group-telegram.com/pezeshkangil/11182
Last Update:
📌 ترومای ناشی از انفجار (۱)
📌دکتر احمدرضا احمدی آبدشتی، متخصص ارتوپدی
▫️ترومای انفجار (blast injury) نامی است برای اثرات انفجار بر بدن انسان و از زمان جنگ جهانی اول تا جنگ‌های غرب آسیا، مورد بررسی‌های علمی قرار گرفته است.
انفجار از نظر فیزیکی شامل ایجاد یک موج شوک ظرف کمتر از یک میکروثانیه است که باعث تولید گازی داغ و پرفشار با دمایی تا ۶.۰۰۰ درجه سانتی‌گراد و فشاری تا ۲.۵۰۰.۰۰۰ اتمسفر می‌شود. موج انفجار (blast wave) باعث فشرده‌سازی شدید هوا در جلوی این گاز شده و به‌طور ناگهانی تا حد peak overpressure بالا می‌رود. در پس این موج پرفشار یک فاز وکیوم ایجاد می‌شود که باعث کشیده شدن دبری‌ها و قطعات به درون می‌شود.
هرچه فشار حداکثر موج و تکانه (موج در زمان) و مدت زمان فاز مثبت فشار زیادتر باشد، آسیب‌های بافتی بیشتر می‌شود؛ و برعکس، موج فشار با توان سوم شعاع انفجار اثر عکس دارد (برای مثال، اگر فشار در فاصله یک متری ۸۰۰ کیلوپاسکال باشد، در فاصله ۲ متری ۱۰۰ کیلوپاسکال خواهد بود). پس فاصله گرفتن جزیی از انفجار هم اثر واضحی در کاهش آسیب‌ها خواهد داشت.
آسیب‌های نوع اول (primary):
این آسیب‌ها ناشی از موج انفجار است که اغلب باعث آسیب پرده گوش (فشار ۲ psi) و آسیب ریه (۷۰ psi) می‌شود. فشار بالای ۸۰ psi پنجاه درصد مورتالیتی دارد.
البته آسیب اولیه به‌تنهایی هم می‌تواند باعث شکستگی استخوان شود، خصوصا اگر کمتر از ۵۰ سانت با محل انفجار فاصله داشته باشد اما اغلب موارد قبل از آسیب استخوان و قطع اندام، آسیب احشای توخالی من‌جمله ریه و دستگاه گوارش و گوش رخ داده‌است.
اگر موج انفجار از لترال به ساق وارد شود، فشار در یک‌سوم فوقانی استخوان وارد شده و در این ناحیه شکستگی رخ می‌دهد. بعد از آن‌که استخوان دچار شکستگی شد، محصولات انفجار و گازهای داغ باعث خم شدن بیشتر محل و آمپوتاسیون می‌شود.
در استخوان ران و ساق، محل شایع شکستگی، یک‌سوم پروگزیمال است.
آسیب‌های نوع دوم (secondary):
این آسیب‌ها به‌علت ضربه مستقیم ناشی از ترکش‌ها (debris and fragments) است. وقتی یک ترکش مستقیم به استخوان برخورد می‌کند، اغلب شکستگی خردشده (comminuted) پدید می‌آید. پریوست پاره شده و خون‌رسانی استخوان مختل می‌شود. شکستگی آلوده بوده و احتمال عفونت بسیار بالا خواهد داشت.
برای آن‌که ترکش باعث شکستگی مستقیم شود باید وزن بالای ۱.۰۵ گرم و سرعت بالای ۱۸۵ متر بر ثانیه داشته باشد.
وقتی ترکش وارد استخوان شود، بافت کنسلوس، تحت فشار دچار شکستگی در ترابکولاها شده و به سمت کورتکس مقابل پرت شده و در نتیجه سوراخ خروج از کورتکس دوم، بزرگ‌تر از سوراخ ورودی در کورتکس اول است. برخلاف سوراخ بافت نرم که بعد از عبور ترکش بسته می‌شود، سوراخ در استخوان، باز باقی می‌ماند.
اگر سرعت ترکش کمتر از 500 m/s باشد، فقط یک کورتکس سوراخ می‌شود که به آن drillhole fracture گویند.
آسیب‌های نوع سوم (tertiary):
این آسیب‌ها ناشی از جابجایی شدید بدن و برخورد با سطوح سخت است و شبیه آسیب‌های انرژی بالا در تصادفات جاده‌ای است. در مقوله انفجار، یکی از شایع‌ترین سناریوهایی که این مکانیسم در آن دخیل است، انفجار زیر خودرو یا deck-slap است که در آن انرژی جنبشی زیادی از طریق خاک به کف خودرو منتقل می‌شود و باعث تغییر شکل سریع کف و وارد شدن نیروی محوری شدید به اندام تحتانی مانند شکستگی‌های شدید پاشنه و آسیب‌های مفصل مچ پا می‌شود. همچنین، شتاب عمودی شدید به خودرو و سرنشینان وارد می‌شود که می‌تواند باعث آسیب‌های نخاعی و مغزی گردد.
آسیب‌های نوع چهار (Quaternary):
ناشی از اثرات حرارتی انفجار، استنشاق دود و قرار گرفتن در معرض عوامل شیمیایی، بیولوژیکی، رادیولوژیکی و هسته‌ای هستند.
آسیب‌های نوع پنج (Quinary):
شامل آسیب‌هایی هستند که در هیچ‌یک از دسته‌های قبلی قرار نمی‌گیرند.
🔗بخش دوم و آخر
کانال تلگرامی پزشکان گیل
Site: pezeshkangil.com
Insta: instagram.com/hk/pezeshkangil.com
BY پزشکان گیل
Share with your friend now:
group-telegram.com/pezeshkangil/11182