کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشکده پرستاری گرمی

پرسشنامه‌ام چقدر ثابت‌قدمه؟ رمزگشایی از پایایی (Reliability) از صفر تا صد ⚙️💯⏳

سلام مجدد به همه پژوهشگرای عزیز 👋🏻 تو پست‌های قبلی یاد گرفتیم که «روایی» یعنی پرسشنامه‌مون دقیقاً همون چیزی رو بسنجه که باید. اما یه ابزار خوب، علاوه بر دقت، باید «ثبات» هم داشته باشه. یعنی اگه چند بار ازش استفاده کنیم، نتایج مشابهی بهمون بده. به این ویژگی میگن «پایایی» (Reliability).

📌 پایایی به زبان خیلی ساده یعنی چی؟
فکر کنید یه ترازوی دیجیتال دارید. اگه پنج بار پشت سر هم برید روش و هر بار یه وزن متفاوت (با اختلاف زیاد) نشون بده، بهش اعتماد می‌کنید؟ معلومه که نه! اون ترازو «پایا» نیست. پرسشنامه هم دقیقاً همینه! پایایی یعنی اینکه پرسشنامه شما چقدر نتایج باثبات و قابل تکراری ارائه میده، اگه تحت شرایط یکسان دوباره ازش استفاده بشه.

❓ چرا پایایی اینقدر مهمه؟
اگه پرسشنامه‌تون پایا نباشه، نتایجی که به دست میارید ممکنه شانسی باشن و قابل اعتماد نیستن.

📌 چطور بفهمیم پرسشنامه‌مون «پایا» است؟

چندتا روش رایج برای سنجش پایایی داریم که هرکدوم یه جنبه از ثبات رو بررسی می‌کنن:

✅ پایایی آزمون-بازآزمون (Test-Retest Reliability): آیا در گذر زمان ثبات داره؟ ⏳🔁

• ایده اصلی: اگه امروز از یه گروه پرسشنامه بگیریم و چند وقت دیگه (مثلاً دو هفته بعد) دوباره از همون گروه همون پرسشنامه رو بگیریم، آیا جواب‌هاشون شبیه به هم خواهد بود؟ (البته برای چیزایی که انتظار داریم تو این مدت ثابت مونده باشن، مثل صفات شخصیتی).
• چطور انجام میشه؟
پرسشنامه رو به یه گروه نمونه (مثلاً ۲۰-۳۰ نفر) میدید.
بعد از یه فاصله زمانی مناسب (معمولاً ۲ تا ۴ هفته)، دوباره همون پرسشنامه رو به همون افراد میدید.
بعد، «همبستگی» (Correlation) بین نمرات بار اول و بار دوم رو با نرم‌افزاری مثل SPSS حساب می‌کنید.
• نتیجه خوب چیه؟ همبستگی بالا (معمولاً بالای ۰.۷) نشون میده پرسشنامه‌تون در طول زمان ثبات خوبی داره.

✅ پایایی همسانی درونی (Internal Consistency Reliability): آیا سوالات با هم «هم‌ساز» هستن؟ 🎶🤝

• ایده اصلی: اگه چندتا سوال دارید که همه‌شون قراره یه مفهوم واحد رو بسنجن (مثلاً «رضایت شغلی»)، آیا این سوالات واقعاً دارن یه چیز رو اندازه می‌گیرن و با هم همخوانی دارن؟ یا هرکدوم یه ساز دیگه می‌زنن؟
• چطور انجام میشه (خیلی رایج و مهم)؟
🟢 آلفای کرونباخ (Cronbach's Alpha): این اسم رو حتماً زیاد شنیدید و تو مقاله‌ها دیدید. آلفای کرونباخ یه عدد بین ۰ تا ۱ هست. هرچی این عدد به ۱ نزدیک‌تر باشه، یعنی سوالات اون بخش از پرسشنامه شما همسانی درونی بهتری دارن و دارن یه مفهوم مشترک رو خوب اندازه می‌گیرن.
• چه عددی خوبه؟ معمولاً آلفای بالاتر از ۰.۷ قابل قبول تلقی میشه. (برای تصمیم‌گیری‌های بالینی مهم، گاهی دنبال آلفای بالاتر از ۰.۸ یا حتی ۰.۹ هستیم).
• چطوری حسابش کنیم؟ بعد از اینکه پرسشنامه رو روی یه گروه نمونه مناسب (معمولاً حداقل ۵۰ نفر یا بیشتر، بسته به تعداد سوالات) اجرا کردید، می‌تونید با نرم‌افزاری مثل SPSS به راحتی آلفای کرونباخ رو برای هر مقیاس یا زیرمقیاس پرسشنامه‌تون حساب کنید. این روش فقط با یک بار اجرای پرسشنامه قابل محاسبه‌ست و خیلی کاربردیه.
🟢 روش دو نیمه کردن (Split-Half): یه روش قدیمی‌تر که توش سوالات یه مقیاس رو به دو نیمه تصادفی تقسیم می‌کنن و همبستگی بین نمرات این دو نیمه رو حساب می‌کنن. (آلفای کرونباخ معمولاً دقیق‌تر و رایج‌تره).

✅ (برای اطلاع) پایایی بین ارزیاب‌ها (Inter-Rater Reliability): آیا دو نفر یه چیز رو می‌بینن؟ 🧑‍🤝‍🧑👀

• ایده اصلی: اگه مطالعه شما نیاز به قضاوت یا مشاهده توسط دو یا چند ارزیاب داره (مثلاً تو مطالعات مشاهده‌ای رفتار)، این روش بررسی می‌کنه که آیا ارزیاب‌های مختلف به نتایج مشابهی می‌رسن یا نه.
• چطور انجام میشه؟ با شاخص‌هایی مثل «کاپای کوهن» (Cohen's Kappa). (این روش برای پرسشنامه‌های خودایفا که خود فرد پر می‌کنه، معمولاً کاربرد نداره).

📌 قدم‌های اصلی برای گرفتن پایایی (خلاصه و مفید): 👣⚙️

• ببینید چه نوع پایایی برای پرسشنامه شما و سوال تحقیقتون مناسب‌تره (معمولاً برای شروع، «همسانی درونی» با آلفای کرونباخ خیلی رایج و مهمه).

• پرسشنامه‌تون رو روی یه نمونه مناسب از جامعه هدفتون اجرا کنید (برای آلفا، تعداد نمونه مهمه).

• با استفاده از نرم‌افزار آماری (مثل SPSS)، شاخص پایایی مورد نظرتون رو حساب کنید.

• نتیجه رو تفسیر کنید. اگه پایایی پایینه (مثلاً آلفای کرونباخ زیر ۰.۷)، یعنی سوالات اون بخش از پرسشنامه‌تون خوب با هم جور نیستن و شاید بعضی از سوالات نیاز به بازنگری یا حذف دارن.

- تیم تولید محتوای کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده پرستاری گرمی 🌱

👍1👌1

www.group-telegram.com/us/src_germi.com/2666

936 viewsMaryam Fattahi, edited  Jun 26 at 17:15

پرسشنامه‌ام چقدر ثابت‌قدمه؟ رمزگشایی از پایایی (Reliability) از صفر تا صد ⚙️💯⏳

سلام مجدد به همه پژوهشگرای عزیز 👋🏻 تو پست‌های قبلی یاد گرفتیم که «روایی» یعنی پرسشنامه‌مون دقیقاً همون چیزی رو بسنجه که باید. اما یه ابزار خوب، علاوه بر دقت، باید «ثبات» هم داشته باشه. یعنی اگه چند بار ازش استفاده کنیم، نتایج مشابهی بهمون بده. به این ویژگی میگن «پایایی» (Reliability).

📌 پایایی به زبان خیلی ساده یعنی چی؟
فکر کنید یه ترازوی دیجیتال دارید. اگه پنج بار پشت سر هم برید روش و هر بار یه وزن متفاوت (با اختلاف زیاد) نشون بده، بهش اعتماد می‌کنید؟ معلومه که نه! اون ترازو «پایا» نیست. پرسشنامه هم دقیقاً همینه! پایایی یعنی اینکه پرسشنامه شما چقدر نتایج باثبات و قابل تکراری ارائه میده، اگه تحت شرایط یکسان دوباره ازش استفاده بشه.

❓ چرا پایایی اینقدر مهمه؟
اگه پرسشنامه‌تون پایا نباشه، نتایجی که به دست میارید ممکنه شانسی باشن و قابل اعتماد نیستن.

📌 چطور بفهمیم پرسشنامه‌مون «پایا» است؟

چندتا روش رایج برای سنجش پایایی داریم که هرکدوم یه جنبه از ثبات رو بررسی می‌کنن:

✅ پایایی آزمون-بازآزمون (Test-Retest Reliability): آیا در گذر زمان ثبات داره؟ ⏳🔁

• ایده اصلی: اگه امروز از یه گروه پرسشنامه بگیریم و چند وقت دیگه (مثلاً دو هفته بعد) دوباره از همون گروه همون پرسشنامه رو بگیریم، آیا جواب‌هاشون شبیه به هم خواهد بود؟ (البته برای چیزایی که انتظار داریم تو این مدت ثابت مونده باشن، مثل صفات شخصیتی).
• چطور انجام میشه؟
پرسشنامه رو به یه گروه نمونه (مثلاً ۲۰-۳۰ نفر) میدید.
بعد از یه فاصله زمانی مناسب (معمولاً ۲ تا ۴ هفته)، دوباره همون پرسشنامه رو به همون افراد میدید.
بعد، «همبستگی» (Correlation) بین نمرات بار اول و بار دوم رو با نرم‌افزاری مثل SPSS حساب می‌کنید.
• نتیجه خوب چیه؟ همبستگی بالا (معمولاً بالای ۰.۷) نشون میده پرسشنامه‌تون در طول زمان ثبات خوبی داره.

✅ پایایی همسانی درونی (Internal Consistency Reliability): آیا سوالات با هم «هم‌ساز» هستن؟ 🎶🤝

• ایده اصلی: اگه چندتا سوال دارید که همه‌شون قراره یه مفهوم واحد رو بسنجن (مثلاً «رضایت شغلی»)، آیا این سوالات واقعاً دارن یه چیز رو اندازه می‌گیرن و با هم همخوانی دارن؟ یا هرکدوم یه ساز دیگه می‌زنن؟
• چطور انجام میشه (خیلی رایج و مهم)؟
🟢 آلفای کرونباخ (Cronbach's Alpha): این اسم رو حتماً زیاد شنیدید و تو مقاله‌ها دیدید. آلفای کرونباخ یه عدد بین ۰ تا ۱ هست. هرچی این عدد به ۱ نزدیک‌تر باشه، یعنی سوالات اون بخش از پرسشنامه شما همسانی درونی بهتری دارن و دارن یه مفهوم مشترک رو خوب اندازه می‌گیرن.
• چه عددی خوبه؟ معمولاً آلفای بالاتر از ۰.۷ قابل قبول تلقی میشه. (برای تصمیم‌گیری‌های بالینی مهم، گاهی دنبال آلفای بالاتر از ۰.۸ یا حتی ۰.۹ هستیم).
• چطوری حسابش کنیم؟ بعد از اینکه پرسشنامه رو روی یه گروه نمونه مناسب (معمولاً حداقل ۵۰ نفر یا بیشتر، بسته به تعداد سوالات) اجرا کردید، می‌تونید با نرم‌افزاری مثل SPSS به راحتی آلفای کرونباخ رو برای هر مقیاس یا زیرمقیاس پرسشنامه‌تون حساب کنید. این روش فقط با یک بار اجرای پرسشنامه قابل محاسبه‌ست و خیلی کاربردیه.
🟢 روش دو نیمه کردن (Split-Half): یه روش قدیمی‌تر که توش سوالات یه مقیاس رو به دو نیمه تصادفی تقسیم می‌کنن و همبستگی بین نمرات این دو نیمه رو حساب می‌کنن. (آلفای کرونباخ معمولاً دقیق‌تر و رایج‌تره).

✅ (برای اطلاع) پایایی بین ارزیاب‌ها (Inter-Rater Reliability): آیا دو نفر یه چیز رو می‌بینن؟ 🧑‍🤝‍🧑👀

• ایده اصلی: اگه مطالعه شما نیاز به قضاوت یا مشاهده توسط دو یا چند ارزیاب داره (مثلاً تو مطالعات مشاهده‌ای رفتار)، این روش بررسی می‌کنه که آیا ارزیاب‌های مختلف به نتایج مشابهی می‌رسن یا نه.
• چطور انجام میشه؟ با شاخص‌هایی مثل «کاپای کوهن» (Cohen's Kappa). (این روش برای پرسشنامه‌های خودایفا که خود فرد پر می‌کنه، معمولاً کاربرد نداره).

📌 قدم‌های اصلی برای گرفتن پایایی (خلاصه و مفید): 👣⚙️

• ببینید چه نوع پایایی برای پرسشنامه شما و سوال تحقیقتون مناسب‌تره (معمولاً برای شروع، «همسانی درونی» با آلفای کرونباخ خیلی رایج و مهمه).

• پرسشنامه‌تون رو روی یه نمونه مناسب از جامعه هدفتون اجرا کنید (برای آلفا، تعداد نمونه مهمه).

• با استفاده از نرم‌افزار آماری (مثل SPSS)، شاخص پایایی مورد نظرتون رو حساب کنید.

• نتیجه رو تفسیر کنید. اگه پایایی پایینه (مثلاً آلفای کرونباخ زیر ۰.۷)، یعنی سوالات اون بخش از پرسشنامه‌تون خوب با هم جور نیستن و شاید بعضی از سوالات نیاز به بازنگری یا حذف دارن.

- تیم تولید محتوای کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده پرستاری گرمی 🌱

BY کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی دانشکده پرستاری گرمی