‌
🟣 معرفی راسل مک‌کاچن، سخنران مدعو در برنامهٔ امروز انعکاس: «بازاندیشی مطالعهٔ دین»

راسل مک‌کاچن (متولد ۱۹۶۱)، از تأثیرگذارترین نظریه‌پردازان معاصر در حوزه مطالعات دین است که با رویکرد انتقادی خود، مباحث روش‌شناسانه در این رشته را دگرگون کرده است. مک‌کاچن با به چالش کشیدن مفروضات سنتی در مطالعات دین، به ویژه در مورد ماهیت «دین خودبنیاد»، مناقشات مهمی را در این حوزه برانگیخته و مسیر تحقیقات آکادمیک را تغییر داده است.

🔵 او که اکنون استاد برجسته‌ای در دانشگاه آلاباما به شمار می‌رود، دکترای خود را در سال ۱۹۹۵ از دانشگاه تورنتو دریافت کرد و بیش از ۱۸ سال ریاست دپارتمان مطالعات دین این دانشگاه را بر عهده داشت. مک‌کاچن با انتشار ده‌ها کتاب و مقاله علمی که مجموعاً هزاران بار مورد استناد قرار گرفته‌اند، نه تنها در تولید دانش بلکه در شکل‌دهی به نسل جدیدی از محققان نقش کلیدی داشته است. در دسامبر ۲۰۲۳، او عضویت افتخاری مادام‌العمر انجمن بین‌المللی تاریخ ادیان را دریافت کرد؛ افتخاری که تنها به ۲۲ محقق در سراسر جهان اعطا شده و گواهی بر تأثیر ماندگار او بر مطالعات دین است.

🔵 آثار مک‌کاچن تأثیر گسترده‌ای بر جامعه علمی داشته است؛ به نحوی که او را می‌توان یکی از پر استنادترین پژوهشگران حوزه روش و نظریه در مطالعات دین دانست:

⭐️ کتاب «ساخت دین» (Manufacturing Religion, Oxford, 1997) او که بیش از ۱۶۰۰ بار استناد شده، نقطه عطفی در نقد گفتمان «دین خودبنیاد» محسوب می‌شود و رویکرد انتقادی جدیدی به مطالعه دین ارائه داده است. او در این کتاب استدلال می‌کند که ادعای مطالعات دینی مبنی بر اینکه دین پدیده‌ای منحصربه‌فرد (sui generis) و خودمختار است، در واقع یک استراتژی ایدئولوژیک محافظه‌کار است که نه تنها دین را از تحلیل تاریخی و سیاسی مصون نگه می‌دارد، بلکه امتیاز اجتماعی و نهادی را برای متخصصان این حوزه تضمین می‌کند و در نهایت از هژمونی قدرت‌های سیاسی-اقتصادی سلطه‌گر پشتیبانی می‌کند. مک‌کاچن با تحلیل آثار میرچا الیاده و سایر محققان، نشان می‌دهد که این گفتمان غالب چگونه از طریق استراتژی‌هایی مانند تاریخ‌زدایی، جهان‌شمولی‌سازی و ذات‌گرایی، واقعیت‌های پیچیده انسانی را ساده‌سازی می‌کند و راه را برای کنترل و سلطه بر «دیگری» هموار می‌سازد، و در مقابل گفتمان طبیعت‌گرای جایگزین را که دین را بخشی از فرهنگ انسانی می‌داند پیشنهاد می‌دهد.

⭐️ کتاب «مسئله درون‌نگر/برون‌نگر در مطالعه دین» (The Insider/Outsider Problem in the Study of Religion, Cassell, 1999) به یکی از بنیادی‌ترین چالش‌های مطالعات دینی می‌پردازد که می‌توان آن را در این پرسش خلاصه کرد: آیا برای درک و تبیین دین، باید از منظر درونی مؤمنان (که تجارب مقدس و بی‌واسطه دارند) نگریست یا از منظر بیرونی محققان (که روش‌های علمی و تحلیلی دارند) استفاده کرد؟ کتاب با ارائه متون کلاسیک از نظریه‌پردازان مختلف، طیف وسیعی از راه‌حل‌های ممکن را بررسی می‌کند: از تأکید بر خودمختاری تجربه دینی (اتو، الیاده، واخ) تا رویکرد تحویل‌گرایانه (سگال، فریث) و موضع میانه آگنوستیسم روش‌شناختی (اسمارت، دونووان)، و در نهایت نشان می‌دهد که هر رویکرد مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارد و انتخاب بین آنها تنها مسئله‌ای روش‌شناختی نیست، بلکه تصمیمی نظری و حتی سیاسی است که شکل و هویت کل رشته مطالعات دینی را تعین می‌بخشد.

