آفتاب‌نشینی؛ میراث فرهنگی در روستاهای خراسان رضوی
ایسنا/خراسان رضوی یک پژوهشگر فرهنگ شفاهی، آفتاب‌نشینی را میراث فرهنگی در روستاهای خراسان رضوی دانست.
علی‌اکبر خلیلی‌ در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه آفتاب‌نشینی یکی از آداب و رسوم قدیمی مردم روستاهای مختلف خراسان رضوی است، افزود. این رسم که هنوز در برخی از روستاهای شهرستان‌های این استان به ‌ویژه در فصول سرد سال رواج دارد، نمایانگر ارتباط عمیق مردم با فرهنگ بومی آن‌ها است.
وی با بیان اینکه آفتاب‌نشینی به نشستن پیرمردها و پیرزن‌ها در مقابل آفتاب صبحگاهی اشاره دارد، خاطرنشان کرد: این سنت فرصتی را برای گفتگو، گذراندن وقت و هم‌صحبتی با یکدیگر فراهم می‌آورد.
این پژوهشگر فرهنگ شفاهی با اشاره به اینکه در گذشته، آفتاب‌نشینی به ویژه در فصول سرد و بیکاری مانند زمستان در میان جوانان، میانسالان، سالخوردگان و حتی کودکان و نوجوانان رواج داشت، تصریح کرد: مردم به دسته‌های کوچک تقسیم می‌شدند و در مکان‌های آفتاب‌گیر، دور از سرما، به دیوار تکیه می‌کردند و به تبادل اخبار و گفت‌وگو درباره زندگی روزمره می‌پرداختند.
وی اظهار کرد: بیکاری ناشی از فصل سرما به جوانان این فرصت را می‌داد تا بدون دغدغه‌های اجتماعی در کناری نشسته و از آفتاب استفاده کنند، این شیوه نه ‌تنها فضایی برای آشنایی و ارتباطات اجتماعی فراهم می‌کرد، بلکه موجب آرامش روحی و جسمی نیز می‌شد.
خلیلی با اشاره به اینکه با وجود این، جوانان و نوجوانان عموماً تمایل کمتری به آفتاب‌نشینی داشتند و بیشتر به سرگرمی‌هایی نظیر بازی‌های محلی مشغول می‌شدند، گفت: بازی‌هایی مانند الک دولک، خط بازی، هفت سنگ، یه قل دو قل، طناب‌کشی، دارت، دوز، چوبکشی، نشانه زنی با سنگ، وسطنا، لی لی، پلخمون بازی از جمله سرگرمی‌های محبوب در بین جوانان بود؛ اما به دلیل تغییرات اجتماعی و تکنولوژی، بسیاری از این بازی‌های محلی در حال فراموشی هستند.
وی بیان کرد: متأسفانه با گذر زمان و ظهور تکنولوژی‌های نوین، این بازی‌ها و فرهنگ‌ها در حال فراموشی هستند و نسل جوان کمتر به آنها توجه نشان می‌دهد، این روند نه تنها به کاهش ارتباطات اجتماعی منجر می‌شود، بلکه میراث فرهنگی غنی این منطقه را نیز تهدید می‌کند.
این پژوهشگر فرهنگ شفاهی با تأکید بر اهمیت حفظ این سنت‌ها، خواستار توجه بیشتر به فرهنگ بومی و آداب و رسوم محلی شد و گفت: آفتاب‌نشینی به نوعی نماد هویت اجتماعی و فرهنگی مردم روستاها محسوب می‌شود و باید تلاش کنیم برخی از این فرهنگ‌ها را به نسل‌های آینده منتقل کنیم.
خلیلی همچنین به نقش نهادهای فرهنگی و آموزشی در حفظ این آداب و رسوم اشاره کرد و گفت: برگزاری کارگاه‌های آموزشی، جشنواره‌های محلی و برنامه‌های ترویجی می‌تواند به شناساندن و حفظ این آداب و رسوم کمک کند، این اقدامات نه تنها به حفظ فرهنگ محلی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به تقویت هویت ملی نیز منجر شود.
وی با بیان اینکه با وجود اهمیت این سنت، چالش‌های زیادی نیز در راه حفظ آن وجود دارد، تصریح کرد: تغییرات اجتماعی، مهاجرت به شهرها و کاهش جمعیت روستاها از جمله عواملی هستند که تهدیدی جدی برای این آداب و رسوم به شمار می‌آیند؛ مهاجرت جوانان به شهرها و تغییر سبک زندگی آنها، به تدریج باعث فراموشی این سنت‌ها می‌شود.
این پژوهشگر فرهنگ شفاهی با اشاره به اینکه باید برای جلب توجه نسل جدید به این سنت‌ها، از روش‌های نوین و جذاب استفاده کرد، اظهار کرد: استفاده از فناوری‌های جدید و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به ترویج این فرهنگ کمک کند. می‌توان با تولید محتواهای جذاب و آموزشی در این زمینه، جوانان را به سمت آشنایی با فرهنگ خود سوق داد.
وی ادامه داد: سنت آفتاب‌نشینی نه تنها نماد زیبایی‌های زندگی ساده روستایی است، بلکه نمایانگر ارتباط عمیق انسان با طبیعت و اجتماع است؛ این سنت می‌تواند به عنوان یک منبع الهام برای ایجاد روابط اجتماعی سالم و پایدار در جامعه مدرن امروز مورد استفاده قرار گیرد.
خلیلی با تأکید بر اینکه آفتاب‌نشینی نه تنها بخشی از تاریخ فرهنگی مردم خراسان رضوی است، بلکه فرصتی برای ایجاد ارتباطات انسانی و تقویت هویت اجتماعی نیز به شمار می‌آید، بیان کرد: حفظ و گسترش این فرهنگ سنتی ضروری است تا بدین ‌وسیله میراث غنی فرهنگی مردم این منطقه همچنان پایدار بماند.
وی در پایان گفت: ما باید همگی برای حفظ این آداب و رسوم تلاش کنیم و به نسل‌های آینده نشان دهیم که ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی ما در کجا نهفته است. این آداب و رسوم باید به عنوان بخشی از هویت ملی ما شناخته شوند و به نسل‌های آینده منتقل شوند/ ایسنا
 خبرنگار جواد افتخاری
 دبیر منیره فضیلت

