا
🔹 دکتر محمد رضا یکتا
🔸 مبحث چند قسمتی

#ساختارهای_ایرانی
#مذاکرات‌ـ‌ایران‌ـ‌آمریکا

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 مذاکره مستقیم یا چیزی شبیه به آن از رگِ گردن به جمهوری اسلامی ایران و آمریکا نزدیک‌تر است

🔹دکتر محمدرضا یکتا
🔹 فروردین ۱۴۰۴
🔸بخش اول
🗓 ۶فروردین۱۴۰۴

♦️ با بررسی شواهد و قرائن ساختاری می‌توان دریافت که واقعیت ناشی از نوع نگاه دولت‌های ایران و آمریکا به مسائل جهانی و منطقه‌ای مشترک به گونه‌ایست که امکان یک رویارویی تمام عیار و تعیین‌کننده اکنون، فراهم شده و این محصول ایرانی- آمریکایی در ایام پایانی دوره پشت‌پرده‌نشینی خود است.

♦️ این موضوع اتفاقی است که هر بار دو کشور تلاش می‌کردند، از آن پرهیز و به دلایل مختلف به زمان‌های بعدی موکول نمایند.

♦️ در هر صورت به نظر می‌رسد که ادامه بازیگردانی در شرایط کنونی برای دو کشور قابل تحمل نیست و آنچه که تحقیقا دنیای غرب و به خصوص آمریکا از ایران می‌خواهد این است که درک قابل اعتنایی از منافع غرب و اصولاً آنچه که ما از آن به عنوان جهان غرب می‌شناسیم داشته باشد و در این زمینه در حد متعارف همدلی نماید و به درد ناشی از این فراغ پایان دهد.

♦️ بنابراین آنچه که امروز موضوع بحث میان ایران، آمریکا و جهان غرب است، امکان دستیابی به یک فهم مشترک از مسائل در محدوده فلسفی و سیاست‌گذاری است و این در واقع چیزی فراتر از موضوعات هسته‌ای و حضور منطقه‌ای ایران است و هم ایرانی‌ها و هم آمریکایی‌ها به خوبی می‌دانند که دو کشور می‌توانند در نقش جدید چه هنرهایی از خود نشان دهند.

#ساختارهای_ایرانی
#مذاکرات‌ـ‌ایران‌ـ‌آمریکا

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 صلحی که از میان دیواره‌های آتش برخیزد، پخته‌تر خواهد بود

🔹 دکتر محمد رضا یکتا
🔹 فروردین ۱۴۰۴
🔸 بخش دوم
🗓 ۱۲فروردین ۱۴۰۴

♦️ ساختارهای ایرانی و آمریکایی این روزها در یک نقطه مشترک تاریخی، سر یک میز نشسته‌اند و یک شطرنج چند لایه در حال برگزاری است. حرکت‌ها گام به گام، در یک پیوستگی طولی و در حالی صورت می‌گیرد که صفحه بازی لازم است به گونه‌ای طراحی شود که با کمترین هزینه بیشترین بخش از مراسم برگزار گردد.

♦️ باز هم شواهد نشان می‌دهد که نمادهای بیرونی این صحنه‌آرائی ممکن است در مسیری معکوس با آنچه که در نرم خویش به کار گرفته می‌شوند، به کار گرفته شوند و تقریباً از هیچ فرصتی برای این کنش نوآورانه در ماتریکس رابطه ایران و آمریکا دریغ نمی‌شود.

♦️ اگر کمی جسورانه نگاه کنیم و باز هم با کمی بالا و پایین، راهبردهای اساسی و استراتژیک دو کشور دچار تحول شده‌اند.‌ کسی که می‌خواهد خودکشی کند نیازمند لشکرکشی نیست، "یک گلوله" اینجا کافی است. لشکرآرایی و نمایش قدرت نهایتاً برای ایجاد سایه‌ای است که در آن زندگی کنی و نه جنگی را سامان دهی و کسی که قدرتمندتر است، به زندگی علاقه بیشتری دارد.