⭐️ او مقالات متعدد دیگری را نیز در حوزهٔ نظریه و روش دین‌پژوهی منتشر کرده است که رسول اکبری برخی از آن‌ها در کانال خود معرفی کرده است:
«حساب‌و‌کتاب ناتمام ما با مطالعه گذشته دین»
«مطالعات دینی: به کدام سو و چرا؟»
«سه دهه با ساخت دین (به مناسبت سی‌امین سالگرد انتشار مجله دین و الهیات)»

🔵 انعکاس گفت‌وگویی با راسل مک‌کاچن با عنوان «بازاندیشی مطالعهٔ دین: عینیت، روش و نظریه» برای شنبه ۱ شهریور (ساعت ۱۷:۳۰ به وقت تهران) ترتیب داده است.

‌‌
🔵 درآمدی بر پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس | ۱۴۰۴ | نشست دوم


💠 «نظریه» در عمل: تجربه‌های زیسته دانشجویان در روش‌شناسی مطالعات دین (به زبان فارسی)

👤در گفت‌وگو با:
زهرا اژئر (دانشگاه لایدن)
جه‌هون جآنگ (دانشگاه کلمبیا)
اسما حدیدی (دانشگاه نورث‌وسترن)

🗓 سه‌شنبه ۴ شهریور
ساعت ۱۹:۳۰ (به وقت تهران)

🌐 پیوند ثبت‌نام:
https://northwestern.zoom.us/meeting/register/5y8WEyzzR-eQsUlmSTxtFA

🔎این ارائه می‌تواند زمینه‌ای برای استفاده بیشتر از ارائه‌های پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس فراهم آورد.

😀 معرفی
در برنامه‌های تحصیلات تکمیلی مطالعات اسلامی و مطالعات دین در دانشگاه‌های معتبر جهان، درس «روش و نظریه» یکی از واحدهای درسی بنیادی و اثرگذار محسوب می‌شود. این درس که معمولاً در ابتدای دوره ارائه می‌گردد، دانشجویان را با رویکردهای مختلف پژوهشی، نظریه‌های بنیادین در مطالعات دین، و ابزارهای تحلیلی آشنا می‌سازد. تجربه عبور از این درس اغلب نقطه عطفی در مسیر تحصیلی دانشجویان به حساب می‌آید و نگاه آنها را به متون دینی، سنت‌ها، و پژوهش‌های مرتبط به شکل قابل‌توجهی دگرگون می‌کند.
در این نشست قصد داریم با سه دانشجوی مطالعات اسلامی و مطالعات دین از سه دانشگاه مختلف گفتگویی درباره تجربه‌شان در این زمینه داشته باشیم. آنها درباره چالش‌هایی که با آن روبرو شدند، بینش‌هایی که پیدا کردند، تأثیر این آموزه‌ها بر رویکرد پژوهشی‌شان، و نحوه کاربرد این دانش در پروژه‌های تحقیقاتی‌شان سخن خواهند گفت.

✅ حضور در این نشست برای تمامی علاقه‌مندان آزاد و رایگان است و می‌توانید از این پیوند برای شرکت در این نشست ثبت‌نام کنید.

#رویداد_انعکاس
@Inekas

💠ویدئوی اولین پیش‌نشست بر پنجمین مدرسه تابستانی انعکاس: «بازاندیشی مطالعهٔ دین»

▶️ویدئوی حاضر گفت‌وگویی است با راسل مک‌کاچن، استاد مطالعات دین در دانشگاه آلاباما، که در آن به بازاندیشی در مفهوم دین، عینیت پژوهشگر و جایگاه نظریه در مطالعات دینی می‌پردازد. مک‌کاچن در آثار خود نشان داده که دین را نمی‌توان واقعیتی فراتاریخی و ذات‌مند دانست، بلکه باید آن را محصول فرآیندهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به شمار آورد.

🔺او تأکید می‌کند که تعریف دین همواره در بستر روابط قدرت شکل می‌گیرد و پژوهشگران نباید بدون نقد از تعاریف موجود بهره ببرند.
او در آثار خود مانند Manufacturing Religion نشان می‌دهد که مفهوم دین چگونه در خدمت تفکیک «واقعی» و «غیرحقیقی» و حفظ نظم‌های اجتماعی خاص به کار گرفته می‌شود.

🔺مک‌کاچن همچنین بر عینیت پژوهشگر تأکید دارد و معتقد است هیچ پژوهشی خالی از پیش‌فرض‌های نظری و زمینه‌های اجتماعی نیست. عینیت به معنای خودآگاهی روش‌شناختی و شفاف‌سازی موقعیت پژوهشگر است و وظیفهٔ او نقد و تحلیل فرآیندهای گفتمانی است که سنت‌ها را شکل می‌دهند، نه مراقبت یا پاسداری از آنها (Critics Not Caretakers).

