Telegram Group Search
خاکسپاری شادروان دکتر سلیمانی.pdf
103.8 KB
دیگران چون بروند از نظر دل بروند
تو چنان در دل [ما] رفته که جان در بدنی


...در گذشت ناباورانه و ناگهانی "کریم تاریخ دانان" استاد دکتر کریم سلیمانی مقدم (دهکردی) نه تنها گروه تاریخ و دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه که همه ی تاریخ پژوهان، استادان و دانشجویان در نهادهای آموزشی و پژوهشی تاریخ در ایران عزیز را در سوگ فرونشانده است. در این هنگامه دریغ و درد، پیگیری و دستور خاکسپاری آن استاد تاریخ معاصر و مشروطه پژوه در قطعه ی نام آوران بهشت زهرای تهران - که با سالروز صدور فرمان تاریخی مشروطه همزمان شده - موجب نهایت سپاسگزاری از سوی خانواده گرامی آن رفته از نظر و جامعه علمی است...
پاسداری_از_میراث_مشروطه_و_هویت_ملی_در_برابر_تحریف_کودتای_۲۸_مرداد.pdf
170.8 KB
حسین پسرک لی

از استاد فقید دکتر کریم سلیمانی آموختم که وظیفه ی ما ایستادگی در برابر جعل تاریخ و پاسداری از میراث آن است.



تجدید نظر طلبان تاریخی گاه به نام پژوهش و به بهانه روایت گری تصویری از کودتای ۲۸ مرداد ترسیم کرده اند که نه با شواهد تاریخی سازگار است نه با روح بلند نهضت مشروطه همخوان. این گروه بی آن که درکی ژرف از آرمان های مشروطه و مجاهدت های نخبگان سیاسی ایران داشته باشند، به تحریف یا تقلیل دستاوردهایی روی آورده اند که با رنج و فداکاری بسیار به دست آمده بود.

برای تخریب جنبش ملی گرایی از هیچ کوششی فروگذار نکرده اند. نخست با برجسته سازی جنبه هایی از زندگی خصوصی دکتر مصدق، کوشیدند چهره ای مخالفِ مشروطه از او بسازند. سپس با تحریف تاریخ او را مدافع ترور رزم آرا و همدست فداییان جلوه دادند، برچسب هایی چون پوپولیست، کودتاگر، غرب ستیز، اسلام گرای افراطی و....از دیگر اتهاماتی است که تحریف گران بر چهره او، ناعادلانه الصاق کرده اند اما میراث مصدق، فراتر از همه ی این تحریف هاست، تلاشی سترگ برای رهایی ایران از بند استبداد و استعمار و استقرار حاکمیت مردم.

@hamidrezaabedian
Voice 001
<unknown>
افسانه چاپ غیر قانونی اسکناس

اخیرا، پس از اینکه آقای مسعود کوهستانی نژاد در کانال شخصی شان و در پاسخ به پرسش یکی از کاربران درباره انحلال مجلس هفدهم نوشتند "دلیل اصلی دکتر مصدق برای انحلال دوره هفدهم مجلس شورای ملی، طرح استیضاح دولت توسط حسین مکی بود، این استیضاح به علت انتشار بدون پشتوانه اسکناس توسط دولت، آن‌ هم به دستور مستقیم خود دکتر مصدق صورت گرفت"، زنده یاد دکتر کریم سلیمانی دهکردی یک فایل صوتی به ضمیمه ی بخشی از کتاب مشهور زنده یاد محمد امینی را برایم فرستادند تا در تاریخ تحلیلی منتشر کنم. هرگز تصور نمی کردم هنگامی که در این باره انجام وظیفه می کنم، آقای دکتر سلیمانی روی در نقاب خاک کشیده باشند. با نهایت اندوه، در اولین پنج شنبه ی فقدان ایشان، توصیه ای که فرمودند را بانضمام صدای نازنین شان تقدیم مخاطبان کانال می کنم. روح شان شاد. پرچم دفاع از تاریخ نهضت ملی ایران بر زمین نمی ماند.