‍ ✅ فرهنگ روستا نشینی
حسین زارعی
زمانی که هنوز مردم روستا شهری نشده بودند به روستایی بودن خود افتخار می کردن.شهریها هم با تصوری که از روستا داشتن می گفتند خوشا به حالت روستایی .اکنون این سخن معنی خود را گویا از دست داده است. با آمدن برق ومخصوصا با وارد شدن تلویزیون و سایر رسانه ها داخل خانه های گلی فکر مردم عوض شدو به دنبال آن شکل خانه ها ودر کل همه روستا تغییر کرد علایق عوض شد .سبک و فرهنگ روستا نیز کم کم تحت تاثیر قرار گرفت.هرچند روستاهایی هستند که تفکر شهر نشینی آنها را متحول نکرده است اما زندگی روستایی با تمام زیبایی هایش روبه سوی تحول نا خوشایند دارد وسبک زندگی انها به سرعت در حال تغییر است.
من مخالف استفاده از تکنولوژی و وسایل آسایش نیستم ولی حرف من این است که در این میانه فرهنگ واداب روستایی چه می شود؟
با این روند چند سالی نمی گذرد که آنچه که روستاییان در طول تاریخ بنام فرهنگ روستایی به دست آورده اند به کل نابود می شود. با از بین رفتن فرهنگ روستا نشینی و شهری شدن نسل آینده زندگی در روستا را کاری بیهوده می دانند .در این صورت مهاجر ت به شهر ها بیشتر شده وروستاها نیروی کار خود را از دست می دهد. وبه تبع آن تولید از بین می رود.
امروزه شهری شدن با تمام ابعادش در روستای منطقه شراء نمایان است. سبک زندگی  جدیدی در حال شکل گیری است که روستا را از حالت قدیمی خارج کرده در حالی که متاسفانه از شهر شدن هم خبری نیست.در نتیجه خیلی چیزها را از دست دادیم که برای بدست آوردنش زمان طولانی صرف شده بود.