🔺علاوه بر این، او رابطهٔ دین و قدرت را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که طبقه‌بندی‌های آکادمیک دربارهٔ دین تحت تأثیر ساختارهای سیاسی و فرهنگی قرار دارند. مطالعهٔ دین بدون توجه به این بسترها تحلیلی ناقص و غیرانتقادی خواهد بود.
در مجموع، مک‌کاچن بر این اعتقاد است که مطالعهٔ دین باید از رویکردهای ذات‌گرایانه و مراقبتی فاصله گیرد و باید دین را به‌عنوان پدیده‌ای تاریخی، اجتماعی و برساخته بررسی کرد. پژوهشگر دین باید منتقد باشد، نه نگهبان، تا به فهمی دقیق‌تر و مسئولانه‌تر از جایگاه دین در جهان معاصر دست یابد.

🗂فهرست
00:00 معرفی: چرا باید دین را مطالعه کنیم
01:00 کنگره‌ها و سازمان‌های علمی و نقشِ ساختارهای نهادی
02:00 تعریفِ «مطالعهٔ دین»: سؤال درباره چیستیِ موضوع و مواضع مختلف نظری
04:00 روش‌شناسی و نقدِ هنجارمندی: بحث دربارهٔ معیارها و نگرانی درباره قضاوت ارزشی
06:00 نقدِ ساده‌سازی و اهمیتِ دیدنِ تنوع دیدگاه‌ها.
08:00 نمونه‌ها/زمینه جهانی: اشاره به موقعیت‌های محلی و قطعی نبودنِ تعمیم‌ها
09:00 روش‌های تبیینی در برابر تفسیری: چطور داده‌ها را جمع و تفسیر می‌کنیم
12:00 نقدِ «ذات‌انگاری» در تعریفِ سنت‌ها
14:00 پدیدارشناسی و محدودیت‌های
16:00 مثال‌های مذهبی مشخص
20:00 هویت و پیوستگی اجتماعی: «چه کسی جزوِ گروه است»
24:00 پیامدهای سیاسی/هویتیِ روش‌ها
28:00 «علم پایه» و تعمیم‌پذیری: مقایسه با علوم دیگر و نکته‌سنجی دربارهٔ تعمیم نتایج
34:00 اثرِتحولات جدید در آموزش و مطالعات منطقه‌ای
40:00 چطور یافته‌ها برای دیگران معنی می‌یابند.
46:00 باورها به‌عنوان میدان مبارزهٔ اجتماعی
52:00 مناقشات نهادی
55:00 جمع‌بندی
56:00 پرسش و پاسخ

#گفتار_انعکاس

@inekas

‌
🔴 معرفی پنجمین مدرسه تابستانی انعکاس از زبان دبیر علمی این مدرسه
➕ ویدئوی کامل پیش‌نشست دوم: «نظریه» در عمل

▶️ ویدئوی حاضر بخشی از ارائه محمدمهدی جعفری - دبیر علمی و میزبان این جلسه - در پایان جلسه گفت‌وگوی «نظریه در عمل» است که سه‌شنبه شب برگزار شد. در این ارائه، محمدمهدی جعفری به طور خلاصه از اهداف و محورهای این مدرسه می‌گوید، تک تک سخنرانان مدرسه را معرفی می‌کند، و از اهمیت و چرایی برخی از موضوعات و مقالاتی که در این مدرسه ارائه می‌شود می‌گوید. ویدئوی کامل این جلسه را در اینجا مشاهده کنید.

🎞 مشاهدهٔ ویدئوی کامل گفت‌وگوی «نظریه در عمل: تجربه‌های زیسته دانشجویان در روش‌شناسی مطالعات دین»


⭐️پنجمین مدرسهٔ تابستانی انعکاس به چه کار پژوهشگران جوان مطالعات اسلامی می‌آید؟ + عناوین ارائه‌ها

🗒 دفترچه مدرسه

🌐 سایت مدرسه پنجم انعکاس:
https://inekas.com.org/en/2025ss/

#رویداد_انعکاس

@inekas

‌
‌🎞 قرآن به مثابه کهن‌ترین زندگی‌نامهٔ محمد [ص]‌‌

🟣 ویدئوی بالا گزیده‌ای است از ارائۀ خوان کول در سومین مدرسه تابستانی انعکاس  (پنج‌شنبه ۱۶ شهریور ۱۴۰۲) با عنوان «محمد [ص] و قدرت نرم» که در آن خلاصه فصل ششم کتابش "محمد، پیامبر صلح" را ارائه کرده است:

⬇️ دریافت فصل ششم کتاب
👤 معرفی خوان کول

▶️ مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه (۴۷ دقیقه) در یوتوب انعکاس

خوان کول در این ارائه، به بررسی دورۀ پایانی زندگی پیامبر اسلام، از سال ۶ تا ۸ هجری می‌پردازد.

