پایگاه خبری سلام پاوه

پایگاه خبری سلام پاوه

‍ 💢معماری،آیینه‌ی هویت شهری:دعوتی به بازگشت به ریشه های معماری ✍شهره مختاری مهندس شهرسازی| کارشناس ارشد مدیریت شهری 🔺بخش اول: هویت گم‌شده در نمای ناهماهنگ/دیوارهایی که قصه می‌گویند 🔺در کوچه‌ای باریک و سنگ‌فرش‌شده در دل هورامان، کودکی با پای برهنه راه می‌رود.…

💢معماری، آیینه‌ی هویت شهری: دعوتی به بازگشت به ریشه‌های معماری

✍️🏻 شهره مختاری
مهندس شهرسازی | کارشناس ارشد مدیریت شهری

▪️بخش دوم: هورامان زیر پوست نمای بیگانه؛ تأثیر روانی معماری بر فرهنگ و هویت

🔺در معماری، فرم تنها یک حجم فیزیکی نیست؛ بلکه بازتابی از تفکر، فرهنگ و روان جمعی ساکنان است. هورامان، منطقه‌ای کوهستانی با معماری بومی اصیل و سازگار با اقلیم و تاریخ، طی قرن‌ها با فرم‌های سنگی پلکانی و مصالح طبیعی شکل گرفته است. این معماری نه تنها پاسخگوی شرایط محیطی است، بلکه حامل ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی بوده که نسل‌ها را به هم پیوند داده است.

▪️وقتی در چنین منطقه‌ای ناگهان فرم‌هایی غریبه مانند نمای رومی با ستون‌ها و تزئینات گچ‌بری وارد می‌شود، این تغییر ظاهری نیست؛ بلکه دگرگونی در الگوی زیستن و فرهنگ است که آرام و بی‌صدا ریشه‌های روانی و هویتی جامعه را نشانه می‌رود. مطالعات روان‌شناسی محیطی نشان داده‌اند انسان‌ها بیشترین احساس امنیت، تعلق و آرامش را زمانی دارند که در فضاهایی زندگی کنند که با «الگوهای حافظه‌ی جمعی»شان همخوانی داشته باشد. معماری بومی هورامان دقیقاً مبتنی بر همین حافظه‌ی جمعی است؛ جایی که سنگ، چوب، رنگ‌های طبیعی، و شکل پلکانی بناها با همزیستی انسان با طبیعت و اقلیم گره خورده‌اند.

🔺ورود نمای رومی، با الگوهای غیر بومی و ناسازگار، علاوه بر ناهماهنگی با اقلیم و ساختار زمین، نوعی «گسست هویتی» در ناخودآگاه جمعی ساکنان ایجاد می‌کند. روان‌شناسان اجتماعی تأکید دارند که این گسست موجب افزایش نارضایتی درونی، بی‌قراری و ازخودبیگانگی می‌شود. وقتی افراد نتوانند محیط اطراف خود را با ریشه‌های فرهنگی‌شان تطبیق دهند، احساس تعلق کاهش یافته و سرمایه اجتماعی تخریب می‌شود.

▪️از منظر جامعه‌شناسی شهری، معماری منعکس‌کننده خواست عمومی و ارزش‌های زیست‌محیطی جامعه است. تقلید کورکورانه از نماهای وارداتی به شکل نمایشی، علاوه بر تغییر معیارهای زیبایی‌شناسی، ارتباط نسل‌ها را ضعیف می‌کند و حس مسئولیت نسبت به حفظ بافت تاریخی را کاهش می‌دهد. کودکانی که در چنین فضاهایی بزرگ می‌شوند، پیوندشان با ریشه‌های فرهنگی قطع شده و زمینه فراموشی تاریخی و فرهنگی فراهم می‌گردد. این روند اگر متوقف نشود، منجر به از دست رفتن کامل بافت‌های فرهنگی و هویتی می‌شود.

