group-telegram.com/qompajoohi/14248
Last Update:
💢 تکمله‌ای بر قم شهر کتابخانه‌ها
با سپاس از استاد محسنی، اصل گفت‌وگو با عزیزان در کتابخانه مسجد اعظم، طبعا بیان آمارهای مرتبط با کتابخانه‌ها در قم نبود، بلکه چیز دیگری بود و طبعا با درج چند جمله از یک مصاحبه و گفت‌وگو (هر چند فعلا بنده توفیق دسترسی به اصل این کتاب را نداشته‌ام)، شاید حق مطلب آن چنان که شایسته است ادا نشده باشد و موجب برخی برداشت‌های ناصواب گردیده است و یکی از روزنامه‌ها نیز بدون توجه به اصل موضوع، با نام حقیر، تیتر روزنامه کرده بودند.
توضیحاً عرض شود، بحث ما در گفت‌وگو، گویا روی ضعف‌های اطلاع رسانی متمرکز بود، اینکه گاهی یک منبع مهمی در شهری وجود دارد ولی محقق ما از وجود آن بی‌اطلاع است. گفتیم برای مثال در همین قم شاید صدها هزار عنوان کتاب، چه در کتابخانه‌های عمومی و خصوصی وجود داشته باشد ولی به هر دلیل معرفی نشده است و اشاره کردیم، جز چند کتابخانه که به سامانه‌هایی نظیر lib.ir وصل هستند، متاسفانه به داده‌های باقی کتبِ گنجینه‌های خصوصی دیگر در قم کسی دسترسی ندارد.
مجدداً تاکید می‌کنم، در این سخن، بنده به هیچ روی قصد ورود به آمارهای رسمی کتب چاپی موجود در ده‌ها کتابخانه‌های رسمی قم و صدها کتابخانه موسسات پژوهشی متنوع و کتابخانه‌های دانشگاه‌ها و خزانه‌های متکثر مدارس علمیه متعدد قم و یا گنجینه‌های خصوصی مراجع و علما و بزرگان و شخصیت‌هایی که مجموعه‌های خیلی بزرگی دارند و برخی را هم از نزدیک دیده‌ایم، نداشتم؛ چرا که ارائه آمارهای دقیق طبعا مستلزم مطالعات و تحقیقات گسترده میدانی و علمی است و خود قاعدتا حدیث مفصلی دارد، اما فقط به عنوان ذکر یک نمونه کلی، شما فکر می‌کنید در همین قم کتابخانه‌های شخصی، با موجودی بالای چهل هزار مجلد چه تعداد است؟ کتابخانه‌هایی نظیر گنجینه مرحوم استاد عبدالله مبلغی یا استاد مهدوی راد یا استاد اشکوری که بر پایه اطلاع ناچیز بنده، عموما بالای چهل هزار مجلد موجودی دارند (البته شنیده شد اخیرا مجموعه چهل هزار جلدی یکی از همین بزرگواران به یکی از عتبات در عراق منتقل گردیده است)، کم لهم نظیر در همین قم؟ اگر فقط پانصد نفر از اساتید برجسته در شهر قم، در کتابخانه شخصی خود، حداقل چند ده هزار جلد کتاب داشته باشند، خودتان ببینید فقط در کتابخانه شخصی همین بزرگواران چند جلد کتاب خواهد بود؟ برخی گاهی در سه طبقه، حتی راهروهای منزلشان مشحون از قفسه‌های کتاب است. بگذریم.
عرض شد با غمض نظر از کتابخانه‌های شخصی اساتید گرانمایه، فقط و فقط داشته‌های کتابی طلاب عادی را در نظر بگیریم، اگر هر طلبه، فقط پانصد جلد کتاب در منزل خود داشته باشد (که طبعا امری کاملا عادی و طبیعی است)، ما با یک حساب سرانگشتی، یکصد و پنجاه میلیون جلد کتاب، به لحاظ کمّی فقط نزد طلاب حاضر در قم خواهیم داشت. (عجالتا کاری به تعداد عناوین و تکرار عنوان و جنبه کیفی آن‌ها نداریم)، و افزودیم در این میانه، اگر فقط ۳۰٪ از این طلاب، یعنی حدود یکصد هزار نفر از طلاب ایرانی و خارجی، اگر به لحاظ علمی بیشتر فعال باشند و هر کدام از این عزیزان برای مثال دو هزار جلد کتاب در کتابخانه شخصی خود داشته باشند، باز هم با یک حساب سرانگشتی، ما در شهر قم حداقل یکصد هزار کتابخانه با موجودی دو هزار مجلد کتاب خواهیم داشت و جالب است بدانیم، اگر دویست هزار طلبه (یعنی ۷۰٪ طلاب)، بر فرض محال، فاقد حتی یک جلد کتاب هم باشند و فقط همین یکصد هزار طلبه (یعنی ۳۰٪ طلاب) هر یک دارای دو هزار جلد کتاب باشند، مجموع دارایی کتب فقط همین ۳۰٪ از طلاب، از دویست میلیون جلد هم فراتر خواهند رفت!
توضیحاً عرض شود، بر پایه گفت‌وگوهای متعددی که طی جلسات مختلف با برخی اساتید علم کتابداری و اطلاع‌رسانی در سالیان گذشته داشتیم و بارها هم در مباحث کتابداری در محافل علمی رسماً مطرح شده است، اینکه عرفا و عموما به چه تعداد کتاب و مجموعه، می‌توان اطلاق "کتابخانه" نمود؟ تقریبا همگی عزیزان متفق القول‌اند، اگر جایی حداقل دو هزار مجلد کتاب تجمیع شده باشد، بدون تردید اطلاق "کتابخانه" به آن مجموعه دو هزار جلدی، امری کاملا صحیح و مورد تایید است و لذا، اگر بگوییم شهر قم بیشترین تعداد کتاب و کتابخانه را در روی زمین داراست، با یکصد هزار کتابخانه، به اذعان و تایید بسیاری از اساتید معزز دانش کتابداری، هرگز سخنی اغراق آمیز یا گزافه نخواهد بود و حتی جالب بود برخی بزرگواران، ضمن تایید اصل مطلب، تعداد کتاب‌های چاپی موجود (فیزیکال) را حداقل دو برابر این رقم دویست میلیونی بیان فرمودند و افزودند نباید از موجودی نشریات و پایان‌نامه‌ها، نسخ خطی و حتی اسناد کهن و امثالهم در گنجینه‌های قم نیز غافل شد. دیگر وارد آمار و تعداد کتب دیجیتالی مطبوع و مخطوط (ابرداده‌های) موجود در مراکز علمی این شهر نمی‌شویم که خود حدیث دیگری است.
حسین متقی
۱۴۰۳/۱۰/۲۶
#قم_شهر_کتابخانه‌ها
#بنیاد_قم_پژوهی
تلگرام | ایتا | سایت
BY بنیاد قم‌پژوهی
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/qompajoohi/14248