او بر این باور است که قرآن، به عنوان قدیمی‌ترین و معاصر با زندگی پیامبر اسلام، معتبرترین منبع برای درک زندگی و آموزه‌های ایشان است. برخلاف دیدگاه برخی محققان که قرآن را متنی متأخر می‌دانند، وی با استناد به شواهد فراوان، آن را منبعی معاصر و دست‌اول می‌داند.

تأکید اصلی کول بر تفاوت‌های بنیادین بین مفاهیم مطرح شده در قرآن و روایات متأخر دوره عباسی است.

برای نمونه، قرآن جنگ تهاجمی را مجاز نمی‌داند و تنها به جنگ دفاعی اجازه می‌دهد! در حالی که در متون عباسی و اندیشه‌های پس از آن، گسترش قلمرو امپراتوری اسلامی یک وظیفه تلقی می‌شود.

همچنین، برخلاف تصویر خصمانه‌ای که منابع عباسی از رابطهٔ پیامبر با جامعه مشرکان ارائه می‌دهند، قرآن امکان صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز با غیرمسلمانان غیرمتخاصم را به‌وضوح مجاز می‌شمارد.

آیۀ ۹۴ سوره نساء نمونه‌ای گویا از این روحیه صلح‌طلبانه و presumption of innocence (اصل برائت) در قرآن است.

در ادامه کول با استناد به دیگر آیات قرآن، دیدگاهی متفاوت از رویدادهایی مانند صلح حدیبیه و فتح مکه ارائه می‌دهد و بر صلح‌آمیز بودن ورود مسلمانان به مکه و ممنوعیت جنگ تهاجمی در قرآن تأکید دارد. همچنین، خوان کول زمینه‌های ژئوپلیتیکی آن زمان، از جمله شکست ساسانیان از امپراتوری روم را در تحلیل خود دخیل می‌داند که مؤید برداشتی روادارانه‌تر و فراگیرتر از اسلام متقدم است.

▶️ مشاهدۀ نسخۀ کامل ارائه (۴۷ دقیقه)  در یوتوب انعکاس

#انعکاس_کتاب
#ارائه‌های_مدرسه_انعکاس
🔵@inekas

‌
💠 کارگاه حضوری:

درآمدی بر کهن خط‌شناسی و کتیبه‌شناسی عربی: از نبطی تا پالیوعربی

👤 وحید صفا (دانشگاه تهران| انعکاس)

🔽توضیحات دوره:

دانش کهن‌‌خط‌شناسی (Paleography) و کتیبه‌شناسی (Epigraphy) از علوم کمکی دانش تاریخ هستند. کهن‌خط‌شناسی به دانش شناخت خطوط کهن و کتیبه‌شناسی نیز به مطالعه‌ی کتیبه‌ها و سایر متون مکتوب بر روی مواد بادوام اشاره‌ دارد، اگرچه گاه این دو حوزه به مرزهای همدیگر تجاوز می‌کنند.
هدف این دوره، مطالعه تحولات خط عربی از ریشه‌های نبطی آن تا دوران اولیه اسلامی بر اساس کتیبه‌های باستانی است. در این راستا سنگ‌نوشته‌های نبطی، نبطی-عربی، پالیوعربی و عربی اسلامی متقدم مورد مطالعه قرار خواهند گرفت.
تأکید این کارگاه بر درک زمینه‌های تاریخی و فرهنگی است که شکل‌گیری این خطوط را تحت تأثیر قرار داده‌اند. از این رو در این دوره صرفاً متمرکز بر فیلولوژی نخواهیم بود و بحث را به حوزه‌ی تاریخ و فرهنگ عربستان باستان خواهیم کشاند.

🔺دانشجویان در این دوره با استفاده از نسخه‌های فاکسیمیله و منابع دیجیتال، مهارت‌های لازم برای خواندن، رونویسی و تحلیل سنگ‌نوشته‌های دوره‌های مختلف را فرا خواهند گرفت.

👤 درباره مدرس:

وحید صفا پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی در دانشگاه تهران است. جدای از برگزاری دوره‌های متعدد زبان‌های سامی، در موضوعات مرتبط با این کارگاه، او دبیری علمی مدرسه سوم مدار، سخنرانی در پیش‌نشست سومین مدرسه انعکاس با عنوان «کاربست شواهد مادی در بازسازی بافتار تاریخی عصر نبوی»، و همچنین مجموعه ارائه‌ای درباره دین و آیین‌های عربستان پیشااسلامی بر اساس کتیبه‌های صفایی را در کارنامه دارد. در حال حاضر نیز، وی پژوهشی در خصوص تحولات مضمونی در کتیبه‌های عربی پیش از اسلام و پس از اسلام بر روی میز دارد که قرار است در آینده‌ای نزدیک در مجموعه Islamization and Arabization of the Arabian Peninsula in light of material evidence به سرویراستاری ایلکا لیندستت و هگیت نول منتشر شود.

