group-telegram.com/Rfekri/259
Last Update:
لیبرالیسم در فضای روشنفکری ایران
بحث دربارهٔ لیبرالیسم در ایران همواره با اشاره به دولتهای لیبرال در اروپا و آمریکا و بدون توجه به آثار و افکار اندیشمندان لیبرالیسم کلاسیک صورت می‌گیرد.
به همین جهت زمانی‌که صحبت از روشنفکری لیبرال به میان می‌‌آید، اکثر معتقدان به این مکتب به عنوان «بورژوا»، «دشمنان طبقهٔ زحمت‌کش» و «طرفداران امپریالیسم غربی» معرفی می‌شوند.
درحالیکه لیبرالیسم کلاسیک قبل از اینکه آموزهٔ ایدئولوژیک حزبی سیاسی باشد یک جهان بینی دربارهٔ انسان و آزادیهای اجتماعی اوست.
زمانی‌که به نوشته‌های ۳ متفکر اصلی لیبرالیسم کلاسیک یعنی #بنجامن_کنستان (Constant)، #جان_استوارت_میل (Mill)، و #الکسی_دو_توکویل (Tocqueville) باز می‌نگریم، ۴ نکتهٔ اصلی برای تعریف و توضیح مکتب لیبرالیسم به چشم می‌خورد:
۱-لیبرال‌ها #مدارا یا تساهل را به عنوان یکی از ارزش های مهم جوامع مدرن به حساب می‌آورند.
۲- آزادی از دیدگاه لیبرال‌ها به معنی رهایی از موانعی است که دولت یا هر نهاد اجتماعی دیگری در مقابل فرد قرار می‌دهد.
۳- فردیت
احترام به فرد و فردیت یکی از اصول مهم لیبرالیسم است که آرمان هایی چون #آزادی_بیان ، #مالکیت_خصوصی ، آزادی دین و عقیده و بالاخره #اقتصاد_بازار را به همراه دارد.
۴-مهم‌ترین اصل لیبرالیسم کلاسیک و شیوۀ نگرش آن به دولت مدرن است و در نقد #خودکامگی و محدود کردن قدرت خلاصه می‌شود.
طبیعی است که با چنین نگرشی لیبرالیسم خود را مدافع دموکراسی با میانجی و مخالف هرگونه دموکراسی مشارکتی و یا دخالت بیش از اندازۀ دولت در امور خصوصی افراد می‌داند. البته می‌توان دولتمردی لیبرال بود و به حقوق اجتماعی مردم نیز توجه داشت. از اینرو لیبرال بودن الزاماً به معنی تبعیض قائل شدن و زیر پا گذاشتن یکایک حقوق مدنی افراد جامعه نیست. شاید به همین دلیل در سیاست آمریکای شمالی میان لیبرالیسم ( دموکرات ها ) و محافظه‌کاری ( جمهوری خواهان راست گرا) تفاوتی اساسی بر قرارست.
لیبرالیسم در آمریکا یا کانادا را نوعی «لیبرالیسم اجتماعی» نیز می‌نامند که با آرمانهایی مترقی مثل New Deal فرانکلین #روزولت یا حق رأی برای سیاهان آمریکا در دوران #جان_اف_کندی همراه است. جان اف کندی در پاسخ به این پرسش که «لیبرال کیست؟» می‌گوید: «لیبرال کسی است که به پیش رو و نه به پشت سر خود نگاه می‌کند. او کسی است که از ایده‌های جدید بدون واکنش‌های سفت و سخت استقبال می‌کند.
او کسی است که در مورد رفاه مردم، سلامت آن‌ها، مسکن آن‌ها، تحصیلات آن‌ها، کار آن‌ها، حقوق و آزادیهای مدنی آن‌ها دلسوز است. او کسی است که معتقد است می‌توانیم فراسوی بن بست‌ها و سوءظن‌هایی که بر سیاست‌هایمان در خارج از آمریکا چنگ انداخته است قدم برداریم. اگر این معنی» لیبرال «بودن است پس من افتخار می‌کنم که لیبرال هستم.»
این گفتۀ کندی معرف اصول لیبرالیسم آمریکایی است که انقلاب آمریکا و اعلامیۀ استقلال آن‌ها را پایه و اساس قرار می‌دهد. در حالیکه لیبرالیسم فرانسوی بر مبنای آرمانهای جمهوری‌خواهی انقلاب فرانسه قرار گرفته است. در یک کلمه، لیبرالیسم آمریکایی خود را دنباله‌رو آرمانهایی چون آزادی فردی و برابری سیاسی و اصل نمایندگی می‌داند در حالیکه لیبرالیسم فرانسوی بر مفهوم ارادهٔ مردمی، جامعهٔ سیاسی و حقوق اقتصادی مردم تأکید بیشتری دارد.
بهترین گواه تاریخی و نمونۀ سیاسی لیبرالیسم فرانسوی قرن نوزدهم شخصی چون فرانسوا گیزو (Guizot) است که همچون هم‌عصر خود الکسی دو تکویل برابری شرایط را محور اصلی تاریخ جدید اروپا بررسی می‌کند. ولی لیبرالیسم گیزو همچنین به این اصل توجه دارد که «قدرت هیچ اسراری برای جامعه ندارد، زیرا جامعه هم دیگر هیچ معمایی برای قدرت ندارد.»
بنابراین آنجا که لیبرالیسم آمریکایی از فاصله میان آزادیهای فردی و نقش دولت سخن می‌گوید، به عکس لیبرالیسم فرانسوی می‌کوشد تا گسترۀ خصوصی و گسترۀ عمومی را یکی کند. از اینرو، لیبرالیسم فرانسوی بسط و توسعه هر چه بیشتر آزادیهای فردی را در ساحت‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی می‌‌بیند که دولت به منزله ارادهٔ مردمی و حاکمیت ملی نقش مؤثری در اداره آن ایفا می‌کند. بنابرین از دیدگاه لیبرال‌های فرانسوی رهایی بی قید و شرط اقتصادی و سیاسی از دولتی که خود را جمهوری‌خواه و نمایندهٔ مردم می‌داند معنایی ندارد.
با این اوصاف شاید بتوان گفت که لیبرالیسم ایرانی از لحاظ تفکر و خط مشی سیاسی تا حد زیادی تحت تأثیر مستقیم لیبرالیسم فرانسوی ست
و اعتقاد آن به آزادیهای دموکراتیک و کسب و کار آزاد همیشه با نیم نگاهی به نقش مؤثر دولت و کارگزاران آن همراه بوده است.
#رامین_جهانبگلو ✍
ادامه
#لیبرال_ستیزی
#لیبرالیسم
#سوسیالیسم
#مدرنیسم
#فلسفه_سیاسی
@Rfekri | نخبگان معاصر ملت
@mghlte | عصر روشنگری
BY نخبگان معاصر ایران
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/Rfekri/259