آکادمی وفاق؛ رویکردهای جامعه شناختی؛

♦️پوپولیسم نخبگانی؛ اتهام زنی اقتصاد خوانده لیبرال علیه متفکر اجتماعی!

✍دکتر محمدحسن علایی
(جامعه شناس)

🔸چگونه باید نتیجه گرفت مسبب تمام مشکلات و مصائب اقتصادی کشور دکتر علی شریعتی فقید است.
شریعتی در "جهت گیری طبقاتی اسلام"، دال مرکزی گفتمان دین اسلام را، برپایی قسط معرفی می کند، و آن را در تجربه ی زیسته ی محمد مصطفی به عنوان  بنیانگذار مکتب، و در تجربه ی علی و ابوذر و ... به عنوان اولین رهروان این مکتب دنبال می کند سپس نشان می دهد که چگونه حقیقت پیام محمد در همدستی زر و زور و تزویر به علیه آن مبدل می شود و نهایتاً نتیجه می گیرد که تنها تشیع آن هم تا آغاز عصر صفویه وفادار به آن پیام باقی مانده اند در ادامه شریعتی به تحلیل دوران متاخر و دوره تفوق اصول سرمایه داری بر جهان می پردازد شریعتی در صفحه ۷۸ جهت گیری طبقاتی اسلام، می افزاید:
اقتصاد زیر بنا نیست، زیر بنا می شود، در اقتصادِ سرمایه داری صنعتی است که اقتصاد زیر بنای فرهنگ و هنر و ایمان و اخلاق است. انسان، خود، ساخته و پرداخته آن است. نه چنین بوده است نه باید چنین باشد و با ویران کردن بنای سرمایه داری، نه چنین خواهد بود. در چشم ما بورژوازی پلید است، نه تنها نابود می شود، که "باید" نابود شود... .
در نهایت شریعتی در صفحه۸۳ مجموعه آثار ۱۰ چنین می پرسد: اکنون سوال اساسی این است که شما، اگر فردا رهبری یک جامعه را بدست گرفتید تا یک جامعه بی طبقه ی انقلابی بر اساس این جهان بینی و این ایدئولوژی (اسلام) بیافرینید، با این سرمایه ها چه می کنید؟ با سرمایه داران چگونه رفتار می کنید؟ برای طبقه ی کارگر و دهقان چه ارمغانی بالاتر از مارکسیسم دارید؟
🔸ارجاعات بسیاری به مجموعه ی آثار دکتر علی شریعتی می توان داد که در آن شریعتی از اتهامی که جناب دکتر موسی غنی نژاد صاحب نظر مدعی لیبرالیسم وارد می کند تبرئه می شود. نه تنها شریعتی که نیم قرن بعد از وی دوستان لیبرال و مخالف خوانان ایشان هنوز به صعوبت و مهابت تدبیر امور در شرایط بیرون افتادگی از تاریخ و وضعیت پروبلماتیک توسعه‌نیافتگی التفات پیدا نکرده اند.
🔸رفاه؛ برخورداری؛ آب و نان کافی و هوای پاک؛ شهرهای آباد و آزاد؛ خیابان های شلوغ و شاد؛ اوضاع گل و بلبل؛ قدرت ملی؛ حکومت عدل؛ جامعه مدنی؛ سرآمدی در علم و دانش و تکنولوژی؛ یک جامعه ی مدرن و اخلاق‌مدار و یک کشور مقتدر و عزتمند...همه ی اینها را شریعتی با وسط کشیدن پای دین به وسط از ما گرفت...اسم این ها را می گذارند نقد شریعتی؛
🔸هیچ تعارضی در هویت ایرانی و اسلامی و جهانی ما نبود؛ می‌دانستیم چقدر ایرانی هستیم چقدر شیعه هستیم؛ چقدر چپ هستیم چقدر مدرن هستیم؛ خدا را با خرما با هم داشتیم؛ بین عوالمات سنتی پیشامدرن خویش و بی خدایی جهان جدید مغاکی صعب العبور در میان نبود؛ مثل اروپا بعد مسیح؛ کانت هگل و کی یرکگور و هایدگر و ..‌داشتیم و مجبور نبودیم یک دفعه بیافتیم به دامن جهان تعلیق ارزش ها و باورها و ...
🔸گذشته ها گذشته! حالا پس از چهل و اندی سال که از شریعتی می گذرد؛ اندیشمندانی داریم که قابل قیاس با او نیستند غول هایی داریم که به راه دشوار ما چراغ می گیرند؛ قرار نیست که برگردیم به عقب، استحمار و استضعاف و ارتجاع رخت بربسته است؛ می دانیم به کجا می خواهیم برویم؛ زبان هم را می فهمیم؛ درد مشترک داریم و درمان را مشترکا با هم تدبیر کرده ایم؛ ...کاش همه چیز به همین سهولت قابل طرح بود اما نیست.
🔸شریعتی کتاب حل المسائل نیست؛ شریعتی مظهر المسائل ماست؛ این ماییم که انبوهی از مسائلیم از ایرانیت و اسلامیت و مدرنیت و مدنیت و ...ما تعارضات و تضادهای فرهنگی و تاریخی داشته و داریم؛ ما در بحران های جهانی هم شریکیم؛ روندهای جهانی بر بحران های ما دامن هم می زند؛ این دفعه غش کنیم به ایرانیت و پشت کنیم به اسلامیت ایران بهشت می شود؛ یا اگر روسری از سر برداریم سر از پاریس در می آوریم؛
...
🔸نه! گاه متفکر مظهر  همه تعارضات تاریخی یک فرهنگ و جامعه می باشد و شریعتی چنین بود...
هر بار به مناسبت های مختلف سیلی از انتقادات به سمت شریعتی سرازیر می شود دریغ از یک سوزن به خودمان در برابر یک جوالدوز به دیگری؛ هر چقدر هم پشت این فرافکنی ها پنهان شویم باز هم ناگزیریم از خودآگاهی به وضعیت وجودی و تاریخی خویش؛ و من در مقام یک دانش آموخته ی جامعه شناسی؛ در مجموعه ی آثار شریعتی امکانات کثیری برای نیل به این خودآگاهی می یابم علی رغم انتقاداتی که به وی وارد است و با وجود تفاوت های که در دوران ما با زمینه و زمانه ی وی بوجود آمده است.‌

