Mohichehra A’zam 📚

​​#taqriz

📌 Murod Muhammad Do‘st. Lolazor

Bu gulshan ichra yo‘qdur baqo guliga sabot,
Ajab saodat erur chiqsa yaxshiliq birla chiqsa ot.

Uzoq asar. Uzoq umrlar. Alg‘ov-dalg‘ov taqdirlar, zamonlar. O‘qish davomida o‘qiguvchini ham horitib yuboradiki, beixtiyor Oshno va Yaxshiboyevlarning birda to‘g‘ri, birda o‘g‘ri yo‘lini bosib o‘tgandek sezasan o‘zingni.

Ikki do‘st. Biri Yaxshiboy cho‘ponning uli Nazar, biri Kalon bo‘yoqchining o‘g‘li Xorun. Taqdiri azal bu ikkisining chekiga shunday qartani nasib ayladiki,qoq nonni birga so‘rib dorilfununda o‘qigan Bulduruqlik o‘smirlarning biri yurtga “Ota“ bo‘ldi,biri uning yonida mudom turfa rollarni o‘ynagan “yozuvchi” bo‘ldi.Yozuvchiki, “Ota” istagan yoki o‘zi yoqtirmagan odamni matbuotda ur-kaltak qiladi. Natija–o‘sha odam endi ko‘karmaydi, joni omon qolsa ham katta gap. Nazarlariga tushdimi–baxtning kulib, istiqlolning yorqin bo‘lmasa ham, mundayroq porlagani o‘sha.Lekin har kim ham bunday “sharaf”ga musharraf bo‘lmasligi tayin. Avval kattalar tomonidan yo‘lga solinib qo‘llanadi, unvon-punvonlar beriladi, “qizim-o‘g‘lim” qilinadi. Vaqti kelganda kattalarga qurbon zarur bo‘ladi. O‘shanda tepadan buyruq va qurbonga daxldor shunday faktlar keladiki, endi uni Nazar Yaxshiboyev va uning shogirdvachchalari nazaridan Xudo ham asrab qololmaydi. Piyodalarning joni qiymatsiz, sha’ni undan-da. Darvoqe, u paytlarda el-elamat yuziga fotiha tortolmaydigan ahvolda, mulla, eshonlarning sho‘ri qurigan, mansab mingan bola otasining janozasiga bormaydigan zamon edi.

Kishi mansab pillapoyasidan yuqorilar ekan, o‘zining chinligi yo‘qotib boradi. Yaltoqlanadi, turlanadi, tuslanadi, o‘zidan tamoman boshqa odam yasaydi. Amal aslida inson bolasi boshiga tushadigan katta sinov, mashaqqat. Lekin har doimgidek buni u kech anglaydi. Yo‘q, aslida anglaydi. Lekin nachora “Uzangi uzilguncha otni surib qolmoq”lik istagi bani odamga qon bilan kirgan, endi chiqishi qiyin. Chiqqanda ham bira to‘la jonni sug‘urib chiqadi. Jon ne, shonni, obro‘ni, odamlik g‘ururi-yu qolgan-qutgan or-nomusni ham.

Zamon shundayki, hamma o‘zini o‘ylaydi. Ha deganda bir-birining tagiga suv quymoqqa, sherigining ketini ochib o‘zini yaxshi ko‘rsatmoqqa tayyor.Ular Oshno taxtining siljiyotganidan ham boxabar. Oldindan tayyorgarlik ko‘rmoqqa hozir, toki o‘rmonga o‘t ketganda omonda qolsin. Iloji bo‘lsa keyingi taxtdorning ham yonida ham muqim o‘rnashsin.

Ayollar. O, ular...Ularning makri qirq emas,qirq ming tuyaga yuk bo‘ladi. Ayol–bo‘yin, erkak–bosh.Lekin bosh qayergadir burilishi uchun bo‘yinni rozi qilish kerak. Shunda murod hosil, oshiq olchi bo‘ladi.