‌
📺 ویدئوی «سنگ‌نوشته‌های عربی و پژوهش‌های جدید» از وحید صفا

🔺 زمان و مکان برگزاری:
این دوره به صورت حضوری در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

📊 روزهای یکشنبه ۳۰ شهریور، پنج‌شنبه ۳ مهر، یکشنبه ۶ مهر و پنج‌شنبه ۱۰ مهر.
ساعت ۱۶ تا ۱۹:۳۰

🔺 ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر:
evnd.co/pSn3u

⏲ مهلت ثبت‌نام: ۳۰ شهریور (ظرفیت محدود)

⭐️ این رویداد با همکاری کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

#رویداد_انعکاس
@hanifcrs
@Inekas

‌
🔴 سنگ‌نوشته‌های عربی و پژوهش‌های جدید
👤 وحید صفا

سنگ‌نوشته‌های عربی امروزه به طور ویژه مورد توجه پژوهشگران مطالعات اسلامی قرار گرفته‌اند. دلیل این امر سرعت بالای کشف سنگ‌نوشته‌های جدید در سال‌های اخیر است، کشفیات که تقریباً هر هفته و هر ماه افزایش می‌یابد.

اینجا، اینجا و اینجا تنها برخی از کارهای جدیدی که با توجه به سنگ‌نوشته‌ها منتشر شده و در انعکاس معرفی شده را می‌بینید.

استفادهٔ مستقیم از این مواد اولیهٔ با ارزش، نیازمند مجهز شدن به دانش کهن‌خط‌شناسی و کتیبه‌شناسی است که جای آن در آموزش‌های رسمی مطالعات اسلامی در آکادمیا خالی است. آریانا دوتونه Arianna D’Ottone در این پژوهش از ضرورت توجه به این دانش‌ برای پژوهشگران آینده دفاع می‌کند.

🟣 کارگاه درآمدی بر کهن‌خط‌شناسی و کتیبه‌شناسی عربی آغازی برای ورود به دنیای جذاب سنگ‌نوشته‌های عربی است.

در ویدئوی بالا، وحید صفا، مدرس این کارگاه، در این مورد بیشتر توضیح می‌دهد.

🗣برای ثبت‌نام در این کارگاه تنها تا پایان این هفته فرصت دارید:
https://www.group-telegram.com/inekas.com/604

#رویداد_انعکاس
🔵@inekas

‌
💎 معرفی مجموعه مقالات تازه انتشاریافتهٔ «معرفت‌شناسی تحلیلی اسلامی: مباحث نقادانه»، ویراستهٔ رامون هاروی و صفروک چودری

Safaruk Chowdhury and Ramon Harvey, eds. (2025) Analytic Islamic Epistemology: Critical Debates. 1st ed. Edinburgh University Press.

⬇️دریافت فایل کامل کتاب

معرفی به کوشش: امیر امامی

توجه به مقوله‌های «دانش» و «معرفت» از نخستین سده‌های اسلامی در میان اندیشمندان مسلمان رایج بوده و نمود آن را می‌توان در رویکردهای متنوع فرق و مکاتب کلامی و فلسفی اسلامی مشاهده کرد. هر یک از این جریان‌ها در باب منابع معرفت، به‌ویژه معرفت دینی، و میزان اعتبار آن‌ها دیدگاه خاص خود را توسعه داده‌اند و به پرسش‌های بنیادی معرفت‌شناسی، همچون ساختار توجیه در نظام باورهای انسانی، پاسخ‌های متفاوتی داده‌اند. به طور موازی، در سنت فلسفهٔ معاصر غرب نیز بحث از معرفت‌شناسی جایگاه ویژه‌ای دارد.

هدف اصلی کتاب «معرفت‌شناسی تحلیلی اسلامی: مباحث نقادانه» بررسی مبانی معرفت‌شناختی سنت‌های فکری اسلامی و سنجش نسبت آن‌ها با  معرفت‌شناسی در سنت فلسفهٔ تحلیلی معاصر غرب است. به عنوان نمونه، دیدگاه اندیشمندانی چون غزالی، فارابی و ابن‌تیمیه درباره مسائل شناخت و معرفت، در قیاس با مباحث فلسفی غرب مانند مسئلهٔ مبناگروی و مناقشهٔ درون‌گروی/برون‌گروی، تحلیل و بررسی شده است. این کتاب بر روش فلسفهٔ تحلیلی تمرکز دارد، سنتی که بر تعریف دقیق مفاهیم و بهره‌گیری از منطق در استدلال‌های فلسفی تأکید می‌ورزد، هرچند رویکردهای بدیل فلسفه قاره‌ای مانند پدیدارشناسی نیز به‌کلی نادیده گرفته نشده است.

