حسن معین - خودشناسی

مطلب دیگر حذف القاب دیوانی است.

در این خصوص فرمانی صادر گردید که اصل آن به دست ما نرسیده اما شرحی که واتسون نگاشته اندیشه امیر را روشن میکند «اولین تصوری که از نام ایران به ذهن هر دانشمندی می گذرد، شیوه نگارش ساختگی و پرطمطراقی است که شاعران و تاریخ نویسان سرزمین آتش ،پرستان در مدت دو هزار سال پرورانده اند امیر نظام تصمیم گرفت آن عبارات بی معنی و مشمئز کننده را که فقط شایسته بردگان و فرومایگان است براندازد پس فرمانی صادر کرد که در عریضه ها و نامه های رسمی که خطاب به وی مینویسند جز يك عنوان ساده «جناب» بکار نبرند. برای مقامهای پائین تر نیز بترتیب عنوان ثابتی مقرر کرد. مردم در شگفتی ماندند که چطور وزیری آن القاب چاپلوسانه را از خود دور می نماید؟ اما امر او را بگردن نهادند گویا فرق عظیمی است میان او و مردمی که دیگران را به سجده و نیایش مجبور میکنند مردمی که شایسته کمترین احترام هم نباشند. چه حقیر مردمی.

ناگفته نگذریم که عنوانهای رسمی که در آن زمان رفته از این قرار است: «نواب والا در مورد شاهزادگان درجه اول «جناب» برای رئیس دولت، «مقرب «الخاقان» و «عالیجاه برای دیگر منصبهای دیوانی.

میرزا محمد علیخان وزیر دول خارجه در نامه ۱۵ صفر ۱۲۶۸ به میرزا مصطفی خان می نویسد:

«عالیجاه احمدخان کارپرداز تفلیس هر چه سعی و تلاش کرد که او را مقرب الخاقان ،بنویسند میرزاتقی خان امیر نظام سابق قبول نکردند. در خصوص شما هم هروقت پرسیدم، منشی دول خارجه تغیر می کرد. . .». معلوم است که امیر خیلی مقید بوده که عنوانها درست استعمال گردد، و نمونه آن را در روزنامه وقایع اتفاقیه میبینیم که نام خود امیر بسادگی آمده است.

جنبۀ دیگر فرمان مزبور توجه امیر است به شیوه ساده نگاری.

در نامه های دولتی آن زمان حشو و زوائد حذف گردیده، اثری از روده درازیهای ادیبانه بچشم نمیخورد نامه های خصوصی امیر به شاه نیز خالی از هرگونه تکلف و در نهایت سادگی است. نمودار این گرایش به ساده نویسی، سبك نگارش روزنامه وقایع اتفاقیه است.

مطلب دیگر وجهه نظر امیر نسبت به شاعری و سنت مدیحه سرائی درباری است.

اطلاعات ما پراکنده و ناقص است اما چند نکته را میدانیم. از همه مهمتر اینکه به فن شاعری از نظر تأثیر مدنی آن توجه داشته است.

میرزا نصر الله اصفهانی تاج الشعراء متخلص به «شهاب» را معین کرد، که به جای مرثیه های خنك و سست مذهبی که از زمان صفویان ورد زبان روضه خوانان بود اشعار شیوائی بسراید تا عوض آنها رواج پذیرد.


۴۵ انگلیس ۶۰/۱۵۰ شیل به پالمرستون، ۲۳ فوریه ۱۸۵۰

@matnbedebot

📚 صفحه 329 امیر کبیر و ایران، فریدون آدمیت، نسخه تصویری، نسخه صوتی.

Telegram

مُخ

www.group-telegram.com/us/MHMohaqeqMoein.com/18879

90 viewsedited  Jan 3 at 12:51

مطلب دیگر حذف القاب دیوانی است.

در این خصوص فرمانی صادر گردید که اصل آن به دست ما نرسیده اما شرحی که واتسون نگاشته اندیشه امیر را روشن میکند «اولین تصوری که از نام ایران به ذهن هر دانشمندی می گذرد، شیوه نگارش ساختگی و پرطمطراقی است که شاعران و تاریخ نویسان سرزمین آتش ،پرستان در مدت دو هزار سال پرورانده اند امیر نظام تصمیم گرفت آن عبارات بی معنی و مشمئز کننده را که فقط شایسته بردگان و فرومایگان است براندازد پس فرمانی صادر کرد که در عریضه ها و نامه های رسمی که خطاب به وی مینویسند جز يك عنوان ساده «جناب» بکار نبرند. برای مقامهای پائین تر نیز بترتیب عنوان ثابتی مقرر کرد. مردم در شگفتی ماندند که چطور وزیری آن القاب چاپلوسانه را از خود دور می نماید؟ اما امر او را بگردن نهادند گویا فرق عظیمی است میان او و مردمی که دیگران را به سجده و نیایش مجبور میکنند مردمی که شایسته کمترین احترام هم نباشند. چه حقیر مردمی.

ناگفته نگذریم که عنوانهای رسمی که در آن زمان رفته از این قرار است: «نواب والا در مورد شاهزادگان درجه اول «جناب» برای رئیس دولت، «مقرب «الخاقان» و «عالیجاه برای دیگر منصبهای دیوانی.

میرزا محمد علیخان وزیر دول خارجه در نامه ۱۵ صفر ۱۲۶۸ به میرزا مصطفی خان می نویسد:

«عالیجاه احمدخان کارپرداز تفلیس هر چه سعی و تلاش کرد که او را مقرب الخاقان ،بنویسند میرزاتقی خان امیر نظام سابق قبول نکردند. در خصوص شما هم هروقت پرسیدم، منشی دول خارجه تغیر می کرد. . .». معلوم است که امیر خیلی مقید بوده که عنوانها درست استعمال گردد، و نمونه آن را در روزنامه وقایع اتفاقیه میبینیم که نام خود امیر بسادگی آمده است.

جنبۀ دیگر فرمان مزبور توجه امیر است به شیوه ساده نگاری.

مطلب دیگر وجهه نظر امیر نسبت به شاعری و سنت مدیحه سرائی درباری است.

BY حسن معین - خودشناسی