🔺نهادهای بین‌المللی میراث فرهنگی نیز هشدار داده‌اند که تغییرات ناهماهنگ در معماری بومی هورامان، یکی از موانع اصلی ثبت جهانی این منطقه است. جایگزینی نمای رومی به جای سنگ‌های سنتی، به معنای پاک شدن بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی است که باید بسیار جدی گرفته شود. آسیب وارده تنها به ظاهر نیست، بلکه به روان جمعی نسل‌ها و آینده پایدار منطقه ضربه می‌زند.

▪️حفظ معماری بومی هورامان، صرفاً مسئله‌ای نوستالژیک نیست؛ بلکه آگاهی از نقش کلیدی آن در ساختار روانی و اجتماعی جامعه است. این مسئولیتی جمعی است؛ بر دوش معماران، مدیران شهری، رسانه‌ها و مردم. اگر اهمیت بازگشت به فرم‌های بومی درک نشود، آنچه از دست می‌رود فقط مصالح ساختمانی نیست، بلکه پیوند ما با طبیعت، تاریخ و یکدیگر است.

🔺آیا بناهایی که امروز می‌سازیم، میراثی خواهند بود که نسل‌های آینده به آن افتخار کنند؟ آیا کودکان فردا هنوز صدای کوه، سنگ و آفتاب را در کوچه‌های هورامان خواهند شنید؟ یا ما با دستان خود قصه‌هایشان را دفن کرده‌ایم؟ هنوز دیر نیست. هنوز می‌توان صدای دستان معماران محلی را شنید که با احترام به طبیعت و فرهنگ، خانه‌ها را می‌سازند.

▪️درخت هویت بدون ریشه محکم نمی‌ماند. بیایید به هورامان و حافظه‌ی جمعی‌مان وفادار بمانیم. این سرزمین تنها خاک نیست، بلکه روح و خاطره دارد. باید خانه‌ها را دوباره با جان بسازیم، نه فقط با مصالح. پیش از آنکه تنها افسوسی بر جای بماند از آنچه می‌توانستیم حفظ کنیم اما نکردیم.

☑️ادامه دارد.....

🌐به #سلام_پاوه بپیوندید👇

🆔 @salampaveh

www.group-telegram.com/br/salampaveh.com/102206

7.52K viewsMay 29 at 16:29

💢معماری، آیینه‌ی هویت شهری: دعوتی به بازگشت به ریشه‌های معماری

✍️🏻 شهره مختاری
مهندس شهرسازی | کارشناس ارشد مدیریت شهری

▪️بخش دوم: هورامان زیر پوست نمای بیگانه؛ تأثیر روانی معماری بر فرهنگ و هویت

🔺در معماری، فرم تنها یک حجم فیزیکی نیست؛ بلکه بازتابی از تفکر، فرهنگ و روان جمعی ساکنان است. هورامان، منطقه‌ای کوهستانی با معماری بومی اصیل و سازگار با اقلیم و تاریخ، طی قرن‌ها با فرم‌های سنگی پلکانی و مصالح طبیعی شکل گرفته است. این معماری نه تنها پاسخگوی شرایط محیطی است، بلکه حامل ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی بوده که نسل‌ها را به هم پیوند داده است.

▪️وقتی در چنین منطقه‌ای ناگهان فرم‌هایی غریبه مانند نمای رومی با ستون‌ها و تزئینات گچ‌بری وارد می‌شود، این تغییر ظاهری نیست؛ بلکه دگرگونی در الگوی زیستن و فرهنگ است که آرام و بی‌صدا ریشه‌های روانی و هویتی جامعه را نشانه می‌رود. مطالعات روان‌شناسی محیطی نشان داده‌اند انسان‌ها بیشترین احساس امنیت، تعلق و آرامش را زمانی دارند که در فضاهایی زندگی کنند که با «الگوهای حافظه‌ی جمعی»شان همخوانی داشته باشد. معماری بومی هورامان دقیقاً مبتنی بر همین حافظه‌ی جمعی است؛ جایی که سنگ، چوب، رنگ‌های طبیعی، و شکل پلکانی بناها با همزیستی انسان با طبیعت و اقلیم گره خورده‌اند.