@hamidrezaabedian

توضیح زنده یاد امینی را اینجا بخوانید.
آخرین پُست کانال رسمی دکتر غنی نژاد (۲ آگوست/ ۱۱ مرداد) ، دعوتی است از دکتر کریم سلیمانی دهکردی و جناب نیکلا گرجستانی به مناظره [اینجا].

دکتر غنی نژاد در این دعوت نامه نوشته اند که این "هر دو به دلائلی که برای من روشن نیست گفتگوی حضوری را رد کرده اند" و به طعنه اضافه کرده اند که "ضمن احترام به تصمیم دو بزرگوار، شجاعت و اعتماد به نفس علمی هر دو را تحسین می کنم."

متاسفانه در همان ساعاتی که دکتر غنی نژاد هل من مبارز می طلبیدند، دکتر سلیمانی دهکردی به دیدار معبود شتافتند و از آن روز تا به امروز ۶ روز گذشته است. انتظار این بود که اگر در تحلیل و فهم تاریخی اختلاف نظر و مواجهه هست، دست کم در عالم انسانیت و اخلاق، اوضاع دیگرگونه باشد و ما شاهد مهر و مدارای ایرانی باشیم.

آیا سزا نبود که آقای دکتر غنی نژاد درگذشت چهره ای که بیش از دوسال از عمر خود را صرف آرای او کرده است، تسلیت بگوید؟ دریغ.

اما افسوس آنجاست که می بینیم آقای دکتر تمایلی ندارند تا نقدها و پاسخ ها را نیز بخوانند. آقای دکتر غنی نژاد در حالی از دلایل امتناع آن بزرگواران از مناظره حضوری اظهار بی اطلاعی می کنند که دست کم، زنده یاد دکتر سلیمانی دهکردی در مقاله ای که در تاریخ ۲۲ تیر ۱۴۰۴ در خبرآنلاین منتشر گردید [اینجا] آن را توضیح داده است.

امیدوارم دوستان و دوستداران شان به نحوی ایشان را مطلع کنند تا آقای دکتر غنی نژاد آن را بخوانند و به هر نحوی که مقتضی می دانند، عبارات تحقیر آمیزی را که در مورد این عزیزان بکار برده اند، تصحیح کنند چه آنکه دلایل اجتناب جناب گرجستانی نیز که خداوند از گزند روزگار در امان شان بدارد، از همین سنخ است.

@hamidrezaabedian
نشریه چشم‌انداز ایران برگزار می‌کند:

          "مصدق، نهضت ملی و کودتا"

با حضور:
- دکتر پوریا پرندوش
- دکتر رسول رئیس‌جعفری مطلق
- علی‌اصغر سیدآبادی
- دکتر عباس نعیمی جورشری
- و مهندس لطف‌الله میثمی

سه‌شنبه ۲۸ امرداد ۱۴۰۴ از ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۹:۳۰، تهران، خیابان توحید، خیابان پرچم غربی، کانون توحید
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
"مصدق، نهضت ملی و کودتا"

چشم انداز ایران شما را به شرکت در هفتاد و دومین سالگشت کودتای ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ دعوت می کند. در این ویدئوی کوتاه سخنران ها و عناوین بحثی که ارائه می کنند، معرفی شده است.



