group-telegram.com/FortunateMistake/281
Last Update:
یکی از آثار دیدنی که امسال از شبکۀ BBC پخش شد، مستند پنج قسمتی «انسان» (Human) است. این مجموعه داستان تکامل گونۀ انسان خردمند را از کهن‌ترین فسیل‌ها تا دوران یکجانشینی و آغاز کشاورزی روایت می‌کند. (کانال تلگرام «دگرگونش» این مستند را در اختیار مخاطبان قرار داده است.)
اما شاید برای‌تان جالب باشد بدانید که مجری این مستند خانم الا الشماحی (Ella Al-Shamahi) ــ زیست‌شناس تکاملی و دیرین‌انسان‌شناس بریتانیایی ــ در نوجوانی خود به‌شدت مخالف نظریۀ داروین بوده است. او در خانواده‌ای یمنی‌تبار و مسلمان در انگلستان به دنیا آمد؛ خانواده‌ای که در آن ایمان و آموزش دو ستون اصلی زندگی محسوب می‌شدند. الا از کودکی دلبستگی عمیقی به دین داشت: در هفت‌سالگی تصمیم گرفت با حجاب کامل زندگی کند و در سیزده‌سالگی به عنوان مبلغ دینی به شهرهای مختلف بریتانیا سفر کرد.
در آن دوران خلقت‌گرایی و ردّ تکامل محور اصلی باورهای مذهبی محیطی بود که در آن رشد کرد و از این جهت او نیز با همان شور ایمان در پی اثبات بطلان نظریۀ داروین بود. خودش بعدها گفت که با هدف «نابود کردن نظریۀ تکامل از درون» وارد دانشگاه شد و به همین دلیل رشتهٔ ژنتیک و زیست‌شناسی تکاملی را انتخاب کرد.
اما آنچه در دانشگاه رخ داد، درست عکس انتظاراتش بود. با پیشرفت در مطالعات علمی، به‌ویژه هنگام بررسی ژن‌ها و شواهد فسیلی، دریافت که داده‌های علمی نه‌تنها دروغ یا توطئه نیستند، بلکه تصویر دقیقی از تاریخ حیات ارائه می‌دهند. این کشف درونی برای او تکان‌دهنده بود چه آنکه پذیرش آن به معنای فروپاشی ایمان، هویت و جایگاه اجتماعی‌اش بود.
او سال‌ها بعد گفت: «تلاش کردم تا نظریۀ تکامل را رد کنم اما در نهایت خودم تسلیم شدم. آن لحظه، هم پایان ایمانم بود و هم آغاز زندگی جدیدم.»
سال‌های پس از آن با افسردگی شدید، انزوا و تلاشی طاقت‌فرسا برای بازسازی هویت تازه‌اش همراه بود. او باید یاد می‌گرفت چطور در دنیایی زندگی کند که قواعد آن با گذشته‌اش بیگانه بود: از نوع لباس پوشیدن و دست دادن گرفته تا دوستی، شوخی و نگاه کردن در چشم دیگران. خودش بعدها با طنز درباره‌ی آن دوران در اجراهای استندآپ‌کمدی‌اش گفت: «کتاب آموزش چشم‌درچشم نگاه کردن خریده بودم! سه ثانیه باید نگاه می‌کردم... هم‌کلاسی‌هایم فکر می‌کردند دیوانه‌ام!»
با گذشت زمان اما از دل همان بحران، دانشمندی پدید آمد که امروز یکی از چهره‌های برجستۀ علم و رسانه در بریتانیا است. الا الشماحی اکنون به عنوان دیرین‌انسان‌شناس و مجری علمی، رهبری کاوش‌های میدانی در مناطق ناآرام جهان را بر عهده دارد و با همان شور سابق، اما در مسیری تازه، در پی کشف ریشه‌های انسان است.
به گفتۀ خودش: «می‌خواستم تکامل را نابود کنم اما در نهایت، تکامل من را ساخت.»
پ.ن: تجربه‌ای مشابه؟ بدانید تنها نیستید؛ تکامل دیر یا زود همه‌ٔ ما را می‌سازد.