🔺ورود نمای رومی، با الگوهای غیر بومی و ناسازگار، علاوه بر ناهماهنگی با اقلیم و ساختار زمین، نوعی «گسست هویتی» در ناخودآگاه جمعی ساکنان ایجاد می‌کند. روان‌شناسان اجتماعی تأکید دارند که این گسست موجب افزایش نارضایتی درونی، بی‌قراری و ازخودبیگانگی می‌شود. وقتی افراد نتوانند محیط اطراف خود را با ریشه‌های فرهنگی‌شان تطبیق دهند، احساس تعلق کاهش یافته و سرمایه اجتماعی تخریب می‌شود.

▪️از منظر جامعه‌شناسی شهری، معماری منعکس‌کننده خواست عمومی و ارزش‌های زیست‌محیطی جامعه است. تقلید کورکورانه از نماهای وارداتی به شکل نمایشی، علاوه بر تغییر معیارهای زیبایی‌شناسی، ارتباط نسل‌ها را ضعیف می‌کند و حس مسئولیت نسبت به حفظ بافت تاریخی را کاهش می‌دهد. کودکانی که در چنین فضاهایی بزرگ می‌شوند، پیوندشان با ریشه‌های فرهنگی قطع شده و زمینه فراموشی تاریخی و فرهنگی فراهم می‌گردد. این روند اگر متوقف نشود، منجر به از دست رفتن کامل بافت‌های فرهنگی و هویتی می‌شود.

🔺نهادهای بین‌المللی میراث فرهنگی نیز هشدار داده‌اند که تغییرات ناهماهنگ در معماری بومی هورامان، یکی از موانع اصلی ثبت جهانی این منطقه است. جایگزینی نمای رومی به جای سنگ‌های سنتی، به معنای پاک شدن بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی است که باید بسیار جدی گرفته شود. آسیب وارده تنها به ظاهر نیست، بلکه به روان جمعی نسل‌ها و آینده پایدار منطقه ضربه می‌زند.

▪️حفظ معماری بومی هورامان، صرفاً مسئله‌ای نوستالژیک نیست؛ بلکه آگاهی از نقش کلیدی آن در ساختار روانی و اجتماعی جامعه است. این مسئولیتی جمعی است؛ بر دوش معماران، مدیران شهری، رسانه‌ها و مردم. اگر اهمیت بازگشت به فرم‌های بومی درک نشود، آنچه از دست می‌رود فقط مصالح ساختمانی نیست، بلکه پیوند ما با طبیعت، تاریخ و یکدیگر است.

🔺آیا بناهایی که امروز می‌سازیم، میراثی خواهند بود که نسل‌های آینده به آن افتخار کنند؟ آیا کودکان فردا هنوز صدای کوه، سنگ و آفتاب را در کوچه‌های هورامان خواهند شنید؟ یا ما با دستان خود قصه‌هایشان را دفن کرده‌ایم؟ هنوز دیر نیست. هنوز می‌توان صدای دستان معماران محلی را شنید که با احترام به طبیعت و فرهنگ، خانه‌ها را می‌سازند.

▪️درخت هویت بدون ریشه محکم نمی‌ماند. بیایید به هورامان و حافظه‌ی جمعی‌مان وفادار بمانیم. این سرزمین تنها خاک نیست، بلکه روح و خاطره دارد. باید خانه‌ها را دوباره با جان بسازیم، نه فقط با مصالح. پیش از آنکه تنها افسوسی بر جای بماند از آنچه می‌توانستیم حفظ کنیم اما نکردیم.

☑️ادامه دارد.....

🌐به #سلام_پاوه بپیوندید👇

🆔 @salampaveh

BY پایگاه خبری سلام پاوه