Oshno hokimiyat tepasiga kelayotganda shu qadar o‘zgaraman deb o‘ylabmidi? Nazar-chi, cho‘ponning uli Nazar? Bir umr uning chirkin siyosiy o‘yinlariga sherik bo‘lib, ko‘rib-bilib, ishtirok etib turib odamlarning yostig‘i kabi Orolning ham qurishiga indamay qarab turaman, yana bir-biridan turfa qabihliklar qilaman deb o‘ylab edimi? Yo‘q, ikkisi ham o‘ylamagan edi. Ularning ham maqsadi hammaniki fidokorlik edi, yaxshilik edi.

Qo‘lini ming najasga bulg‘agan odam bo‘lmasin o‘zidan yaxshi nom qolishini istaydi, hech yo‘q biror mashhurroq latifa. Kerak bo‘lsa buning uchun yana va yana bulg‘anishga ham rozi. Lekin Yaxshiboyev yaxshi qildi – o‘zidan bog‘ qoldirdi. Yaxshidan bog‘ qoladida o‘zi. Zora, shu bog‘ning mevasidan totingan, soyasida dam olganlar uni eslashsa, eslaganda ham yaxshi xotira bilan eslashsa, shu bilan vijdoni biroz tinchlansa.

Asarning shunday bir shiddatli oqimi bor. O‘quvchini ham o‘zi bilan oqizib ketadi. Nadaqar, berilib o‘qiyotganingni sezmay qolasan. Tili ham juda chiroyli. Tushurnarsiz darajada og‘ir ham, o‘ta yengil ham emas. Kinoyalarga esa rostakamiga maza qilasiz.Bu til shu zamon ruhiga kirishingizni ta’min etadi. Men bir postda butun asarni taftish etishishim qiyin. Anglaganimning qisqachasi shuki, inson bolasi avvalo hokimiyatdan uzoq yurib tinch-osoyish yashasin. Basharti, qo‘lida mansab bo‘lganda ham otini jilovlaydigan irodasi, surib chiqarishmasdan burun es borida etakni yopadigan aqli-yu jur’ati bo‘lsin.

✍ Mohichehra A’zam

@boqiy_darbadarr

🔥16❤8❤‍🔥4😢4

www.group-telegram.com/ms/boqiy_darbadarr.com/5214

1.53K viewsJul 10, 2024 at 19:23

​​#taqriz

📌 Murod Muhammad Do‘st. Lolazor

Bu gulshan ichra yo‘qdur baqo guliga sabot,
Ajab saodat erur chiqsa yaxshiliq birla chiqsa ot.

Uzoq asar. Uzoq umrlar. Alg‘ov-dalg‘ov taqdirlar, zamonlar. O‘qish davomida o‘qiguvchini ham horitib yuboradiki, beixtiyor Oshno va Yaxshiboyevlarning birda to‘g‘ri, birda o‘g‘ri yo‘lini bosib o‘tgandek sezasan o‘zingni.

Ikki do‘st. Biri Yaxshiboy cho‘ponning uli Nazar, biri Kalon bo‘yoqchining o‘g‘li Xorun. Taqdiri azal bu ikkisining chekiga shunday qartani nasib ayladiki,qoq nonni birga so‘rib dorilfununda o‘qigan Bulduruqlik o‘smirlarning biri yurtga “Ota“ bo‘ldi,biri uning yonida mudom turfa rollarni o‘ynagan “yozuvchi” bo‘ldi.Yozuvchiki, “Ota” istagan yoki o‘zi yoqtirmagan odamni matbuotda ur-kaltak qiladi. Natija–o‘sha odam endi ko‘karmaydi, joni omon qolsa ham katta gap. Nazarlariga tushdimi–baxtning kulib, istiqlolning yorqin bo‘lmasa ham, mundayroq porlagani o‘sha.Lekin har kim ham bunday “sharaf”ga musharraf bo‘lmasligi tayin. Avval kattalar tomonidan yo‘lga solinib qo‘llanadi, unvon-punvonlar beriladi, “qizim-o‘g‘lim” qilinadi. Vaqti kelganda kattalarga qurbon zarur bo‘ladi. O‘shanda tepadan buyruq va qurbonga daxldor shunday faktlar keladiki, endi uni Nazar Yaxshiboyev va uning shogirdvachchalari nazaridan Xudo ham asrab qololmaydi. Piyodalarning joni qiymatsiz, sha’ni undan-da. Darvoqe, u paytlarda el-elamat yuziga fotiha tortolmaydigan ahvolda, mulla, eshonlarning sho‘ri qurigan, mansab mingan bola otasining janozasiga bormaydigan zamon edi.