سه‌شنبه ۲۸ امرداد ۱۴۰۴ از ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۹:۳۰
تهران، خ توحید، خ پرچم غربی، کانون توحید


@cheshmandaz_iran
🔴 گفتگو/۱

محمد صادقی: یکی از واقعیت‌های تلخ در تاریخ سیاسی ایران، ناسزاگویی، برچسب ‌زدن و تهمت ‌زدن به دیگران است؛ واقعیتی که همواره در گفته‌ها و نوشته‌های بسیاری از سیاست‌مدارها و فعالان سیاسی با گرایش‌های مختلف وجود داشته و دارد. افراد مشفق و نیک‌خواه، و همچنین، برخی از هوادارانِ دکتر محمد مصدق نیز به‌درستی، درباره این سنتِ نامبارک هشدار می‌دهند. اما پرسش این‌جاست که وقتی روشی را غیراخلاقی و زشت می‌دانیم، آیا می‌توانیم از کسی که آشکارا همان روش را در پیش گرفته بود دفاع کنیم و از نقدِ نگرش و روش سیاسی او بگذریم؟ برای فهمِ بهترِ مسئله نگاهی به شیوه مواجهه دکتر مصدق با سپهبد رزم‌آرا داشته باشیم. (متن کامل را اینجا بخوانید.)


کوروش احمدی، دیپلمات سابق: مطلبی که آقای محمد صادقی در نقد موضع‌گیری‌های مصدق در خبرآنلاین نوشته است، مطلبی است یک‌طرفه و صورت ادعانامه‌ای علیه مصدق را دارد. ایشان سعی در جمع‌آوری و کنار هم چیدن چند اظهارنظر نادرست مصدق که شاید هزاران بار در داخل و خارج طی ۷۰ و چند سال گذشته تکرار شده، کرده و آن‌ها را به صورت خارج از متن و ناقص ذکر کرده است. به طور کلی، مصدق نیز مانند هر سیاستمدار دیگری دارای نقاط ضعف و قوت است و کارنامه‌اش می‌تواند شامل مجموعه‌ای از خدمات از یک سو و کوتاهی‌ها و تقصیرات از سوی دیگر باشد. طبعا پژوهشگر تاریخ باید بدون شیفتگی و کینه‌توزی و بر پایه طیف جامعی از اسناد و شواهد تاریخی سعی در درک همه جهات مثبت و منفی شخصیت‌های تاریخی با توجه به ظرف زمانی و روندهای سیاسی و اجتماعی – اقتصای مربوطه کند. بی‌شک، تلاش صِرف برای یافتن و کنار هم چیدن نکات و مطالب منفی در مورد یک شخصیت تاریخی تنها به درد آگاه کردن خواننده از تعصب و کینه و یک‌سونگری نویسنده می‌خورد. (متن کامل را اینجا بخوانید.)


@hamidrezaabedian
🔻گروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار می کند
(در هفتاد و دومین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲)

همایش تخصصی
کارنامه دولت ملی ، مصدق ، کودتا



با حضور:

داریوش رحمانیان
تاریخ دان و عضو هیئت علمی دانشگاه
نویسنده کتاب: ایران بین دو کودتا

داریوش بایندر
دیپلمات سابق در دوره پهلوی
نویسنده کتاب: ایران و سازمان سیا

نیکلا گرجستانی
مدیر ارشد سابق بانک جهانی
نویسنده کتاب: مصدق فراتر از زمان

عباس نعیمی جورشری
جامعه‌شناس و مدیر علمی همایش
نویسنده کتاب: اصلاح طلبی ناکام


🎙 سخنرانی های این نشست در قالب مجله صوتی در کانال رسمی گروه جامعه شناسی حقوق منتشر خواهد شد | ۲۵ مرداد ۱۴۰۴