♦️ گردهمایی پایانی برای دهه‌ها سیاست‌ورزی غیردوستانه می‌تواند شکوهمند برگزار شود.‌ نمایش این دیواره‌های آتش از بمب‌ و موشک که امروز میان دو کشور شاهد آن هستیم، نشان می‌دهد که صلحی پخته ممکن است پدید آید. البته رشد این دیواره‌ها را باید با دقت کنترل کرد که تحت پازل و برنامه‌ بماند و این کار ساده‌ای نیست.‌

♦️ خشونت در نماد و نرمش در حرکت، چیزی است که امروز شاهد آن هستیم، اما آنچه به نظر می‌رسد در حال رخ‌دادن است، اصلاح راهبردها و نگرش به جهان درون و بیرون است که در میان کنش‌های موجود ایرانی دیده می‌شود.

♦️ مقاومت ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی ایرانی، تراز کشور را تغییر داده‌است و البته پیامبر هر مسلکی باشی گاهی‌ و زمانی باید از در صلح درآیی، صلحی که نه از سر استیصال بلکه راهبرد و روند است. حاصل جنگ طولانی یا شکست یا فرسودگی است و گاهی، مسیری غیر صلح نمی‌ماند.

♦️ هماهنگی دیپلماسی و میدان و ورود به گفتگو با قدرت‌های جهانی و تلاش برای توازن در سیاست نگاه به شرق و غرب عالم، در کنار گشودگی‌های ساختاری در درون‌ و برداشتن گامهای عملی در این زمینه‌ها، امروز ناشی از یک خواست عمومی و عقلانیت دینی و فرهنگی است که جامعه ایرانی در حال تجربه کردن آن است و البته این راه بدخواهانی دارد که این امر به پیچیدگی‌های مسیر می‌افزاید‌ و لازم است مراقب آنها بود که صلح ارزشش را دارد.

♦️ انتزاع و رویا، آینده است و سخن، خلق و ساختن است. می‌گوئیم تا بسازیم، که هر آینده‌ای، ابتدا از ذهن انسانی یا اجتماعی، گذشته است.

#ساختارهای_ایرانی
#مذاکرات‌ـ‌ایران‌ـ‌آمریکا

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 اضلاع سه‌گانۀ تصمیم‌‌سازی و تصمیم‌گیری در اتاق فکر مذاکرات ایران و آمریکا

🔹 دکتر محمد رضا یکتا
🔹 مبحث چند قسمتی
🔸 بخش سوم
🗓 ۱۴ فروردین ۱۴۰۴

♦️ اگر بخواهیم "مسئله‌شناسی" درستی نسبت به جامعه ایرانی داشته باشیم امروز رابطه ایران و آمریکا و چند و چون آن مسئله اصلی و فوری برای کشور ماست که با بسیاری از فرایندهای داخلی و بین‌المللی ما در ارتباط و بر آنها تاثیرگذار است.

♦️ اما اگر از زاویۀ دیگری به موضوع نگاه کنیم برای ما جالب توجه خواهد بود که امروز دیگر رابطه ایران و آمریکا و نوع مواجهه آنها در منطقه و حتی ذهنیت آنها نسبت به هم، تنها وضعیت و شرایطی نیست که به سرنوشت دو کشور و حتی منطقه مرتبط باشد، رابطۀ ایران و آمریکا امروز دارای تأثیرات تعیین‌کنندۀ بین‌المللی است.

♦️ نوع بودن یا نبودن ما در نظام آیندۀ جهانی برای برخی از قدرت‌ها خوشایند و مکمل نقشه‌های بین‌المللی آنها است و برای برخی دیگر حتی از این نیز فراتر رفته و نقش حیاتی پیدا کرده است.

♦️ برخی کارشناسان معتقدند که مسئلۀ مبتلابه برای ایران در این شرایط کمیت یا کیفیت ایدئولوژی حاکم یا جهان‌بینی نظام دینی یا سکولاریسم موجود در کشور نیست، و فی‌الواقع امروز "مسئله، خود ایران" است و حیات این جامعه مورد شرط‌بندی و عنوان‌بندی طرح‌های روی میز قدرت‌های جهانی قرار گرفته و به همین دلیل ما نیازمند حساسیت فوق‌العاده‌ای نسبت به موضوع هستیم.

♦️ بنابراین اتاق فکر مذاکرات و نسبت ارتباطی میان ایران و آمریکا لازم است از ترکیبی با حساسیت فوق‌العاده انتخاب گردد. امروز ما با یک مسئله پیچیده و چند وجهی مواجه هستیم که باید در برابر آن پلن و نقشه چند وجهی و پیچیده فراهم کنیم.‌ وقتی پای هویت و حیات یک ساختار و ملت، حتی به نحوی حداقلی و حتی در حد گمانه‌زنی‌ها در میان باشد، معانی کلمات تغییر می‌کنند.