www.group-telegram.com/ru/sociologicalperspectives.com/2785

998 viewsDr Alaei, edited  May 5, 2023 at 20:12

♦️پوپولیسم نخبگانی؛ اتهام زنی اقتصاد خوانده لیبرال علیه متفکر اجتماعی!

✍دکتر محمدحسن علایی
(جامعه شناس)

🔸چگونه باید نتیجه گرفت مسبب تمام مشکلات و مصائب اقتصادی کشور دکتر علی شریعتی فقید است.
شریعتی در "جهت گیری طبقاتی اسلام"، دال مرکزی گفتمان دین اسلام را، برپایی قسط معرفی می کند، و آن را در تجربه ی زیسته ی محمد مصطفی به عنوان  بنیانگذار مکتب، و در تجربه ی علی و ابوذر و ... به عنوان اولین رهروان این مکتب دنبال می کند سپس نشان می دهد که چگونه حقیقت پیام محمد در همدستی زر و زور و تزویر به علیه آن مبدل می شود و نهایتاً نتیجه می گیرد که تنها تشیع آن هم تا آغاز عصر صفویه وفادار به آن پیام باقی مانده اند در ادامه شریعتی به تحلیل دوران متاخر و دوره تفوق اصول سرمایه داری بر جهان می پردازد شریعتی در صفحه ۷۸ جهت گیری طبقاتی اسلام، می افزاید:
اقتصاد زیر بنا نیست، زیر بنا می شود، در اقتصادِ سرمایه داری صنعتی است که اقتصاد زیر بنای فرهنگ و هنر و ایمان و اخلاق است. انسان، خود، ساخته و پرداخته آن است. نه چنین بوده است نه باید چنین باشد و با ویران کردن بنای سرمایه داری، نه چنین خواهد بود. در چشم ما بورژوازی پلید است، نه تنها نابود می شود، که "باید" نابود شود... .
در نهایت شریعتی در صفحه۸۳ مجموعه آثار ۱۰ چنین می پرسد: اکنون سوال اساسی این است که شما، اگر فردا رهبری یک جامعه را بدست گرفتید تا یک جامعه بی طبقه ی انقلابی بر اساس این جهان بینی و این ایدئولوژی (اسلام) بیافرینید، با این سرمایه ها چه می کنید؟ با سرمایه داران چگونه رفتار می کنید؟ برای طبقه ی کارگر و دهقان چه ارمغانی بالاتر از مارکسیسم دارید؟
🔸ارجاعات بسیاری به مجموعه ی آثار دکتر علی شریعتی می توان داد که در آن شریعتی از اتهامی که جناب دکتر موسی غنی نژاد صاحب نظر مدعی لیبرالیسم وارد می کند تبرئه می شود. نه تنها شریعتی که نیم قرن بعد از وی دوستان لیبرال و مخالف خوانان ایشان هنوز به صعوبت و مهابت تدبیر امور در شرایط بیرون افتادگی از تاریخ و وضعیت پروبلماتیک توسعه‌نیافتگی التفات پیدا نکرده اند.