@sociologyoflaw
🔴 گفتگو/۲

محمدصادقی: آقای احمدی نوشته‌اند که اینجانب «سعی در جمع‌آوری و کنار هم چیدن چند اظهارنظر نادرست مصدق» داشته‌ام. درست است، چون مسئله‌ای که به آن پرداخته‌ام، انتقاد از ناسزاگویی، برچسب ‌زدن و تهمت‌ زدن به دیگران بوده است. ایشان نادرستی اظهارنظرهایی از مصدق را تأیید کرده ولی بعد با اشاره به این‌که سخنان مصدق درباره تهدید رزم‌آرا به قتل را آورده‌ام، افزوده‌اند که «این نقل‌قولی است که تقریبا همه کسانی که هدف ستیز با مصدق را داشته‌اند، همواره و به دفعات آورده‌اند» در حالی که قصد اینجانب نقد گفتار مصدق است و معنای آن ستیز نیست. البته وقتی می‌افزایند «قطعا این سخن از هر که شنیده شود، ناپسند و مذموم است» یعنی که خودشان هم این نقد را می‌پذیرند که مایه خرسندی است. اما باز می‌افزایند این‌که این اظهارنظرها بیرون کشیده‌ شده «نشانه خوبی در مورد نیت و قصد نویسنده نیست. می‌دانیم که این زبان و ادبیات در مجالس قانون‌گذاری در همه دنیا خیلی غیرمعمول نیست. می‌دانیم که فراتر از این، کار در مجالس گاه به فحاشی، لات‌بازی و حتی زد و خورد می‌کشد.» پس بنا به سخنان ایشان، مصدق هم مانند دیگر نماینده‌ها حرف زشت و ناپسند می‌زد و رفتارهای دیگرستیزانه و ناپسندی هم نشان می‌داد. به این ترتیب، آیا دیگر می‌توان از اخلاق‌مداری و دموکرات‌ بودن مصدق سخن گفت؟ (متن کامل را اینجا بخوانید.)


کورش احمدی، دیپلمات سابق: قصد نداشتم پاسخی دوباره به نوشته دوم آقای محمد صادقی بدهم؛ اما از آن‌جا که روش کار ایشان مشابه روش کار هم‌قطاران‌شان در سال‌های اخیر است، فکر کردم از این فرصت برای پرداختن به این روش که در این سال‌ها توسط این افراد باب شده، استفاده کنم. کسانی که طی سال‌های اخیر تمرکز خود را بر نقد مصدق و بعضا بر تخریب و تخطئه او گذاشته‌اند، هر هدفی که را که دنبال می‌کنند، کارشان قطعا تاریخ‌پژوهی نیست، بلکه خرده‌گیری و عیب‌جویی است. آن‌ها از ضرورت داشتن نگاه تاریخی و دیدن روند عمومی در هر دوره غافل‌اند، نسبت به درون‌مایه بنیادین هر زمانه بی‌توجه‌اند و نقش جریان‌های سیاسی و گفتمان‌های غالب به طور اعم را نادیده می‌گیرند و از پرداختن به نظر و عمل شخصیت‌ها در بستر این روندها، جریان‌ها و گفتمان‌ها عمدا یا سهوا غفلت می‌کنند. طُرفه این‌که برخی از این آقایان بر مبنای چنین «روش‌شناسی»، هر اتفاق منفی و نامیمونی را که بعد از کودتای ۲۸ مرداد در این کشور رخ داده، ازجمله برخی کینه‌توزانه مشکلات حاد امروز را به حساب مصدق گذاشته و از «میراث شوم» و «افکار مسموم» مصدق به عنوان علت اصلی بحران‌های جاری یاد می‌کنند. آن‌ها حتی کار را به آن‌جا کشانده‌اند که هرکس را که در ۲۵ سال قبل از ۱۳۵۷ ناپسند و نامطلوب دانسته‌اند، با عنوان «مصدقی‌های چپ» محکوم می‌کنند. (متن کامل را اینجا بخوانید.)