♦️ اتاق فکر مذاکرات میان ایران و آمریکا برای بررسی شرایط امروز باید متشکل از سه گروه و ضلع فلاسفه و استراتژیست‌ها به عنوان ضلع اولی که بنیادین و تصمیم‌ساز است، سیاستمداران و اهل رصدهای اجتماعی مانند اقتصاددانان و جامعه‌شناسان و دین‌پژوهان به عنوان ضلع دوم و نیروهای اجرایی و نظامیان به عنوان ضلع سوم انتخاب گردد. اعضای تعیین‌کنندۀ این اضلاع سه گانه ممکن است در دانشگاه‌های علمی و یا حوزه‌های دینی تحصیل کرده‌باشند، یا عضو نیروهای اجرایی و نظامی مردمی یا حاکمیتی و رسمی باشند. اضلاع دوم و سوم در امر تصمیم‌گیری و اجرا نقش دارند.

♦️ تعیین سطح و مدل مواجهه و شکل‌گیری گفتمان و تصمیمات این اتاق فکر باید به صورتی باشد که راهبردهای اساسی به استراتژیست‌ها و فلاسفه واگذار گردد، از این لحاظ که اندیشۀ این ضلع مبتنی بر سازوکارهای دوراندیش و هستی‌شناسانه است و البته این کاری است که در عمده‌ای از نقاط جهان که دارای عنصر آگاهی هستند، جریان دارد.

♦️ سیاستمداران، اقتصاددانان و سایر افراد دو ضلع بعدی حق ورود به راهبردهای استراتژیک را ندارند، زیرا امروز جامعه ما نیازمند تغییر راهبردهاست و وقتی کار تعیین استراتژی و اصول کلان را به سیاستمداران یا نظامیان سپردی گام اول را که برداشته‌ای، لرزان خواهد بود. در تغییر راهبردها که معمولاً ما جامعه ایرانی به آن کمتر عادت داریم ممکن است از راهی که دهه‌ها با قدرت و تعلق خاطر پیموده‌ای برگشت نمایی و این برای ما با ذهن متصلبی که داریم سخت خواهد بود.

♦️ از اتاق فکر مذاکرات نیز نباید اخباری از تصمیمات غیر همسو و گاه متضاد در سطح جامعۀ هدف انتشار یابد. گرچه ممکن است ادبیات این اضلاع سه‌گانه متفاوت باشد، اما تمامی انتشارات اتاق فکر باید همسو و هم‌جهت و در راستای راهبردهای تعیین شده و مورد اجماع باشد.

#ساختارهای_ایرانی
#مذاکرات‌ـ‌ایران‌ـ‌آمریکا

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 عمان؛ مذاکرات ایران و آمریکا و تیمهائی که از شرق و از غرب می‌آیند

🔹 دکتر محمد رضا یکتا
🔹 مبحث چند قسمتی
🔸 بخش چهارم
🗓 ۲۳ فروردین ۱۴۰۴

🕌 از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: «تفاءلوا بالخير تجدوه» فال نیک بزنید تا آن را بیابید. (ميزان الحكمه: 3/2353).

♦️ دهه‌هاست که ملت ایران می‌خواهد در موقعیتی با ثبات و در شأن، با جهان زندگی کند و لااقل جهان به بخشی از جایگاه و میراث تاریخی ایرانی احترام بگذارد. صحبت از یک میراث تاریخی است که نه تنها به عنوان بخشی از تاریخ بشری، بلکه به عنوان منبع الهام برای هنر، دانش و فرهنگ امروز جهان نیز محسوب می‌شود. شاهد مثال سؤالات "عباس‌میرزا" نماد پرسش‌های نظام‌مند یک ملت از سوی یک فرمانده نظامی و شخصیت سیاسی است که در تاریخ کشورش همواره شاخص‌هایی برای افتخار وجود داشته‌است و اکنون او در یک اوضاع آشفته مبهوت است که چرا آن تاریخ تداوم نمی‌یابد و آن اعتبار تکرار نمی‌شود.