جز کشاورزی ودامپروری شکل فعالیتهای روستایی تغییر یافته.هنرهای دستی رو به فراموشی است.دختر روستایی بجای تولید(قالی وگلیم....)دنبال مهارتهای تازه است.پسر روستایی بفکر مهاجرت به شهر افتاده لذا بالاجبار هنرهایی که در طول سالیان متمادی سینه به سینه از پدران ومادران به فرزندان رسیده بود در حال نابودی است.
شکل خانه های روستایی تغییر کرده خانه های روستایی که نشان از سنت های دینی وسبک زندگی روستاییان داشت. حالا خانه های جدید نه شبیه خانه های قبل است نه شبیه خانه های شهر.نسل امروز با تغییرات رخ داده قادر به تفکیک مفهوم خانه های روستایی وشهری نیستند.اگر چه تفاتهای بارزی هنوز بین روستا وشهر وجود داد.این تغییر در شکل ساختمانها باعث تغییر در سبک زندگی مردم در داخل خانه ها وروابط بین افراد خانواده وسایر روستاییان شده است.شهری شدن ارزش حاکم بر روستا شده است که حاکی از نابودی روستا وفرهنگ آن است.
دیگر بوی نان محلی در کوچه های روستا به مشام نمی رسد دیگرسفره روستاییان پر از مواد غذایی نیست که حاصل دسترنج خودش باشد.تصور کنید امروز روستایی شیر وگوشت وتخم مرغ تازه ندارد .تقریبا مغازه های موجود در روستا همه مایحتاج آنها را در اختیارشان قرار می دهد. تلویزیون جای شب نشینی ها را گرفته.روستاییان که در فصل بیکاری کنار دیوارهای افتابگیر می نشستند ومشکلات را مطرح می کردن با هم در حل آن می کوشیدن به کنج خانه ها پناه بردند.کم کم از احوال هم نیز بی خبر شدند.
به اعتقاد من هر چند عناصر شهری اکنون در زندگی روستایی نفوذ کرده ولی روستا ضمن استفاده از امکانات باید روستا بودن خودش را حفظ کند. زندگی روستایی مخلوطی از گذشته وحال است.اما روستا همان روستاست با همان مردمانی ساده و پاکی که هر روز با ایمان به خدا رزوی مردمان کشورمان را تولید می کنند.
به یاد داشته باشیم وفراموش نکنیم که روستا به خاطر فرهنگ وآداب وسنن خاصش وکوچه های خاکی و مزارع سر سبز ومردمان خونگرمش روستاست. با تمام این تغییرات در پیکره روستاهای خودمان جای خوشحالیست که روستا صداقت مهربانی وتدین واحترام به بزرکترها را در خود حفظ کرده است.
ای کاش بفکر سنت ها وفرهنگ روستا باشیم تا انها از بین نروند. مثل روز روشن است که با از بین رفتن فرهنگ روستا چه مشکلاتی پیش خواد آمد. قصدم از نگارش این مقاله درخواست کمک از صاحب نظران مخصوصا از نخبه های منطقه شراء برای حفظ فرهنگ وسنتهای مردم منطقه است.

اینکه انورى گفته است «سفر مربّی مردست» حرف درستی است. من از سفرها همان‌طور آموخته‌ام که از کتاب‌ها. کوچه‌پس‌کوچه‌هاى شهرها، سنگ گور آبادی‌هاى دورافتاده، لباس‌ها و ابزارهاى بومى، کتابهٔ ساختمان‌هاى گذشته، درخت‌هاى کهنسال امامزاده‌ها و آبدان‌ها، رباط‌ها و کاروانسراهاى پراکنده در راه‌ها، نام‌هاى جغرافیایى خواه از آنِ آبادى‌ها و خواه طایفه‌ها و عشیره‌ها، قلعه‌ها و برج‌ها و میله‌هاى برساخته بر ستیغ کوه و تپه‌ها و بالاخره سخنان مردمان نازنین و بانوان آنان همانند صفحه کتاب‌ها پر مطلب و بامعنى بوده‌اند.
در سفرهاى گلگشتى ایران باید دل به دریا زد و میان بیابان و آبادى فرق نگذاشت. هر دو دیدنى و بهره بردنى است. بسیار مى‌شود که در دشت بى‌آبادى به خرابه‌اى از گذشته برمى‌خورید و آثارى از پدران خود در آن‌جا مى‌یابید و آن بیش از ده‌ها صفحه کتاب براى شما آموزنده و گویندهٔ اسرار گذشته است.

https://www.group-telegram.com/RURALRESEARCHS.com

خوشا به حالت ای روستایی...

به بهانه‌ی ۱۵ مهرماه،  روز ملی روستا و عشایر

۱۵ مهرماه از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور، با هدف ارج نهادن به روستا و فرهنگ روستایی، به نام روز ملی روستا و عشایر، نام‌گذاری شده است.

جامعه‌ی روستایی و عشایر از دیرباز تا حال، یکی از مهم‌ترین محور‌های جامعه بوده‌اند. حتی در دوران شهرنشینی و ترویج این نوع سبک زندگی، همچنان چرخه‌ی اقتصاد در دست آن‌ها قرار داشته و دارد.