مؤلفان مقالات این کتاب در پی آن بوده‌اند تا با بهره‌گیری از منابع و دیدگاه‌های اسلامی، تعادل تازه‌ای در حوزهٔ فلسفهٔ دین و الهیات ایجاد کنند؛ چرا که این رشته در سنت دانشگاهی عمدتاً تحت سیطرهٔ الهیات مسیحی قرار داشته است. از این رو، این اثر با افزودن صدایی تازه به مباحث معرفت‌شناسی فلسفی، گامی در جهت شکل‌گیری رویکردی جهانی و چندسویه در مطالعات فلسفهٔ دین و الهیات محسوب می‌شود؛ رویکردی که بسیاری از اندیشمندان معاصر نیز ضرورت آن را یادآور شده‌اند.

هدف نهایی این مجموعه، پایه‌گذاری «معرفت‌شناسی تحلیلی اسلامی» (Analytic Islamic Epistemology) به‌عنوان حوزه‌ای مستقل است که بتواند با بهره‌گیری از دستاوردهای فلسفهٔ تحلیلی، مباحث کلامی و الهیات اسلامی را بازخوانی کرده و بسط دهد. تحقق این هدف مستلزم همکاری پژوهشگران تاریخ اندیشهٔ اسلامی با فیلسوفان تحلیلی است تا میراث فکری سنت‌های اسلامی به‌درستی تفسیر و در گفت‌وگو با فلسفهٔ معاصر قرار گیرد.

این کتاب حاصل پروژه‌ای سه‌ساله با عنوان «فراتر از مبناگروی: افق‌های نوین در الهیات تحلیلی اسلامی» (Beyond Foundationalism: New Horizons in Muslim Analytic Theology) است. این پروژه از سال ۲۰۲۰ با حمایت مالی بنیاد جان تمپلتون (John Templeton Foundation) و به میزبانی دانشگاه اسلامی کمبریج (Cambridge Muslim College) آغاز شد و تا سال ۲۰۲۳ ادامه یافت. در طول این مدت، سه رویداد علمی ـ شامل کارگاه‌ها و کنفرانس‌ها ـ برگزار شد که حاصل مشارکت پژوهشگران در این نشست‌ها، در قالب مجموعهٔ مقالات حاضر برای نخستین بار به‌وسیله انتشارات دانشگاه ادینبرا (Edinburgh University Press) منتشر شده است.

ویراستاران کتاب رامون هاروی (Ramon Harvey)، مدیر پروژه و استاد دانشگاه اسلامی کمبریج، و صفرک چودری (Safaruk Chowdhury)، پژوهشگر ارشد پروژه و استاد مهمان همان دانشگاه است.

باید یادآور شد که این اثر نه نخستین نوشته در این عرصه است و نه جامع تمامی مباحث معرفت‌شناختی و مکاتب فکری اسلامی؛ بلکه صرفاً بازتاب‌دهنده تکثر و وسعت این حوزه از رهگذر ارائه نمونه‌هایی از تاریخ و جغرافیای گسترده جهان اسلام است. هدف آن، گشودن راه برای پژوهش‌های آینده در این زمینه است.

کتاب در پنج بخش، هر یک شامل سه فصل، و در مجموع پانزده مقاله از نویسندگان مختلف سامان یافته است. دو بخش نخست به نمونه‌هایی از نظریات و مباحث معرفت‌شناختی در سنت‌های کلامی، فلسفی، صوفیانه و حدیثی می‌پردازد. بخش دوم به طور خاص دیدگاه متکلمان درباره منابع معرفت ـ حس، عقل و گواهی ـ و میزان اعتبار آن‌ها را بررسی می‌کند. بخش سوم به مقایسه‌ای میان برخی نظریات اسلامی و مسیحی در معرفت‌شناسی دینی اختصاص یافته است. مقالات بخش چهارم بر مناقشه مهم مبناگروی در معرفت‌شناسی تحلیلی معاصر تمرکز دارند و آن را از دو منظر مسیحی و اسلامی تحلیل می‌کنند. سرانجام، بخش پنجم به معرفت‌شناسی اسلامی در عصر حاضر و ارتباط آن با مسائل روز پرداخته و چشم‌اندازهایی درباره آیندهٔ این حوزه علمی ارائه می‌دهد.