@hamidrezaabedian


قسمت اول گفتگو را اینجا بخوانید.
Forwarded from جامعه شناسی صلح (HanifNJ)
🔻همایش تخصصی
کارنامه دولت ملی، مصدق، کودتا

🎙مجله صوتی گروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران | ۲۵ مرداد ۱۴۰۴

▪️اکنون در آستانه هفتاد و دو سالگی پایان دولت مصدق و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ایران آبستن تحولاتی گسترده و فشارهایی مضاعف است. این در حالی است که طی سال های گذشته موج هایی چند در نفی کارنامه مصدق و دولت او در فضای رسانه ای ایجاد شده است. این مواضع عمدتا توسط گروه های سیاسی‌ راست یا چهره های محافظه کار هدایت گردیده است. این در حالی است که در ادوار دورتر، گروه های سیاسی‌ چپ بیشترین حملات را به مصدق و دولت او داشتند. همانگونه که مواضع او سالها مورد شماتت و نهی گروه های مذهبی رادیکال بوده است. اکنون درک ماهیت دولت ملی وقت و مواضع مصدق برای ذهنیت اجتماعی ایرانیان و ارتقای آگاهی عمومی ضرورت محققانه دارد. در این راستا می توان به سراغ گزاره هایی رفت که در قالب نقدها، ردیه ها و حملاتی به سمت مصدق روانه شده است. اینگونه می توان در صحت و سقم آنها دقت و تأمل نمود.
دیدگاه مصدق درباره ایران، حکمرانی و سیاست چه بود؟
آیا کارنامه دولت مصدق مجموعا در جهت منافع ملی بوده است یا علیه آن؟
دولت ملی چه نسبتی با دموکراسی داشت؟
رویداد ۲۸ مرداد، کودتا بود یا قیام ملی؟
آن تجربه تاریخی چه آموزه هایی برای امروز ایران دارد؟

با توجه به محدودیت های اینترنت و جهت دسترسی سهل شما به این مباحث، سخنرانی ها در قالب فایلهای صوتی کم حجم تنظیم شده است.

پاینده باد خرد و عشق

عباس نعیمی جورشری | مدیر علمی همایش


🔻سخنرانان:

▫️داریوش رحمانیان
• تاریخ دان
• نویسنده کتاب: ایران بین دو کودتا
لینک دانلود

▫️داریوش بایندر
• دیپلمات سابق در دوره پهلوی
• نویسنده کتاب: ایران و سازمان سیا
لینک دانلود

▫️نیکلا گرجستانی
• مدیر ارشد سابق بانک جهانی
• نویسنده کتاب: مصدق فراتر از زمان
لینک دانلود

▫️عباس نعیمی جورشری
• جامعه‌شناس
• نویسنده کتاب: اصلاح طلبی ناکام
لینک دانلود


📍گروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران
@sociologyoflaw
@abbasnaeemi
عباس نعیمی جورشری_مصدق ۱۴۰۴
<unknown>
🔻 همایش تخصصی
کارنامه دولت ملی، مصدق، کودتا


▪️عباس نعیمی جورشری
جامعه‌شناس
مولف کتاب: اصلاح طلبی ناکام

چکیده
این سخنرانی، نقدی است بر خوانش های استبدادگرایانه از روش و منش دکتر مصدق، و بر لایه های زیر استوار است:

الف. بازسازی منصفانه دعوی مخالفان
۱. اختیارات ویژهٔ نخست‌وزیر: تصویب لوایح بدون رجوع به مجلس، نشانهٔ میل به تمرکز قدرت
۲. رفراندوم انحلال مجلس: اقدامی غیرقانونی
۳. کنترل بر نیروهای نظامی و امنیتی: ادغام اختیارات برای بی‌اثر کردن رقیبان
۴. کاهش تساهل نسبت به مخالفان

ب. سنجش تاریخی-حقوقی:
دموکراسی در بحران چگونه تصمیم می‌گیرد؟


پ. نسبت مصدق با دموکراسی
۱. منبع مشروعیت از پایین
۲. تکثر سیاسی و مطبوعات
۳. اقتصاد و شفافیت
۴. تقلیل‌ناپذیری شخص به نهاد

ت. سه خطای رایج در خوانش «مصدق مستبد»

ث. ضرورت تمایزات نظری و معرفت شناختی
۱. تمایز قانون/قانونیت و مشروعیت/نمایندگی
۲. تمایز استثنا/استبداد
۳. تمایز اقتدار اجرایی/اقتدارگرایی