🔸رفاه؛ برخورداری؛ آب و نان کافی و هوای پاک؛ شهرهای آباد و آزاد؛ خیابان های شلوغ و شاد؛ اوضاع گل و بلبل؛ قدرت ملی؛ حکومت عدل؛ جامعه مدنی؛ سرآمدی در علم و دانش و تکنولوژی؛ یک جامعه ی مدرن و اخلاق‌مدار و یک کشور مقتدر و عزتمند...همه ی اینها را شریعتی با وسط کشیدن پای دین به وسط از ما گرفت...اسم این ها را می گذارند نقد شریعتی؛
🔸هیچ تعارضی در هویت ایرانی و اسلامی و جهانی ما نبود؛ می‌دانستیم چقدر ایرانی هستیم چقدر شیعه هستیم؛ چقدر چپ هستیم چقدر مدرن هستیم؛ خدا را با خرما با هم داشتیم؛ بین عوالمات سنتی پیشامدرن خویش و بی خدایی جهان جدید مغاکی صعب العبور در میان نبود؛ مثل اروپا بعد مسیح؛ کانت هگل و کی یرکگور و هایدگر و ..‌داشتیم و مجبور نبودیم یک دفعه بیافتیم به دامن جهان تعلیق ارزش ها و باورها و ...
🔸گذشته ها گذشته! حالا پس از چهل و اندی سال که از شریعتی می گذرد؛ اندیشمندانی داریم که قابل قیاس با او نیستند غول هایی داریم که به راه دشوار ما چراغ می گیرند؛ قرار نیست که برگردیم به عقب، استحمار و استضعاف و ارتجاع رخت بربسته است؛ می دانیم به کجا می خواهیم برویم؛ زبان هم را می فهمیم؛ درد مشترک داریم و درمان را مشترکا با هم تدبیر کرده ایم؛ ...کاش همه چیز به همین سهولت قابل طرح بود اما نیست.
🔸شریعتی کتاب حل المسائل نیست؛ شریعتی مظهر المسائل ماست؛ این ماییم که انبوهی از مسائلیم از ایرانیت و اسلامیت و مدرنیت و مدنیت و ...ما تعارضات و تضادهای فرهنگی و تاریخی داشته و داریم؛ ما در بحران های جهانی هم شریکیم؛ روندهای جهانی بر بحران های ما دامن هم می زند؛ این دفعه غش کنیم به ایرانیت و پشت کنیم به اسلامیت ایران بهشت می شود؛ یا اگر روسری از سر برداریم سر از پاریس در می آوریم؛
...
🔸نه! گاه متفکر مظهر  همه تعارضات تاریخی یک فرهنگ و جامعه می باشد و شریعتی چنین بود...
هر بار به مناسبت های مختلف سیلی از انتقادات به سمت شریعتی سرازیر می شود دریغ از یک سوزن به خودمان در برابر یک جوالدوز به دیگری؛ هر چقدر هم پشت این فرافکنی ها پنهان شویم باز هم ناگزیریم از خودآگاهی به وضعیت وجودی و تاریخی خویش؛ و من در مقام یک دانش آموخته ی جامعه شناسی؛ در مجموعه ی آثار شریعتی امکانات کثیری برای نیل به این خودآگاهی می یابم علی رغم انتقاداتی که به وی وارد است و با وجود تفاوت های که در دوران ما با زمینه و زمانه ی وی بوجود آمده است.‌

BY آکادمی وفاق؛ رویکردهای جامعه شناختی؛