🗂 ترجمه فهرست عناوین مقالات کتاب

⬇️دریافت فایل کامل کتاب

#انعکاس_کتاب
@inekas

‌
🟥 انتشار مجموعه مقالات «اناجیل در بستر اسلامی: کاربرد و محتوا»

🔵اطلاعات کتاب‌شناختی:
Jardim, G.L., Glaser, I., & Shafaie, S. (eds.) (2025). The Gospels in Islamic Context: Function and Content (1st ed.). Routledge

⬇️ دریافت ۵۰ صفحۀ نخست کتاب


وقتی اناجیل را در بستر اسلامی می‌خوانیم، چه چیزی می‌توانیم از آن بیاموزیم؟ این پرسش از آنجا اهمیت دارد که مسلمانان و مسیحیان نگاه متفاوتی به ماهیت کتاب مقدس دارند. بسیاری از مسلمانان اناجیل فعلی را تحریف‌شده می‌دانند و برخی مسیحیان نیز خوانش آن در بستر اسلام را نامرتبط می‌شمارند.

مجموعه مقالات «اناجیل در بستر اسلامی» حاصل همفکری پژوهشگران مسلمان و مسیحی در کنفرانس «خوانش اناجیل در بستر اسلامی» است که در سپتامبر ۲۰۲۰ / شهریور ۱۳۹۹، در موسسۀ CMCS در شهر آکسفورد برگزار شد (فراخوان کنفرانس | برنامۀ کنفرانس | چکیدۀ ارائه‌ها) پژوهشگران حاضر در این کنفرانس، با حضور پر رنگ محققان ایرانی و با تجربیات و تخصص‌های گوناگون گرد هم آمده بودند تا هر یک از یک منظری تازه به این پرسش پاسخ دهند که «اناجیل در بسترهای مختلف اسلامی چه کارکردی داشته و دارند؟» اکنون، پس از پنج سال، ۱۷ مقاله از مقالات آن کنفرانس به همراه درآمد و گزارش پایانی، در کتاب حاضر به ویراستاری سه تن از اعضای موسسه CMCS، یعنی جورجینا جاردیم، آیدا گلسر و شیرین شفائی، منتشر شده است.

این کتاب در قالب مجموعه‌ای از «گفتگوها» پیرامون موضوعات و پرسش‌های کلیدی سازماندهی شده است. بخش اول به پرسش‌های بنیادی دربارهٔ معنا و جایگاه «انجیل» در نگاه مسیحیان و مسلمانان می‌پردازد. بخش‌های بعدی در قالب هفت گفتگو، به بررسی موضوعات مشترک میان اسلام و مسیحیت می‌پردازند. همچنین، تأثیر بستر اسلامی بر ترجمه و تفسیر اناجیل و چالش‌های خوانش مشترک متون مقدس را تحلیل می‌کند. در نهایت، این اثر نشان می‌دهد که انجیل چگونه می‌تواند به جای ایجاد مانع، به پلی برای گفتگو و درک متقابل میان این دو جامعهٔ ایمانی تبدیل شود.

🗂 فهرست مقالات کتاب

درآمد
آیدا گلسر (موسسهٔ CMCS)

بخش اول: مبانی گفتگو

۱. خبر خوش: واژۀ «اوانجلیونِ» یونانی، «انجیلِ» عربی و ترجمه‌های مدرن قرآن و کتاب مقدس در بسترهای اسلامی
اندی وارن-روتلین (کالج الهیات نیجریه شمالی)

۲. اناجیل چه هستند؟ یک تأمل مسیحی
آیدا گلسر (CMCS)

۳. [محمدجواد] بلاغی و اناجیل قانونی
یحیی صباغچی (دانشگاه شریف)

۴. اعتبارسنجی اناجیل عهد جدید از منظر اهل سنت
علی عطائی (کالج زیتونه)


بخش دوم: هفت گفتگو

🔵 گفتگوی اول: ادبیات اسلامی در مورد عیسی: اناجیل قانونی کجا هستند؟

۵. اشارات عهدینی در ادبیات فارسی: ردپای سنت مسیحی در میان شاعران فارسی‌زبان [فردوسی، ناصرخسرو، خاقانی و رومی]
محمدحسین نراقی (انعکاس)

۶. گفتگوی خدا با عیسی: متون موازی از عهد جدید در مجموعه‌ای کهن از سخنان عیسی در اسلام
فرهاد قدوسی (انعکاس)


🔵 گفتگوی دوم: ترجمه: قرار دادن واژگان در بستر

۷. اولین انجیل به عربی: بستر اسلامی
اندرو پرسون (دانشگاه آکسفورد)
ویدئوی ارائه این مقاله را در اینجا ببینید.