@farhangmardom

آوای زندگی در روستاهای زنجان

از جمعیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری استان زنجان ۳۲ درصد روستانشین هستند.

از ۹۲۷ روستا در این استان، تمرکز اصلی بر ۲۵ روستای هدف گردشگری است.

https://www.group-telegram.com/RURALRESEARCHS.com

📹شفیعی کدکنی: تنها پاسدار فرهنگ ایرانی در یک قرن اخیر، ایرج افشار بود

دکتر شفیعی کدکنی در صدمین سالروز‌ تولد ایرج افشار:
🔺یگانه پاسدار فرهنگ ایرانی در یک قرن اخیر ایرج افشار بود.

🔺انسانی که تمام لحظات عمر خود را وقف شناخت، حفظ و معرفی «جهان ایرانی» کرد، جهانی فراتر از مرزهای سیاسی، ریشه‌دار در تاریخ و فرهنگ بشری.

گزارشی کامل از نشست ایران را چرا باید دوست داشت با حضور اساتید و ادیبان و محققان برجسته فرهنگ کشور

mehrnews.com/x39fJM

🎵 پوشه شنیداری سلسله نشست های برای تحول پایدار گردشگری در ایران چه کنیم؟

نشست اول:
با حضور استادان گردشگری در دانشگاه

🗓 امروز سه شنبه 22 مهر 1404 برگزار شد.

💢 برگرفته از کانال خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

‍ ‍ 📜 ششمین همایش ملی و بین‌المللی
زنان روستایی و عشایری، صنایع دستی و کارآفرینی پایدار


🗓زمان: ۲۳ تا ۲۴ مهرماه ۱۴۰۴

🌐 مکان: کارخانهٔ نوآوری مشهد، بلوار کوثر، میدان پژوهش

📣شرکت در این همایش برای عموم آزاد است.

#همایش_ملی_زنان_روستایی_عشایری
#صنایع_دستی_و_کارآفرینی_پایدار
#مهرماه_۱۴۰۴

✅ روستاهای _جهانی  ۱
🔸 روستای سهیلی قشم در آستانه جهانی شدن

https://www.group-telegram.com/RURALRESEARCHS.com

📔 گزیده سخنان دکتر محمدرضا رضوانی استاد دانشگاه تهران در نشست «برای تحول پایدار گردشگری در ایران چه کنیم؟» :

✅ ابعاد فرهنگی و اجتماعی گردشگری از بعد اقتصادی آن مهم تر  است

✅ سیاستگذاری و برنامه ریزی لازمه نقش آفرینی گردشگری در تحول پایدار است


https://www.group-telegram.com/RURALRESEARCHS.com

📔 گزیده سخنان دکتر مجتبی جاودان عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در نشست « برای تحول پایدار گردشگری در ایران چه کنیم؟» :

✅ چهار معیار کلیدی گردشگری تحول آفرین:
مدیریت مشارکتی، خلق تجارب معنادار، نوآوری ، توجه به فناوری های نوظهور.


https://www.group-telegram.com/RURALRESEARCHS.com

۳ روستای ایران ثبت جهانی شد

🔹وزیر میراث فرهنگی: روستاهای شفیع‌آباد در کرمان، سهیلی در هرمزگان و کندلوس در مازندران امروز به‌طور همزمان ثبت جهانی می‌شوند.

https://www.group-telegram.com/RURALRESEARCHS.com

🎥روز تاریخیِ کندلوس

🔹روز جمعه ۲۵ مهر ۱۴۰۴ با اعلام ثبت این روستا در فهرست روستاهای جهانی گردشگری، برای کندلوسی‌ها و دوستداران فرهنگ روستایی مازندران به عنوان یک روز تاریخی ثبت شد.

🔹این گزارش ویدئویی گوشه‌هایی از این روز مهم روستای تاریخی کندلوس را همراه با به تصویر کشیدن بخشی از جاذبه‌های این روستا نشان می‌دهد.

https://www.group-telegram.com/RURALRESEARCHS.com

دانشمندان از بحران خاموش زمین می‌گویند؛ خشکسالی‌های طولانی اکوسیستم‌ها را از پا درمی‌آورند!

▫️نتایج یک پژوهش جهانی که با رهبری دانشگاه ایالتی کلرادو در آمریکا انجام شده، نشان می‌دهد خشکسالی‌های بسیار شدید و طولانی‌مدت می‌توانند موجب کاهش بی‌سابقه در رشد و بهره‌وری گیاهان مراتع و بوته‌زارها شوند؛ اکوسیستم‌هایی که نزدیک به نیمی از سطح زمین را پوشش می‌دهند و نقشی کلیدی در تعادل زیست‌محیطی و چرخه‌ی جهانی کربن دارند.