♦️ شاید در این قالب است که انسجام ملی و پرداختِ ساختارهای درونی در دستور کار قرار می‌گیرد. انقلاب‌ها و جنبش‌های مهم و متعدد اجتماعی و سیاسی معاصر، نشان هیجان یک ملت است که می‌خواهد سهم خود را از تاریخ جهان بازپس بگیرد. یک روز به نام مشروطیت، یک روز به نام نفت، و یک روز به نام دین، بهانه‌ای جور می‌شود تا مسیر طی شود. هر کدام از این وقایع تأثیرات عمیقی بر ساختار اجتماعی و سیاسی ایران به‌جای گذاشته و مبنای شکل‌گیری اوضاع کنونی کشور شده است.

♦️ هیچ آینده‌ای نیست که قبل از آنکه از ذهن‌ها گذشته باشد و در کتاب‌ها نگاشته شده‌باشد به وقوع بپیوندد، بیندیش و خلق کن. جهانِ معاصر ایرانی و تئوری‌های دوگانه‌ای که مبتنی بر انسجام داخلی و مداخلات و حضور منطقه‌ای از سوی ملتی طرح‌ریزی می‌شود که تنها می‌خواهد تاریخ خود را بازساخت(Reconstruction) نماید.

♦️ مجموعه‌ای از ساختارسازی‌های داخلی به منظور بهبود و افزایش کارایی و ارتقای هماهنگی ملی در کنار روابط منطقه‌ای مبتنی بر مقاومت، جریانی از مفهوم، کلمه، متن و حضور در یکی از مهم‌ترین مناطق جهان را راه می‌اندازد. تمرین متن‌گسترانی در یک منطقه محدود ممکن است برای شما فرصت گسترش منطقه را به جهانی افزونتر فراهم سازد.‌

♦️ ما توانستیم و اکنون کافی است و اکنون میانه راه است و تدبیر و تغییر ضرورت دارد. مبتنی بر تاریخ پرشکوه، فرهنگ غنی، و تأثیرات عمیق ایران بر جهان، می‌توان گفت ایران، به عنوان یک غول فرهنگی و تاریخی، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ بشری دارد و اکنون نظام جهانی بیداری یک غول خفته را احساس می‌کند. امپراتوری بزرگ بیدار شده است با همۀ فرهنگ، تاریخ، دینداری و سکولاریسمی که روزی جهان الفبای آن را از این ملت آموخته است.

♦️ اکنون ما به مسقط می‌رویم با همه تاریخ و اعتبار‌ و آدم‌هائی که داریم. از کوروش بزرگ افسانه‌ای تا حاج قاسم شهید سلیمانی. ملاقات خدای شرق و خدای غرب.‌ تواضع در برابر تواضع و احترام در برابر احترام، چه کسی می‌داند شاید بخشی از آینده‌ای که برای جهان، خلق می‌شود در این رفت و آمد اغلب فرهنگی و تاریخی و به ظاهر دیپلماتیک شکل بگیرد.

♦️جهان به تفکر ایرانی نیازمند است و ما مأمور به صلح برای جهان و مأمور به خدمت برای بشریت و بازگشت ساختارها به مسیر هستیم. کمترین سهم ما از مسقط "التزامی" به حضور مجدد در آیندۀ رهبری جهان است و برای این امر ناچار به حضور در بازی‌های جهانی هستیم و برای این امر تمام مفاهیم جهان را به کار خواهیم گرفت.

♦️ برای عظمت ایران و برای صلحِ جهانی هم می‌جنگیم، هم صلح می‌کنیم. هم می‌میریم، هم زندگی می‌کنیم. هم مستقیم، هم غیر مستقیم، هم با شیطان هم با رحمان، هم با دوستان، هم با قاتلانمان، سر یک میز می‌نشینیم. مهم این است که ما تصمیم گرفته‌ایم اینگونه باشیم.

♦️ و طرف مذاکرۀ ما می‌داند ملتی که آماده و مصمم است با قدرت در صلح و آیندۀ جهانی مشارکت داشته باشد، ملتی که برای صلح جنگیده است نباید و نمی‌شود تضعیف شود. مذاکراتی که آغاز بسیاری از فرآیندهای داخلی و بین‌المللی است و باید از این روند در برابر بدخواهان محافظت و تدبیر کرد.