۸. کتاب مقدس انجیل: اهمیت آن برای خوانش داستان ولادت در انجیل متی در بستر اسلامی اندونزی
فری ماهیت (CMCS)


🔵 گفتگوی سوم: روایات ولادت عیسی: داستانی مشترک؟

۹. ولادت و اوایل زندگی مریم باکره در سه روایت: عهد جدید، قرآن و اپوکریفای کتاب مقدس
نسیم حسنی (پژوهشگر مستقل)

۱۰. رهایی زکریا: سکوت به‌مثابۀ رحمت در لوقا ۱ و سوره‌های ۳ و ۱۹ قرآن
ماریا ای. بارگا (دانشگاه سنت مری)


🔵 گفتگوی چهارم: آیات: مقوله‌ای مشترک؟

۱۱. معجزات به‌مثابۀ نشانه‌ها؟ بازنگری معجزات عیسی در انجیل در پرتو نقد مسلمانان قرون میانه
لورا حسن (دانشگاه آکسفورد)

۱۲. نشانه‌های خدا در قرآن و انجیل یوحنا: اقناع مخاطب برای ایمان آوردن
جورجینا جاردیم (CMCS)


🔵 گفتگوی پنجم: برزخ و بهشت: مفهومی مشترک؟

۱۳. قرآن و مَثَل "مرد ثروتمند" و العازار: عبور از موانع
عبدالله گلدری (دانشگاه خلیفه)

۱۴. «امروز با من در بهشت خواهی بود» – خوانش لوقا ۲۳: ۴۳ در بسترهای اسلامی
فیلیپ دانکن پیترز (کلیسای آزاد اسکاتلند)


🔵 گفتگوی ششم: خوانش در بستر

۱۵. احترام به مریم: زن، مادر یا بی‌اهمیت؟ بازنگری یوحنا ۲: ۴ در بستر اسلام
کارول واکر (کالج All Nations)

۱۶. به چالش کشیدن معنای [مَثَل] گوسفندان و بزها: خوانش‌های مسیحیان معاصر اندونزی از متی ۲۵: ۳۱-۴۶
هانس هارماکاپوترا (دانشگاه آگوستانا)


🔵 گفتگوی هفتم: خوانش موعظۀ سر کوه

۱۷. به اذن چه کسی؟ سیداحمد خان (متوفی ۱۸۹۸) و نویسندگان عهد جدید مسیحی
چارلز رمزی (دانشگاه بیلر)

۱۸. حلقۀ مطالعاتی "موعظۀ سر کوه" (The Sermon on the Mount Reading Group)
جورجینا جاردیم (CMCS)


🔹 به زودی معرفی برخی مقالات این کتاب را به قلم نویسندگان آن‌ها در کانال انعکاس بخوانید.

#انعکاس_کتاب
@inekas

‌
💠فراخوان دوازدهمین دورهٔ همایش بین‌المللی دانشجویی فلسفه (۱۴۰۴)

🔵گروه فلسفه و انجمن علمی-دانشجویی فلسفهٔ دانشگاه تربیت مدرس
با همکاری انعکاس و گروه فلسفه دانشگاه‌های اصفهان و شهید بهشتی و خانه حکمت اصفهان

🔺ویژۀ دانشجویان همۀ مقاطع و دانش‌آموختگان کارشناسی و کارشناسی‌ارشد در رشتهٔ فلسفه و تمامی رشته‌های مرتبط

🔺دوازدهمین دورهٔ همایش دانشجویی فلسفهٔ دانشگاه تربیت مدرس، که باسابقه‌ترین و معتبرترین همایش دانشجویی فلسفه در ایران است، با همکاری گروه‌های یاد شده در آبان ماه ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.

🔗شیوه‌نامۀ ارسال مقالات به فارسی
🔗شیوه‌نامۀ ارسال مقالات به انگلیسی
🔗 کتابچۀ دوره یازدهم


🎁جوایز مقالات منتخب:
• سه جایزۀ ۶ میلیون تومانی به مقالات برگزیده
• یک جایزۀ ۶ میلیون تومانی به مقالۀ برگزیدۀ فلسفه در شهر (با حمایت خانۀ حکمت اصفهان)
• یک جایزۀ ۱۸ میلیون تومانی به مقالۀ منتخب فلسفه و کلام به زبان انگلیسی (با حمایت مجموعۀ انعکاس)


👥 جایزهٔ انعکاس با حمایت شماری از سخنرانان پیشین «مدارس تابستانی انعکاس» و معطوف به دو هدف اصلی ایجاد شده است: ۱. تشویق و حمایت از پژوهشگران جوان؛ ۲. رشد مشارکت ایرانیان در عرصۀ بین‌المللیِ مطالعات اسلامی.

💳برنامۀ زمانی همایش:
مهلت ارسال مقالات: ۷ آبان ماه
زمان برگزاری همایش: ۲۱ و ۲۲ آبا‌ن‌ماه


🔗 برای شرکت در این همایش و کسب اطلاعات تفصیلی از شرایط دریافت جایزه و شیوه‌نامهٔ نگارش مقاله، به سایت «انجمن علمی دانشجویی فلسفهٔ دانشگاه تربیت‌مدرس» مراجعه کنید:
🌐 https://jphil.ir

#جایزه_انعکاس

@inekas