▫️این تحقیق که نتایج آن در مجله‌ی Science منتشر شده، بخشی از «پروژه بین‌المللی خشکسالی» است؛ شبکه‌ای از بیش از ۱۷۰ پژوهشگر در شش قاره که با طراحی آزمایش‌های مشابه، اثر خشکسالی را بر اکوسیستم‌های مختلف مطالعه کرده‌اند. پژوهشگران در این طرح، بارش‌ها را به‌صورت مصنوعی کاهش دادند تا تأثیر خشکسالی‌های شدید را بر پوشش گیاهی و سلامت خاک در دوره‌ای چهار ساله بررسی کنند.

▫️یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کاهش رشد گیاهان در پی چهار سال خشکسالی شدید، بیش از دو برابر کاهش ناشی از خشکسالی‌های با شدت متوسط است. در واقع، زمانی که خشکسالی‌ها هم شدید و هم چندساله می‌شوند، توانایی اکوسیستم برای بازیابی به‌طور چشمگیری از بین می‌رود.

▫️ملیندا اسمیت، استاد زیست‌شناسی دانشگاه کلرادو و سرپرست این پروژه، می‌گوید: «ترکیب شدت و تداوم خشکسالی اثراتی عمیق‌تر از هرکدام به‌تنهایی دارد. نمونه‌ی تاریخی آن، "کاسه‌ی غبار" دهه‌ی ۱۹۳۰ در آمریکاست؛ زمانی که چند سال پیاپی خشکسالی شدید باعث طوفان‌های گرد و غبار و فرسایش گسترده‌ی خاک شد. اکنون با گرم‌تر شدن زمین، احتمال وقوع چنین خشکسالی‌هایی بیشتر شده است.»

▫️مراتع و بوته‌زارها، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین ذخایر طبیعی کربن، حدود ۳۰ درصد از کل کربن جهانی را در خود نگه می‌دارند و زیربنای بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی از جمله دام‌پروری هستند. کاهش رشد گیاهان در این زیست‌بوم‌ها نه‌تنها چرخه‌ی کربن را مختل می‌کند، بلکه ظرفیت زمین برای جذب و ذخیره‌ی دی‌اکسیدکربن را نیز کاهش می‌دهد. این مسئله در ابعاد جهانی می‌تواند به تشدید تغییرات اقلیمی منجر شود.

▫️آلن نپ، استاد ممتاز دانشگاه کلرادو و یکی از پژوهشگران اصلی طرح، تأکید می‌کند که گستردگی این آزمایش‌ها با وسعت جهانی مراتع و بوته‌زارها هم‌تراز است و نشان می‌دهد اثرات خشکسالی‌های شدید بسیار فراگیرتر از آن چیزی است که پیش‌تر تصور می‌شد.

▫️پژوهشگران این پروژه همچنین در مقاله‌ای دیگر در نشریه‌ی PNAS، اثر خشکسالی‌های کوتاه‌مدت و یک‌ساله را بر این اکوسیستم‌ها بررسی کرده‌اند و اکنون با انتشار نتایج تازه درباره خشکسالی‌های چندساله، تصویر دقیق‌تری از آینده‌ی زیست‌بوم‌های خشک و نیمه‌خشک جهان ارائه می‌دهند.

▫️به گفته‌ی اسمیت، نادر بودن تاریخی خشکسالی‌های بسیار شدید باعث شده بود پژوهشگران تا امروز درک دقیقی از پیامدهای آن نداشته باشند. اما این مطالعه‌ی بزرگ جهانی نشان می‌دهد در صورت ادامه‌ی روند کنونی تغییر اقلیم، زمین ممکن است با خشکسالی‌هایی روبه‌رو شود که پیامدهای زیست‌محیطی، اقتصادی و انسانی آن فراتر از پیش‌بینی‌های گذشته خواهد بود.|«رَجان»

برای مطالعه کامل این مقاله به لینک زیر مراجعه کنید:

https://www.science.org/doi/10.1126/science.ads8144
منبع : کانال آب

روستایی که با قایق به دل جهان رفت

روستای سهیلی در جزیره قشم با طبیعت بکر، جنگل‌های حرا، فرهنگ زنده و مردمانی خلاق، اکنون در فهرست جهانی گردشگری ثبت شد و نام جنوب ایران را برجسته کرد.