📄تحزب در ایران؛ نهاد فراموش شده یا حذف شده؟

✍🏻اعتماد-حسین نورانی‌نژاد

خلاصه مقاله:

🔹احزاب پلی میان جامعه و حکومت‌اند که ضمن مشارکت دادن مردم در فرایندهای سیاسی، مانع از تمرکز قدرت در دستان نهادهای غیرپاسخگو می‌شوند.

🔹در غیاب احزاب قدرتمند و شفاف، سیاست به دست محافل غیررسمی، الیگارش‌ها، و شبکه‌های نفوذ شخصی و حامی‌پرور می‌افتد که نه پاسخگو هستند و نه منافع عمومی را نمایندگی می‌کنند. درنتیجه، سیاست به جای اینکه عرصه‌ای برای رقابت برنامه‌ها و اندیشه‌ها باشد، به رقابت‌های شخصی، قومی، و در بهترین حالت ایدئولوژیک تقلیل می‌یابد که معمولاً به بی‌ثباتی و فساد منجر می‌شود.

🔹موانع کار حزبی در ایران

1️⃣بدبینی تاریخی و فرهنگی به فعالیت حزبی
2️⃣گفتمان رسمی حاکمیت و ضدیت با تحزب
3️⃣قانون انتخابات غیرحزبی
4️⃣ضعف قانون احزاب و محدودیت‌های حقوقی
5️⃣مداخلات امنیتی و برخورد با احزاب مؤثر یا اثربخشی مستقل احزاب
6️⃣تأثیر منفی عضویت در احزاب بر زندگی شخصی افراد و گزینش‌ها

🔹پیامدهای ضعف تحزب در ایران

1️⃣بحران نمایندگی و تبعات ضد امنیتی
2️⃣تعدد احزاب بدون کارکرد واقعی
3️⃣تضعیف جامعه مدنی و نظارت بر حاکمیت
4️⃣افزایش فساد و خرید و فروش رأی
5️⃣گسترش حامی‌پروری و انتصابات غیر کارشناسی
6️⃣نبود مدیریت دانش در سیاست‌گذاری

🔹تحزب یکی از مؤلفه‌های حیاتی در تقویت امنیت، دموکراسی، جامعه مدنی و حکمرانی خوب است. ایران، با توجه به موانع تاریخی، فرهنگی، حقوقی و امنیتی که احزاب با آن مواجه هستند، باید گام‌های اساسی برای تقویت فضای حزبی و افزایش نقش احزاب در سیاست‌گذاری‌های کلان بردارد.

🔹احزاب نه‌تنها باید از نظر قانونی به رسمیت شناخته شوند، بلکه باید از حمایت‌های حقوقی و اجتماعی کافی برای فعالیت در چارچوب دموکراتیک برخوردار باشند. تنها در این صورت است که می‌توان امید داشت که سیاست‌های کلان کشور به سمت توسعه پایدار، شفافیت و پاسخگویی پیش رود.

🔹راهکارها: پذیرش تحزب به عنوان یک رکن حکومتداری توسط حاکمیت،  اصلاح در قوانین احزاب و انتخابات، کاهش نگاه و مداخلات امنیتی، و تقویت فرهنگ تحزب در جامعه است. این اصلاحات در کنار گام‌های فرهنگی و آموزشی می‌تواند موجب رشد فضای سیاسی باز، رقابتی و سالم و تغییرات پایدار با سرعت معقول، نه چندان تند و نه چندان کند در کشور شود.

🔸متن کامل

#امتداد
@emtedadnet