group-telegram.com/esfandad_iranyad/1375
Last Update:
گروه‌های‌مرجع و میزان نقش‌آفرینی آن‌ها در تحولات سیاسی
یکی دیگر از وجوه اثرگذار بر روند تحولات سیاسی، گروه‌های‌مرجع در هر دوره هستند گروه‌هایی که اگر آگاه‌تر به مقتضیات زمانه باشند، میزان تحول‌آفرینی مثبت آن‌ها بیشتر می‌شود؛ اما اگر مقتضیات زمانه را درست نشناسند و اندیشه‌های آنان با مسائل و مشکلات واقعی جامعه هم‌خوانی نداشته باشد نه تنها نقش مثبتی ندارند که آن‌چه اثر می‌گذارند، اثرات منفی و به بیراهه بردن حرکت‌های‌جمعی دوره خود است. این "نقش دوگانه مثبت و منفی" و نتایج حاصل از آن را بویژه می‌توان در مقایسه میان دو دوره مشروطه و دوره انقلاب اسلامی به آشکاری دید که گروه‌های‌مرجع در دوره مشروطه "مفاهیم مدرن" را دقیق‌تر، متناسب‌تر و منطبق‌تر با شرایط جامعه ایرانی آن روزگار درک کرده بودند تا گروه‌های‌مرجع دوره انقلاب اسلامی غوطه‌ور در ایدئولوژی‌های مارکسیستی و اسلامی که مفاهیم مدرن زمانه را نادقیق درک کرده و نامربوط نیز طرح کرده بودند و این "نادقیقی" و "نامربوطی" خود موجبی شد برای عدم درک درست آن‌ها و "ناهمخوان شدن" با شرایط آن روز جامعه‌ی ایران.
گروه‌های‌مرجع شاید نقش مستقیم و بدون‌واسطه در مکانیسم‌های قدرت نداشته باشند، اما چون بر توده مردم بعنوان یکی از عوامل اثرگذار بر مکانیسم‌های قدرت، تاثیر می‌گذارند بصورت غیرمستقیم می‌توان گروه‌های‌مرجع را هم بخشی از مکانیسم‌های قدرت در جامعه دانست. بررسی تفصیلی کم و کیف گروه‌های‌مرجع از انقلاب مشروطه تاکنون می‌تواند یک بررسی جذاب باشد برای پندآموزی از انطباق یا عدم انطباق اندیشه و عمل آنان با مقتضیات زمانه و میزان سودمندی یا عدم‌سودمندی آن‌ها برای جامعه دوره خود.
از مهم‌ترین تاثیراتی که گروه‌های‌مرجع بر تحولات سیاسی می‌گذارند، اثرگذاری آنان به "هیجانی‌شدن" یا "عقلانی‌شدن نسبی" حرکت‌های توده‌ای جامعه است. در این زمینه آنان می‌توانند همانند یک "فانوس‌دریایی" باشند یا حتی هم‌چون یک قطب‌نما برای تعیین جهت حرکت مردم و میزان تندی و کندی حرکت توده‌ای مردم.
از دیگر خصیصه‌های گروه‌های‌مرجع می‌تواند "ایفای نقش وسط یا نقش میانه" باشد میان توده مردم و رهبری یا رهبران هر حرکتی. این خصیصه زمانی بهترین وجه خود را نشان می‌دهد که گروه‌های‌مرجع در هر دوره، از چنان "وزن و اعتبار دوگانه"ای برخوردار باشند که بتوانند هم حرکت‌های تهیجی تحریکی توده‌ها را هرچه بیشتر به حرکت‌های آگاهانه‌ی عقلانی تبدیل یا نزدیک کنند و هم بویژه با اثرگذاری مستقیم و موثر بر رهبر یا رهبران حرکت، مانع از درغلطیدن آنان به تندروی غیرمعقول یا کندروی غیرمعمول شوند. ایفای چنین نقشی بعنوان "نقش واسط یا میانه" اگر بدرستی و بقاعده انجام گیرد می‌تواند "نقطه ثقل" یا همان نقطه تعادل‌بخش هر حرکتی باشد.
نقشی که در بسیاری از جهات، مشابه و نزدیک است به نقش جامعه‌مدنی با این تفاوت که در جامعه ما تاکنون نقش گروه‌های‌مرجع، پررنگ‌تر و حتی موثرتر بوده است تا نقش جامعه مدنی. شاید یکی از دلایل این پررنگی، کم‌رنگ بودن جامعه‌مدنی قوی، مستقل و توانمند باشد که در نبود آن، هم‌چنان این گروه‌های مرجع هستند که خواسته و ناخواسته یا شاید هم ناگزیر، باید انجام وظیفه‌ی نقش جامعه‌مدنی را نیز بعهده بگیرند.
"ذات حرکت‌های توده"ای هیجانی‌ست و غیر از این نیز نمی‌شود توده‌ی مردم را بحرکت درآورد. تمامی حرکت‌های توده‌ای مردم در رویدادهای گوناگون در سطح جهان ناشی از هیجانات غالب شده بر آن‌ها بوده است. حرکت‌های هیجانی توده‌ای که می‌تواند هم موثر باشد و هم غیرموثر. موثر می‌تواند باشد اگر آن هیجانات به سمت و سوی واحد سوق داده شود؛ سمت و سویی که البته خود توده نمی‌تواند نقش ایجاد کننده موثر در آن داشته باشد بلکه این گروه‌های‌مرجع هستند که با ایفای نقش نقطه تعادل‌بخش، سهم تعیین کننده‌ای خواهند داشت در آن. هم‌چنین آن هیجانات که می‌تواند "پل پیروزی" باشد، اگر به سمت عقلانیت تدریجی نرود آن‌گاه به "خودویرانگری" تبدیل می‌شود که در این مرحله نیز باز این عنصر فردی در قالب رهبر یا رهبرانند که می‌توانند با کمک گرفتن از گروه‌های‌مرجع بعنوان نیروی واسط نقش آفرین، بر سیر تحولات سیاسی اثر مستقیم موثر بگذارند.
براستی اثرگذاری گروه‌های‌مرجع در دوره‌ی حاضر بر مکانیسم‌های قدرت چگونه است: آنان چه کسانی هستند با چه ترکیبی و با چه میزان نفوذ بر قشرهای گوناگون جامعه. دغدغه‌ی اصلی آن‌ها چیست و توانایی شناخت آنان از مقتضیات زمان کنونی آیا آنقدر هست که موجب درک درست و دقیقِ زمانه شود تا حدی که بتوانند انتقال دهنده درست و به قاعده این درک به جامعه باشند که با ایفای نقش مثبت واسط یا میانه، سبب‌ساز "تحولی‌نوین" شوند بر رویدادهای سیاسی پیش روی جامعه؟!
نبشته‌ی: اسفنداد ایرانیاد
#گروه‌های_مرجع
#تحولات_سیاسی
#مکانیسم‌های_قدرت
#نقش_دوگاته
#اسفنداد_ایرانیاد
۲۵۸۱/۱۱/۱۱_برابر با(۱۴۰۱خورشیدی)
BY اسفنداد ایرانیاد
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/esfandad_iranyad/1375