Kishi mansab pillapoyasidan yuqorilar ekan, o‘zining chinligi yo‘qotib boradi. Yaltoqlanadi, turlanadi, tuslanadi, o‘zidan tamoman boshqa odam yasaydi. Amal aslida inson bolasi boshiga tushadigan katta sinov, mashaqqat. Lekin har doimgidek buni u kech anglaydi. Yo‘q, aslida anglaydi. Lekin nachora “Uzangi uzilguncha otni surib qolmoq”lik istagi bani odamga qon bilan kirgan, endi chiqishi qiyin. Chiqqanda ham bira to‘la jonni sug‘urib chiqadi. Jon ne, shonni, obro‘ni, odamlik g‘ururi-yu qolgan-qutgan or-nomusni ham.

Zamon shundayki, hamma o‘zini o‘ylaydi. Ha deganda bir-birining tagiga suv quymoqqa, sherigining ketini ochib o‘zini yaxshi ko‘rsatmoqqa tayyor.Ular Oshno taxtining siljiyotganidan ham boxabar. Oldindan tayyorgarlik ko‘rmoqqa hozir, toki o‘rmonga o‘t ketganda omonda qolsin. Iloji bo‘lsa keyingi taxtdorning ham yonida ham muqim o‘rnashsin.

Ayollar. O, ular...Ularning makri qirq emas,qirq ming tuyaga yuk bo‘ladi. Ayol–bo‘yin, erkak–bosh.Lekin bosh qayergadir burilishi uchun bo‘yinni rozi qilish kerak. Shunda murod hosil, oshiq olchi bo‘ladi.

Oshno hokimiyat tepasiga kelayotganda shu qadar o‘zgaraman deb o‘ylabmidi? Nazar-chi, cho‘ponning uli Nazar? Bir umr uning chirkin siyosiy o‘yinlariga sherik bo‘lib, ko‘rib-bilib, ishtirok etib turib odamlarning yostig‘i kabi Orolning ham qurishiga indamay qarab turaman, yana bir-biridan turfa qabihliklar qilaman deb o‘ylab edimi? Yo‘q, ikkisi ham o‘ylamagan edi. Ularning ham maqsadi hammaniki fidokorlik edi, yaxshilik edi.

Qo‘lini ming najasga bulg‘agan odam bo‘lmasin o‘zidan yaxshi nom qolishini istaydi, hech yo‘q biror mashhurroq latifa. Kerak bo‘lsa buning uchun yana va yana bulg‘anishga ham rozi. Lekin Yaxshiboyev yaxshi qildi – o‘zidan bog‘ qoldirdi. Yaxshidan bog‘ qoladida o‘zi. Zora, shu bog‘ning mevasidan totingan, soyasida dam olganlar uni eslashsa, eslaganda ham yaxshi xotira bilan eslashsa, shu bilan vijdoni biroz tinchlansa.

Asarning shunday bir shiddatli oqimi bor. O‘quvchini ham o‘zi bilan oqizib ketadi. Nadaqar, berilib o‘qiyotganingni sezmay qolasan. Tili ham juda chiroyli. Tushurnarsiz darajada og‘ir ham, o‘ta yengil ham emas. Kinoyalarga esa rostakamiga maza qilasiz.Bu til shu zamon ruhiga kirishingizni ta’min etadi. Men bir postda butun asarni taftish etishishim qiyin. Anglaganimning qisqachasi shuki, inson bolasi avvalo hokimiyatdan uzoq yurib tinch-osoyish yashasin. Basharti, qo‘lida mansab bo‘lganda ham otini jilovlaydigan irodasi, surib chiqarishmasdan burun es borida etakni yopadigan aqli-yu jur’ati bo‘lsin.

✍ Mohichehra A’zam

@boqiy_darbadarr

BY Mohichehra A’zam 📚