ج. شاه حق برکناری مصدق را نداشت
بازخوانی متن قانون اساسی مشروطه و عرف سیاسی


🎙مجله صوتی گروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران | ۲۵ مرداد ۰۴
@sociologyoflaw
@abbasnaeemi
تاریخ تحلیلی
<unknown> – عباس نعیمی جورشری_مصدق ۱۴۰۴
دکتر نعیمی جورشری در این سخنرانی موجز و کوتاه (اینجا) ، خوانشی متفاوت در دفاع از منش و روش دکتر محمد مصدق، نخست وزیر نامدار ایران بدست داده اند که دست کم برای من بسیار بدیع و سرشار از دسته بندهای مفهومی روشنگر بود. تاریخ تحلیلی از مخاطبانی که تاریخ را مدرسه می دانند و نه محکمه، دعوت می کند که شنونده ی این سخنرانی ارزشمند باشند.

@hamidrezaabedian
تاریخ تحلیلی pinned «دکتر نعیمی جورشری در این سخنرانی موجز و کوتاه (اینجا) ، خوانشی متفاوت در دفاع از منش و روش دکتر محمد مصدق، نخست وزیر نامدار ایران بدست داده اند که دست کم برای من بسیار بدیع و سرشار از دسته بندهای مفهومی روشنگر بود. تاریخ تحلیلی از مخاطبانی که تاریخ را مدرسه…»
بخارا برگزار می کند:

شب یادها و خاطره هایی
از
دکتر محمد مصدق


یکشنبه، ۲۶ مرداد ۱۴۰۴، ساعت ۵ عصر
خانه هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز

@hamidrezaabedian
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
شب یادها و خاطره‌هایی از دکتر محمد مصدق

با سخنرانی:
- شیرین بزرگمهر
- محمدعلی بهمنی قاجار
- علی دهباشی


- همراه با قرائت سرودهٔ «مرثیهٔ درخت» استاد شفیعی کدکنی توسط هنرمند ارجمند نصرالله مدقالچی،
- نمایش بخشی از مستند «مروارید سیاه» ساختهٔ ارد عطارپور،
- نمایش فیلم «تسلی و سلام» با صدا و تصویر مهدی اخوان‌ثالث،
- نمایش فیلم پیام دکتر محمد مصدق به مناسبت ملی‌شدن صنعت نفت،
- نمایش بخشی از مستند «وکیل عاشق» به روایت ناصر زراعتی،
- نمایش بخشی از صحبت‌های نصرت‌الله خازنی (رئیس دفتر مصدق) و
- پخش قطعه‌ایی از کانتات پیر احمدآباد بر روی شعر اخوان ساخته ی محمدرضا تفضلی با حضور و سخنرانی آهنگساز


یکشنبه ۲۶ مرداد ۱۴۰۴
خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز
۲۸ مرداد و جای خالی دکتر کریم سلیمانی

۲۸ مرداد امسال، یک جای خالی چشمگیر دارد. دکتر کریم سلیمانی، دانشور فرزانه ای که طی یک سال گذاشته، با اتکاء به مطالعات عمیق تاریخی و ایراشناسانه اش، به آرامی و بدون هیاهو، با شیوه ای متین و ادبیاتی پاکیزه، در دفاع از حقانیت تاریخی دکتر محمد مصدق و نهضت ملی ایران، به مصاف یکی از مهم‌ترین نمایندگان جریان مخالف (دکتر غنی نژاد) رفته و تاثیری شگرف بر این فضای مه آلود گذاشته بود، ناباورانه روی در نقاب خاک کشید و ما را تنها گذاشت.

پیش تر، از ایشان قول گرفته بودیم در مراسمی که به همین مناسبت، امروز در کانون توحید برگزار می شود، سخن بگويند که با اشتیاق و با روی گشاده پاسخ مثبت داده بودند اما ناگهان، چنانکه می دانید، دست تقدیر "از ره رسید و بازی ما را خراب کرد، نقشی کشید و نقشه ی ما را بر آب کرد.."

ما اما همچنان بر سر پیمان، امروز را با نام بلند ایشان گره می زنیم و یاد و راه شان را گرامی می داریم.

گفتگوی تامل برانگیز خبرآنلاین با دکتر اکبری - از همکاران دکتر سلیمانی - که به وجوه کمتر شناخته شده ای از ایشان می پردازد را اینجا بخوانید.

@hamidrezaabedian
لغو مراسم مصدق، نهضت ملی و کودتا!


#کودتای_28_امرداد
#مصدق
@cheshmandaz_iran
بمباران اذهان پیش از کودتای نظامیان

علی اصغر سیدآبادی

در پی لغو همایش "مصدق، نهضت ملی و کودتا" که قرار بود امروز در کانون توحید برگزار شود، علی اصغر سیدآبادی، یکی از سخنرانان مدعو همایش، چکیده ای از بحث خود را در کانال رسمی اش (اینجا) منتشر کرد. خواندن همین مختصر حسرت آدمی را از لغو برنامه دوچندان می کند. ای کاش عقلانیتی حاکم بود که دست کم صلاح خویش را می شناخت.


امروز می‌خواستم چند دقیقه‌ای در کانون توحید سخن بگویم اما جلسه لغو شد. چیزی که می‌خواستم بگویم کمی مفصل‌تر از این بود اما تقریبا همین بود. به نظرم کودتای ۲۸ مرداد اولین مداخله‌ی نظامی آمریکا و انگلیس در نوع خود بود که روابط عمومی در آن حرف اول را می‌ زد و طراحی ویژه ای داشت.

آمریکا پس از ماهها تلاش برای میانجی‌گری میان ایران و بریتانیا و پس از مذاکرات طولانی با دکتر محمد مصدق و تهیه پیش‌نویس مورد توافق طرفین، سرانجام در برابر فشار و خواست لندن کوتاه آمد و در ۲۷ اسفند ۱۳۳۱ (۱۷ مارس ۱۹۵۳) رسماً آمادگی خود را برای همکاری با بریتانیا در براندازی دولت مصدق اعلام کرد.

تا پیش از این مقطع نگاه بخش مهمی از افکار عمومی ایران و حتی بسیاری از نخبگان سیاسی به آمریکا متفاوت از بریتانیا بود. واشنگتن را فاقد سابقۀ استثمارگری و مداخلات استعماری لندن می‌دانستند و معتقد بودند قراردادهای منصفانه‌تری می‌بندد. نمونه روشن آن قرارداد شرکت آرامکو با عربستان سعودی بود که در ۱۹۵۰ اصل ۵۰-۵۰ را در تقسیم سود پذیرفت در حالی که ایران همچنان در چارچوب قرارداد ۱۹۳۳ تنها ۲۰ درصد از سود خالص نفت را دریافت می‌کرد و ۸۰ درصد در اختیار انگلیسی‌ها بود. همین مقایسه، برای ایرانیان تحقیرآمیز و به یکی از محورهای مهم حامیان ملی شدن نفت بدل شد.

اما از بهار ۱۳۳۲ همه چیز تغییر کرد. در اواخر اردیبهشت همان سال، جلسه‌ای محرمانه در قبرس میان دونالد ویلبر ایران‌شناس، کارشناس سیا و نویسنده گزارش رسمی عملیات آژاکس، و نورمن داربی‌شایر افسر برجستۀ MI6 برگزار شد. در این نشست طرح نهایی کودتا مورد بررسی قرار گرفت.

داربی‌شایر در این جلسه توضیح داد که شبکه‌ای به سرپرستی برادران رشیدیان از سال‌ها پیش با شماری از نخبگان ایرانی، از جمله سردبیران مطبوعات در ارتباط بوده و از ۱۳۳۰ به طور سیستماتیک مقالات و یادداشت‌هایی علیه مصدق منتشر می‌کرده است.

ویلبر نیز در گزارش خود از شبکه تی‌پی-بدامنسخن گفته است، شبکه‌ای رسانه‌ای که سیا از اواخر دهۀ ۱۳۲۰ برای مقابله با نفوذ شوروی و حزب توده در ایران ایجاد کرده بود اما از تابستان ۱۳۳۱ مأموریتش به سمت تخریب دولت مصدق تغییر یافت.

به این ترتیب، همزمان با مذاکرات رسمی آمریکا با نخست‌وزیر ایران، بخشی از هیئت حاکمه ایالات متحده یک کارزار رسانه‌ای و روانی گسترده را علیه او پیش می‌برد.

اهداف این کارزار عبارت بود از:
- تخریب شخصیتی مصدق در مطبوعات داخلی و خارجی،
- ایجاد اختلاف و شکاف میان رهبران جبهه ملی،
- ایجاد شکاف میان مصدق و روحانیون،
- فاصله انداختن میان شاه و نخست‌وزیر،
- و برجسته‌سازی خطر حزب توده و نسبت دادن آن به مصدق.

ماجرای روابط عمومی عمیق‌تر از این بود، آن لمبتون، ایران‌شناس برجستۀ بریتانیایی و مشاور وزارت خارجه بریتانیا تأکید می‌کرد که در ماجرای ملی شدن نفت باید از تکنیک‌های روابط عمومی و عملیات روانی استفاده کرد. او که یکی از اصلی‌ترین طراحان پروژه‌ روابط عمومی کودتا بود، آمریکایی‌ها را فاقد شناخت کافی از پیچیدگی‌های جامعۀ ایران می‌دانست اما واشنگتن در عرصۀ روابط عمومی ماهرتر و در خرج کردن بودجه برای این منظور دست‌ودل‌بازتر از لندن بود.

ویلبر در گزارش محرمانۀ خودتوضیح می‌دهد که چگونه گروهی در مرکز سیا مسئولیت داشتند برای بیش از ۲۰ روزنامه و نشریه ایرانی محتوای ضد مصدقی تولید کنند. این محتواها تنها انتقادهای معمول سیاسی نبود، بخشی از عملیات روانی به انتشار اعلامیه‌ها و شب‌نامه‌هایی به نام حزب توده اختصاص داشت که در آن‌ها روحانیون تهدید می‌شدند یا مصدق با برچسب‌هایی چون یهودی مورد حمله قرار می‌گرفت. هدف روشن بود: شکاف انداختن در پایگاه اجتماعی نخست‌وزیر و بی‌اعتبار کردن او در افکار عمومی.

به این ترتیب، کودتای ۲۸ مرداد را می‌توان یکی از نخستین نمونه‌ها در تاریخ معاصر دانست که در آن روابط عمومی و تبلیغات سیاه به‌مراتب نقشی تعیین‌کننده‌تر از ابزار نظامی و امنیتی ایفا کرد. پیش از آنکه تانک‌ها به خیابان‌های تهران بیایند، ذهن و روان جامعه از طریق مطبوعات و شایعات سازمان‌یافته بمباران شده بود.

در نهایت، این تجربه نشان داد که جنگ روانی و عملیات تبلیغاتی چگونه می‌تواند مسیر یک کشور را تغییر دهد و شاید از همین زاویه بتوان گفت بسیاری از بحث‌ها و جدل‌های سال‌های اخیر پیرامون مصدق در واقع چیزی بیش از تکرار همان محتواهای تولیدشده در کارزار روابط عمومی و تبلیغات سیاه دهۀ ۱۳۳۰ نیست.
تا با تو خلوت می کنم
این دولت مشروع را
با کودتای "زاهدی"
بیگانه ساقط می کند!


@hamidrezaabedian
2025/08/28 20:16:21
Back to Top
HTML Embed Code: