به عنوان مقدمه بر سومین نشست : مردم،‌جامعه‌ مدنی و جنگ
🖊سمیه توحیدلو

🔹نگاه رایج در تحلیل‌های جامعه‌شناختی و رسانه‌ای به جنگ، اغلب «مردم» را در دوگانه‌ای تقلیل‌گرایانه محصور می‌کند: یا به مثابه توده‌ای منفعل و قربانی خشونت دولتی از منظر انسان‌دوستانه، یا همچون پیکری یکپارچه و میهن‌پرست که پشت پرچم حاکمیت صف کشیده است.
 
🔹سلسله نشست‌های ما و به طور خاص این جلسه، در پی فراتر رفتن از این دوگانه‌ی آشناست. ما بر آنیم تا نقطه‌ی عزیمت متفاوتی را برای تحلیل برگزینیم؛ نقطه‌ای که در آن، مردم نه ابژه‌ی تأثیرات جنگ، که سوژه‌ای سیاسی و کنشگر در نظر گرفته می‌شوند.
 
🔹در چارچوب جامعه‌ی ایران که می‌توان آن را یک «جامعه‌ی جنبشی» تثبیت‌شده نامید، ما با جماعتی روبرو هستیم که به تعبیری «سیاست را پس گرفته‌اند» و از ظرفیت کنشگری مستقل از دولت برخوردارند. پرسش بنیادین ما این است:
 

جنگ با چنین سوژه‌ی سیاسی فعالی چه می‌کند؟ چه هزینه‌هایی بر آن تحمیل می‌کند و این سوژه چگونه می‌تواند در برابر امواج ویرانگر آن، سرپا بماند؟

 
🔹برای فهم نظری این سوژه‌ی سیاسی، مفهوم «مردم» که دولت‌ها به کار می‌برند، ناکافی است، چرا که بر هویتی یکپارچه و همگن دلالت دارد. با الهام از مایکل هارت و آنتونیو نگری، می‌توانیم از مفهوم «انبوهه» (Multitude) بهره بگیریم؛ شبکه‌ای از «تکینگی‌ها»ی اجتماعی که با حفظ تفاوت‌هایشان، در امری مشترک با یکدیگر همکاری و کنشگری می‌کنند. این انبوهه، زمانی به یک بازیگر سیاسی تبدیل می‌شود که به تعبیر هانا آرنت، یک «فضای نمود» (Space of Appearance) عمومی برای کنش و گفتار جمعی خلق می‌کند؛ فضایی مستقل از حوزه‌ی حکمرانی و اجبار دولتی. این دقیقاً معنای «پس گرفتن سیاست» است. نیروی محرکه‌ی این کنش جمعی نیز صرفاً یک مقاومت واکنشی نیست. 
 

حال، جنگ بر چنین سوژه‌ای چه زخمی وارد می‌آورد؟

 
🔹با تبدیل کردن خانه به میدان نبرد، جنگ می‌کوشد سوژه‌ی سیاسی را به وضعیت پیشاسیاسیِ تلاش صرف برای بقا بازگرداند و ظرفیت «کنش» او را با غرق کردنش در قلمرو «ضرورت» نابود سازد.
  
⚡️در چنین شرایطی، معماری بقای این سوژه‌ی سیاسی چگونه شکل می‌گیرد؟
 
🔹در ادامه خلاصه‌ای از سخنرانی های این نشست در پاسخ به این سوالات ارائه خواهد شد.

#نشست‌های_انجمن
#روزنوشته‌های_سمیه_توحیدلو
@smtohidloo