#ساختارهای_ایرانی
#مذاکرات‌ـ‌ایران‌ـ‌آمریکا

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 مذاکرات ایران وآمریکا: تلاش ساختاری و مسیر بی‌بازگشت برای تعامل با جهان و حرکت در راستای ارادۀ مردم/ عبور از بازتولید عقب‌ماندگی

🔹 دکتر محمد رضا یکتا
🔹 مبحث چند قسمتی
🔸 بخش پنجم

♦️ هر اتفاقی که در جهان صورت بگیرد روی یک ریل مشخص است. ممکن است شما آن را ریل را بپسندید، یا می‌تواند آن ریل را نپسندید. ریل‌ها البته قابل پیش‌بینی و ساخت هستند.

♦️ در کتاب مفهوم نقد در جهان عرب آمده است: جهانِ عرب فاقد آن جانمایۀ نظریه‌سازی است که بتوان آن را موجب گذار و تحول دانست و لازم است تاکید نمود که بدون داشتن این جانمایه هر تلاشی عبث است و صرفاً با داشتن قصدِ تغییر و میل به تحول‌خواهی نمی‌توان روزنی در دیوارۀ سیاهچال قرون گشود و از بن‌بست خارج شد.

♦️ همین کتاب می‌افزاید: فعالیت در وجوه مختلف حوزه نقد در جوامع اخیر هنوز به سطح نظریه‌پردازی نظیر آنچه در سطح جهانی ارائه شده، نرسیده است و بیشترِ کوشش اندیشمندانِ عرب به تعمیم نظریه‌های مکاتب انتقادی غرب و یافتن مصادیقی برای آن نظریه‌ها در جوامع خود محدود مانده است و آنچه یافت می‌شود مطالعاتی است که بر محور بحران فرهنگی و نقد ادبی متمرکز است و گاه نیز ترجمه‌های شتاب‌زده از نظریه‌پردازان غربی در رویکردهای پسامدرن ارائه می‌شود که در آن نگرش‌های تند و تیزِ ساختارشکنانه باعث جلب توجه بسیار می‌شود.

♦️ ساختار محل ظهور و بروز تلاش‌های نخبگانی و پاسخ‌های عمومی به این تلاش‌ها و رابطه ساخت و بازساخت میان این دو گروه اجتماعی است. هیچ حاکمیت صالحی نیست، جز آنکه محصول نخبگان و بخش‌هایی از جامعه باشد که مردم عادی محسوب می‌شوند. از سوی دیگر "دیکتاتورها" نیز محصول همین وضعیت هستند. تخصصی که افراد و جامعه در تبدیل آزاد‌اندیش‌ترین افراد به مستبدترین حاکمان دارند، کمتر هستومندی در جهان دارا می‌باشد.

♦️ حالا می‌توانید سیر تحولات جهان را خطی فرض کنید. مسیری را که طی کرده‌اید، هم شما مسیر را تغییر داده‌اید و هم مسیر بر شما اثر گذاشته است. تعامل سوژه و مسیر، موجود و حتی وجود دیگری را ایجاد می‌کند. در این میان دانش و یا سرمایه‌ای که شکل می‌گیرد دانش ساختار است. ساختار دانش حاصل اثر یا تاثیرگذاری نظام‌مند عوامل موجود است و اتفاقی که معمولاً صورت می‌گیرد حفظ نظام و بالاتر از آن، ساختار است. ساختار به هر قیمتی خود را حفظ می‌کند و برایش فرقی نمی‌کند که شما به عنوان عامل Agent  یا سوژه Subject  افول و یا صعود کنید.

♦️ اتفاقی که این روزها در روند مذاکرات ایران و امریکا در جریان است نوعی تحولات ساختاری محسوب می‌شود. یعنی دارای جانمایۀ نظریه‌پردازانه است و در مقابل، ناشی از شتاب‌زدگی نیست و همچنین محصول تلاش نخبگانی و تعامل پابلیک و جمهور مردم با آن است، بنابراین ساختاری و برگشت‌ناپذیر است و ناشی از بازتولید عقب‌ماندگی نیست. تحولات ساختاری عمیق‌ترین تحولات هستی‌شناسانه هستند. مراتبی از نمادهای این تحولاتِ ساختاری، ابتدا تحول شناختی و در میانه تحول فلسفی و در نتیجۀ آن تحولات سیاسی و اجتماعی در عرصه نظام‌های داخلی و بین‌المللی مرتبط با جامعۀ ایران است.

♦️ یحتمل شناخت‌شناسی‌های گروهی، ایدئولوژیک و بسته در کشور، دارد جای خود را به شناخت‌شناسی‌های قراردادی و تعاملی و وفاق شناختی می‌دهد. نتیجه این امر نوعی تحمل فردی و اجتماعی در جامعۀ ایران برای پذیرش ایده‌های غیر همسو است و شاید ما اکنون نیازمند مطالعاتی با عنوان مفهوم نقد و تفکر انتقادی Critical thinking در جهان ایرانی باشیم.

♦️ جامعۀ آینده ایرانی تحمل بیشتری در خصوص حضور نحله‌های مختلف فکری اعم از دیندار و سکولار از خود نشان خواهد داد در عرصۀ نظام‌های بین‌المللی هم چنین رخدادی در حال وقوع است. دهه‌ها تلاش و تکاپوی سوژۀ ایرانی برای فهم اندیشۀ مدرن در جهان کنونی، ما را با ماتریکس کنونی جامعۀ جهانی آشناتر کرده است.

♦️ تاکید بر «ماتریکس کنونی جامعۀ جهانی» به خوبی به شناخت ما از ساختارهای قدرت، فناوری، و ارزش‌های جهانی اشاره دارد که ما ایرانی‌ها در تلاشیم با آن‌ها همگام یا حداقل نسبت به آن‌ آگاه‌تر شویم.

♦️ ما اکنون جامعه‌ای پر از سرمایۀ مادی و همچنین معناگرا و اهل مدارا با جهان هستیم و تقریباً این روند در گوشه گوشۀ جامعه، هم در فضای پابلیک و هم فضای نخبگانی قابل فهم است. به جرأت می‌توان گفت عقل سلیم ایرانی امروز شکل گرفته است و این عقل اهل مدارا و اهل زمین است و نسبت به آسمان هم دعوایی ندارد. ما با پای خود، با پای ساختار به عمان آمده‌ایم و در این آمدن صادق هستیم.

#ساختارهای_ایرانی
#مذاکرات‌ـ‌ایران‌ـ‌آمریکا

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures

🌐 مذاکرات ایران و آمریکا: مذاکره در لبه پرتگاه/ ایرانی‌ها در شرایطی وارد مذاکره می‌شوند که راه دیگری برای رسیدن به هدف نداشته باشند، در این شرایط آرمانها فدای ساختار می‌شوند

🔹 دکتر محمد رضا یکتا
🔹 مبحث چند قسمتی
🔸 بخش ششم

♦️ روزی که تاریخ ما را قضاوت خواهد کرد، ما می‌توانیم این شانس را داشته باشیم که توسط کسانی و جریانی به بوته نقد سپرده شویم که از جامعیت ذهن و نگرش مبتنی بر پردازش علمی برخوردار باشند.

♦️ قرائت از تاریخ اگر یکسویه و بدونِ هنرِ آگاهی باشد ملت‌ها را به تکرار آن محکوم خواهد کرد. شاید اگر ندانیم که این مسیر را پیموده‌ایم، مجبور شویم دوباره آن را بپیمائیم. پرسه‌زنی و خوابگردی در سرگذشت ملت‌ها ظلم آشکار به سرمایۀ آنهاست.

♦️ زمانی که قلمِ نقد عالمانه و تاریخی بر منظری از آنچه بر ملت‌ها گذشته است، به حرکت در می‌آید، شاید عمدتاً آنچه مورد پژوهش باشد، شناخت‌شناسی، عقلانیت‌پژوهی، انسان‌گرایی، صور اجتماعی و نقش‌های ساختاری ‌باشد. به عبارتی پژوهشگر به دنبال آن است که در ساختارهای یک ملت، واقعیت چگونه شناخته می‌شود؟ این ملت از چه نوع عقلانیتی بهره‌مند است و با عقل در چه بازیهائی مشارکت دارد؟ انسان به عنوان یک بازیگر طبیعی نه چندان قدرتمند دارای چه میزان از حرمت است و چه ساختارهای اجتماعی برای دستیابی به این میزان از محوریت و جایگاه در این ساختارها تعبیه شده است؟

♦️ ساختار رد پای عبور انسان از تاریخ و ناشی از فشردگی ممتد این عبور است. هر کنش انسانی، منجر به هستومندیِ انسانی یا ساختار می‌گردد که دارای دو اولویت است: اولاً خود را به نحو حداکثری حفظ می‌کند و ثانیاً به اندیشه و کنش انسانی به نحو حداقلی اجازه بروز و ظهور می‌دهد. کنشِ انسانی به بدنۀ ساختار الحاق می‌یابد.

♦️ ساختارها در مقام قضاوت نیستند و محتمل است به ایده‌های بی‌قواره اجازه ظهور دهند در اینجاست که ساختار، هست، اما از شایستگیِ مفهوم پر نشده است. در مقابل هیچ تصمیم و ایده‌ای مانند دموکراسی، ساختار را در شرایط کمال خود قرار نمی‌دهد. ملتی موفق است که میان دموکراسی، جمهوریت، فرهنگ و ساختار تعادل برقرار کند.

♦️ مذاکرات ایران و آمریکا اکنون در دو سطح در جریان است. سطح اول سطح عملگرایانه و نمادین و سطح دوم سطح ساختاری و بنیادین است. مذاکرات ساختاری منطق خود را در سطح تئوری، فلسفه و در حوزه انتزاعی و مذاکرات پراگماتیک خود را در سطح بازیگری، نمود و انضمام نشان می‌دهد. این تقسیم‌بندی ناشی از نوعی تحلیل لایه لایه‌ای علت‌هاست. امروز مذاکره ایران و آمریکا مذاکره ایدئولوژی نیست، مذاکره ساختار است. ایدئولوژی، نوعی آرمانخواهی و سمیت برای ساختار است.

♦️ مذاکرات در هر یک از دو سطح ساختاری و پراگماتیک، عمق، اهداف و بازیگران خودش را دارد. این تمایز باعث نوعی تفاوت در این دوره از مذاکرات است. ساختار ایرانی با درک ضرورتهایِ ساختاری در حالت مذاکره است و لاجرم باید از هر تفکر و ایده‌ای آرمانی به پای حفظ ساختار عبور کند.

♦️ اکنون اگر هوشمندانه به دنبال پاسخ به این سؤال باشیم که اصولاً فرد ِایرانی یا جامعه ایرانی یا حاکمیت ایرانی چه وقتی وارد مذاکره می‌شود و یا این عبارت که ایرانی‌ها چه موقع مذاکره می‌کنند؟ در پاسخ می‌توان گفت ایرانی‌ها چه در تاریخ و چه در زمان معاصر معمولاً زمانی وارد مذاکره می‌شوند که احساس کنند منافع ملی یا عزت کشور در خطر است. رویکرد دیگر ما پایان دادن به بحران‌هاست به این معنی که ایرانی‌ها غالباً در زمان‌هایی که بحران یا فشار خارجی بالا است، وارد مذاکره می‌شوند.

♦️ اما برخی شواهد گویای چیز دیگریست و در مجموع نشان می‌دهد ، ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند در شرایطی وارد مذاکره شوند که مجبور هستند، و اگر راه دیگری برای رسیدن به هدف داشته باشند، حاضر نیستند وارد مذاکره ‌شوند. ما در دوگانه آرمان‌_ساختار تا میزانی که ساختار را به لبه پرتگاه ببریم از پیگیری آرمانها دست نمی‌کشیم. شاید اصطلاح «مذاکره در لبه پرتگاه» هم تأکید بر وضعیت حساس و اضطراری این نوع مذاکرات دارد.

♦️ این نگاه تا حدی با برخی رویکردهای تاریخی و فرهنگی ایرانی مطابقت دارد، و مذاکرات زمانی شکل می‌گیرد که گزینه‌های دیگر تقریباً تمام شده باشد یا وضعیت بحرانی باشد. در مجموع، این تحلیل‌ها نشان می‌دهند که نگرش «مذاکره در لبه پرتگاه» تا حد زیادی با رویکرد واقعی و تجربه‌های تاریخی و معاصر ایرانی‌ها تطابق دارد. با این حساب و کتاب ما اکنون در لبه پرتگاهیم و برای حفظ ساختار مذاکره می‌کنیم و تقریباً همه چیز را فدای حفظ ساختار خواهیم کرد. شاید این یک مورد "عقلانیتِ منحصر بفرد" است که ما را تا کنون در تاریخ حفظ کرده است و باز خواهد کرد. اما باید یادمان باشد و از خود بپرسیم چرا از آن شیر به این گربه رسیدیم؟

#ساختارهای_ایرانی
#مذاکرات‌ـ‌ایران‌ـ‌آمریکا

کانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures