حباب؛ نوشته‌/گفته‌های یاسر میردامادی

Forwarded from کاریز

🔲معرفی چند فیلم مستند درباره مصدق، نهضت ملی و کودتا
▪️حسین جمشیدی گوهری

این یادداشت را چند سال قبل به درخواست دوستی آماده کرده بودم؛ شامل فهرستی از فیلم‌های مستند درباره دکتر محمد مصدق، دوران نهضت ملی، فاطمی و کودتای ۲۸ مرداد است که نسخه‌هایی از آن‌ها در وب در دسترس است. برای هر فیلم چند سطر توضیح نوشته بودم که اکنون اطلاعات آن‌ها را به‌روز کرده، لینک‌ فیلم‌ها را اصلاح و مواردی را اضافه کردم.

۱. مصدق، نفت و کودتا/مازیار بهاری
بعد از انقلاب۵۷ به دلایلی نقش آمریکا در کودتای ۲۸مرداد بیش از اندازه پررنگ شد. درحالیکه از همان سال‌های بعد از ۳۲، تحلیل برخی از چهره‌های سیاسی این بود که آمریکا تنها نقشِ مجری را داشته و طراح اصلی کودتا، بریتانیا بوده است. در مستند مازیار بهاری اطلاعاتی وجود دارد که این تحلیل را تقویت می‎کند. او تقریبا سراغ همه طرف‎های مناقشه رفته؛ از محمود مصدق(نوه دکتر مصدق) تا محمود کاشانی(فرزند آیت‌الله کاشانی)، عزت‎الله سحابی(ملی ـ مذهبی)، محمدعلی عمویی(حزب توده)، موسی فشارکی محافظ مصدق، عباس رمضانی(نوچه طیب حاج‌رضایی، فعال در کودتای ۲۸مرداد)، سام فال دیپلمات ارشد بریتانیا و ...
بهاری در فیلم‌‌اش، نقش رادیو بی‎بی‎سی در تخریب مصدق را مستند کرده؛ جالب آنکه این فیلم برای اولین بار از تلویزیون بی‎بی‎سی فارسی پخش شده است. صدای مهدی میراشرافی که از رادیو تهران، خبر پیروزی کودتاچی‌‎ها را با شعف می‎داد، برای نخستین بار در این فیلم منتشر شد.

۲.کودتای ۵۳/تقی امیرانی
کارگردان در جستجو برای یافتن اسناد مرتبط با کودتای ۲۸ مرداد، به مصاحبه‌‌هایی از یک مستند تلویزیونی می‌رسد که عوامل کودتا درباره نقش‎‌شان صحبت کرده‌اند. او به همه فیلم‎های این اشخاص دسترسی پیدا می‎کند به جز مصاحبه یک نفر؛ نُرمن داربی‌ شر؛ افسر سازمان اطلاعات مخفی بریتانیا(MI6) که به شکل مرموزی فقط، متن مصاحبه‌‎اش موجود است! امیرانی تصمیم می‌گیرد بر اساس متن موجود، این مصاحبه را با یک بازیگر بازسازی کند که نتیجه کار بسیار جالب شده. تمرکز اصلی فیلم روی نقش طراحی انگلیس در کودتاست، بنابراین فیلم از دادن اطلاعات اضافه صرف‌نظر می‌کند. تدوین فیلم را والتر مرچ انجام داده که از تدوینگران معروف سینمای دنیاست.

۳. پایان امپراتوری(۱۹۸۵)، اپیزود هفتم
اگر می‌خواهید فیلم اصلی که تقی امیرانی از آن در مستندش استفاده کرده را ببینید، باید قسمتی از مجموعه مستند «پایان امپراتوری»(End of Empire)محصول ۱۹۸۵ شبکه‌ی چهار بریتانیا را تماشا کنید. این مجموعه ۱۳ قسمتی به افول امپراتوری بریتانیا در میانه قرن بیستم می‌پردازد و قسمت هفتم آن به ملی‌شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸مرداد اختصاص دارد. در فیلم، مقام‌ها و مأموران سیاسی و امنیتی بریتانیایی و آمریکایی به‌طور بی‌پرده توضیح می‌دهند که چگونه تا زمانی که مصدق در قدرت بود نمی‌توانستند منافع‌شان را حفظ کنند و چطور برای سرنگونی دولت او به کودتا روی آوردند.

۴. ملکه و کودتا/ پل الستن
مستند «ملکه و کودتا»(The Queen and the Coup) در سال ۲۰۲۰ از کانال چهار تلویزیون داخلی بریتانیا پخش شد و برای اولین بار به ماجرای جالبی می‌پردازد؛ نقش پیامی از ملکهٔ بریتانیا در کودتای ۱۳۳۲ علیه دولت مصدق. ماجرا از این قرار است که وقتی محمدرضاشاه قصد ترک ایران داشت، آنتونی ایدن (وزیر خارجه وقت بریتانیا) از کشتی ملکه‌الیزابت پیامی به آمریکا فرستاد تا شاه را به ماندن در ایران تشویق کند. آمریکایی‌ها پیام را اشتباه به‌عنوان دستور مستقیم ملکه برداشت کردند و به شاه رساندند. بعداً با بررسی پیام‌های محرمانهٔ جدید بریتانیا مشخص شد که این برداشت اشتباه بوده و شخص ملکه پیامی نداده است، اما تصمیم گرفته شد که حالا که پیام مؤثر واقع شده، این اشتباه مخفی نگه داشته شود.

۵. کودتای آمریکایی (۲۰۱۰) / جو آیلا
مستند «کودتای آمریکایی» (American Coup)، که سابقه حضور در فستیوال IDFA را دارد، به کودتای سال ۱۹۵۳ علیه دولت دکتر محمد مصدق می‌پردازد. تمرکز فیلم بر نقش و مداخله آمریکا و سازمان سیا بر تحولات داخلی ایران و ملی شدن صنعت نفت است.

❤2

www.group-telegram.com/us/YMirdamadi.com/2446

793 viewsYaser Mirdamadi, Aug 20 at 17:56

🔲معرفی چند فیلم مستند درباره مصدق، نهضت ملی و کودتا
▪️حسین جمشیدی گوهری

این یادداشت را چند سال قبل به درخواست دوستی آماده کرده بودم؛ شامل فهرستی از فیلم‌های مستند درباره دکتر محمد مصدق، دوران نهضت ملی، فاطمی و کودتای ۲۸ مرداد است که نسخه‌هایی از آن‌ها در وب در دسترس است. برای هر فیلم چند سطر توضیح نوشته بودم که اکنون اطلاعات آن‌ها را به‌روز کرده، لینک‌ فیلم‌ها را اصلاح و مواردی را اضافه کردم.

۱. مصدق، نفت و کودتا/مازیار بهاری
بعد از انقلاب۵۷ به دلایلی نقش آمریکا در کودتای ۲۸مرداد بیش از اندازه پررنگ شد. درحالیکه از همان سال‌های بعد از ۳۲، تحلیل برخی از چهره‌های سیاسی این بود که آمریکا تنها نقشِ مجری را داشته و طراح اصلی کودتا، بریتانیا بوده است. در مستند مازیار بهاری اطلاعاتی وجود دارد که این تحلیل را تقویت می‎کند. او تقریبا سراغ همه طرف‎های مناقشه رفته؛ از محمود مصدق(نوه دکتر مصدق) تا محمود کاشانی(فرزند آیت‌الله کاشانی)، عزت‎الله سحابی(ملی ـ مذهبی)، محمدعلی عمویی(حزب توده)، موسی فشارکی محافظ مصدق، عباس رمضانی(نوچه طیب حاج‌رضایی، فعال در کودتای ۲۸مرداد)، سام فال دیپلمات ارشد بریتانیا و ...
بهاری در فیلم‌‌اش، نقش رادیو بی‎بی‎سی در تخریب مصدق را مستند کرده؛ جالب آنکه این فیلم برای اولین بار از تلویزیون بی‎بی‎سی فارسی پخش شده است. صدای مهدی میراشرافی که از رادیو تهران، خبر پیروزی کودتاچی‌‎ها را با شعف می‎داد، برای نخستین بار در این فیلم منتشر شد.

۲.کودتای ۵۳/تقی امیرانی
کارگردان در جستجو برای یافتن اسناد مرتبط با کودتای ۲۸ مرداد، به مصاحبه‌‌هایی از یک مستند تلویزیونی می‌رسد که عوامل کودتا درباره نقش‎‌شان صحبت کرده‌اند. او به همه فیلم‎های این اشخاص دسترسی پیدا می‎کند به جز مصاحبه یک نفر؛ نُرمن داربی‌ شر؛ افسر سازمان اطلاعات مخفی بریتانیا(MI6) که به شکل مرموزی فقط، متن مصاحبه‌‎اش موجود است! امیرانی تصمیم می‌گیرد بر اساس متن موجود، این مصاحبه را با یک بازیگر بازسازی کند که نتیجه کار بسیار جالب شده. تمرکز اصلی فیلم روی نقش طراحی انگلیس در کودتاست، بنابراین فیلم از دادن اطلاعات اضافه صرف‌نظر می‌کند. تدوین فیلم را والتر مرچ انجام داده که از تدوینگران معروف سینمای دنیاست.

۳. پایان امپراتوری(۱۹۸۵)، اپیزود هفتم
اگر می‌خواهید فیلم اصلی که تقی امیرانی از آن در مستندش استفاده کرده را ببینید، باید قسمتی از مجموعه مستند «پایان امپراتوری»(End of Empire)محصول ۱۹۸۵ شبکه‌ی چهار بریتانیا را تماشا کنید. این مجموعه ۱۳ قسمتی به افول امپراتوری بریتانیا در میانه قرن بیستم می‌پردازد و قسمت هفتم آن به ملی‌شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸مرداد اختصاص دارد. در فیلم، مقام‌ها و مأموران سیاسی و امنیتی بریتانیایی و آمریکایی به‌طور بی‌پرده توضیح می‌دهند که چگونه تا زمانی که مصدق در قدرت بود نمی‌توانستند منافع‌شان را حفظ کنند و چطور برای سرنگونی دولت او به کودتا روی آوردند.

۴. ملکه و کودتا/ پل الستن
مستند «ملکه و کودتا»(The Queen and the Coup) در سال ۲۰۲۰ از کانال چهار تلویزیون داخلی بریتانیا پخش شد و برای اولین بار به ماجرای جالبی می‌پردازد؛ نقش پیامی از ملکهٔ بریتانیا در کودتای ۱۳۳۲ علیه دولت مصدق. ماجرا از این قرار است که وقتی محمدرضاشاه قصد ترک ایران داشت، آنتونی ایدن (وزیر خارجه وقت بریتانیا) از کشتی ملکه‌الیزابت پیامی به آمریکا فرستاد تا شاه را به ماندن در ایران تشویق کند. آمریکایی‌ها پیام را اشتباه به‌عنوان دستور مستقیم ملکه برداشت کردند و به شاه رساندند. بعداً با بررسی پیام‌های محرمانهٔ جدید بریتانیا مشخص شد که این برداشت اشتباه بوده و شخص ملکه پیامی نداده است، اما تصمیم گرفته شد که حالا که پیام مؤثر واقع شده، این اشتباه مخفی نگه داشته شود.

۵. کودتای آمریکایی (۲۰۱۰) / جو آیلا
مستند «کودتای آمریکایی» (American Coup)، که سابقه حضور در فستیوال IDFA را دارد، به کودتای سال ۱۹۵۳ علیه دولت دکتر محمد مصدق می‌پردازد. تمرکز فیلم بر نقش و مداخله آمریکا و سازمان سیا بر تحولات داخلی ایران و ملی شدن صنعت نفت است.

BY حباب؛ نوشته‌/گفته‌های یاسر میردامادی