مطالعات زنان

🔻فاطمه علمدار، جامعه‌شناس در گفت‌و‌گو با «امتداد»:در نظم جنسیتی سنتی زنان به عنوان اطاعت کننده باید وجود داشته باشند تا نهادی که ریاست آن بر عهده مرد است، معنا پیدا کند/بخش سوم

🔹چندی پیش زهره لاجوردی، رییس کمیته زنان کمیسیون اجتماعی در گفت‌وگویی از تغییر لایحه منع خشونت علیه زنان در این کمیسیون خبر داده بود. تغییراتی که از تغییر نام لایحه شروع شده و پیش‌بینی می‌شود به بخش‌های مختلفی از آن تسری یابد. او همچنین از تاکید بر «زن در چارچوب خانواده» سخن گفته‌بود امری که همواره در این سال‌ها بر هویت مستقل زن سایه افکنده. اما چرا این نگاه یعنی تعریف زن در خانواده و نه به عنوان هویتی مستقل استیلا دارد؟

🔹قانون‌گذاران در جریان بررسی لایحه منع خشونت علیه زنان دائما از خانواده و تلاش برای حفظ بنیان‌های آن می‌گویند اما آیا آنها به واقع نگران خانواده هستند یا طرفدار حفظ نظم جنسیتی موجود؟ فاطمه علمدار توضیح می‌دهد که چرا تاکید بر خانواده به جای زن نشان دهنده تلاش برای حفظ نظم جنسیتی موجود است و نه تمایل به حفظ بنیان خانواده.

🔹نکته قابل تامل در آخرین تغییر نام لایحه منع خشونت علیه زنان این است که مساله، ارتقای کرامت زنان «در خانواده» نیست بلکه ارتقای کرامت زنان «و» خانواده است و زن و خانواده همسنگ در نظر گرفته شده‌اند. همان طور که اشاره کردم در نظم جنسیتی سنتی زنان به عنوان مرئوس و اطاعت کننده باید وجود داشته باشند تا نهادی که ریاست آن بر عهده مرد است، معنا پیدا کند و اگر زنان تن به این اطاعت و ریاست ندهند، اساسا خانواده از معنای خود تهی می‌شود.

🔹وقتی زنان و خانواده را هم‌سنگ هم قرار می‌دهیم، نمی‌شود زن را خارج از این وابستگی‌های خانوادگی تعریف کرد. این در حالی است که در اصل ۲۱ قانون اساسی دولت موظف شده، حقوق زنان را در تمامی جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین کند و زمینه‌های مساعد را برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او فراهم آورد. در این جا می‌بینیم که صحبت از رشد شخصیت زن است اما با وجود مفهموم موازین اسلامی، این رشد محدود به چارچوب خانواده است. یعنی زنی که با هویت حقیقی شناسایی می‌شود، انکار می‌شود. این زن در خانه تحت ولایت پدر و جد پدری و تحت ریاست شوهر است و به همین دلیل خشونت‌هایی که با آن مواجه می‌شود، چندان جدی گرفته نمی‌شود. برای این که رییس یا ولی را شماتت کنید، جایگاه فرادست او و روابط خانوادگی متزلزل می‌شود و همه باعث می‌شود مصلحت بالاتر یعنی حفظ نظم جنسیتی موجود که نباید تزلزلی در آن ایجاد شود.

🔹از طرفی وقتی زن در خارج از خانواده و در جامعه با خشونت مواجه می‌شود، چون به عنوان همسر، دختر، خواهر کسی شناخته می‌شود، انتظار می‌رود همان فرد حقوق زن را استیفا کند و واکنشی نشان دهد. پس تدوین قانونی که قدرت این مردها و نظام مردسالار را تضعیف کند، میسر نمی‌شود. گویی زن به عنوان متعلقه کسی توسط یک مرد باید مراقبت و هدایت شود و قدرتش هم نباید متزلزل شود. همچنین خشونت‌هایش نیز باید با دیده اغماض نگریسته شود. از طرفی زنی که تحت حمایت مردی است لاجرم درون جامعه در موقعیتی قرار نمی‌گیرد که مردان دیگر متعرض او شوند مگر این که این زن اساسا خودش را از حمایت آن مرد خارج کرده باشد یا رفتاری خارج از نظم جنسیتی سنتی از خود بروز داده باشد که مردان دیگر بتوانند متعرض او شوند. اینجا هم حمایت از این زنان باعث متزلزل شدن نظم جنسیتی سنتی می‌شود و بهتر است خشونتی که نسبت به آنها اعمال می‌شود، نادیده گرفته شود.

🔹این سیر تغییرات اسم این لایحه علی رغم نادیده گرفتن محتوا و مساله اصلی که باعث تدوین این لایحه شده بود ذیل نظم جنسیتی سنتی و تلاش‌های محافظان وضع موجود و مقاومت کسانی که برای تغییر این وضع تلاش می‌کنند باید فهمیده شود. این وضع موجود هم نمی‌تواند ادامه پیدا کند. برای کاهش این خسارت‌هایی که در اثر چنین هرج و مرجی به زنان و فرزندانشان وارد می‌شود ۲ راه بیشتر وجود ندارد. یا حافظان وضع موجود باید موفق شوند که نظم جنسیتی سنتی را قدرت ببخشند و مانع از پیشرفت‌های اجتماعی زنان شوند و زنان را به خانه‌ها برگردانند. یا باید تغییرات اجتماعی پذیرفته شود و متوجه شوند که تعریف جدیدی از خانواده در شرف تولد است. در واقع خانواده‌ای که فقط با ریاست تعریف شده باشد با تغییر تعریف خشونت و قدرت پیدا کردن زنان متزلزل می شود و وقتی ریاست مرد زیر سوال برد، خانواده آسیب می‌بیند. اما اگر خانواده را به عنوان نهادی بدانیم که انسان‌های بالغ در محیط گرم  و امن آن با حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی و عاطفی از یکدیگر می‌توانند توانمندتر شوند، استقلال و توانمندی هر عضو به نفع همه اعضا است و دغدغه حفظ ریاست باعث نمی‌شود شکوفایی استعدادهای اعضای دیگر با مانع مواجه شود.

بخش اول
بخش دوم

#مطالعات_زنان
#خشونت_علیه_زنان

@womenstudies

Telegram

امتداد

✅فاطمه علمدار، جامعه‌شناس از عواقب تعریف زن صرفا در چارچوب «خانواده» و تاکید بر آن در لایحه «منع خشونت علیه زنان» می‌گوید (بخش اول)

✍🏻امتداد-مرجان زهرانی: چندی پیش زهره لاجوردی، رییس کمیته زنان کمیسیون اجتماعی در گفت‌وگویی از تغییر لایحه منع خشونت علیه زنان…

👍4👎4

www.group-telegram.com/sa/womenstudies.com/79677

1.25K viewsMar 10 at 14:01

🔻فاطمه علمدار، جامعه‌شناس در گفت‌و‌گو با «امتداد»:در نظم جنسیتی سنتی زنان به عنوان اطاعت کننده باید وجود داشته باشند تا نهادی که ریاست آن بر عهده مرد است، معنا پیدا کند/بخش سوم

🔹چندی پیش زهره لاجوردی، رییس کمیته زنان کمیسیون اجتماعی در گفت‌وگویی از تغییر لایحه منع خشونت علیه زنان در این کمیسیون خبر داده بود. تغییراتی که از تغییر نام لایحه شروع شده و پیش‌بینی می‌شود به بخش‌های مختلفی از آن تسری یابد. او همچنین از تاکید بر «زن در چارچوب خانواده» سخن گفته‌بود امری که همواره در این سال‌ها بر هویت مستقل زن سایه افکنده. اما چرا این نگاه یعنی تعریف زن در خانواده و نه به عنوان هویتی مستقل استیلا دارد؟

🔹قانون‌گذاران در جریان بررسی لایحه منع خشونت علیه زنان دائما از خانواده و تلاش برای حفظ بنیان‌های آن می‌گویند اما آیا آنها به واقع نگران خانواده هستند یا طرفدار حفظ نظم جنسیتی موجود؟ فاطمه علمدار توضیح می‌دهد که چرا تاکید بر خانواده به جای زن نشان دهنده تلاش برای حفظ نظم جنسیتی موجود است و نه تمایل به حفظ بنیان خانواده.

🔹نکته قابل تامل در آخرین تغییر نام لایحه منع خشونت علیه زنان این است که مساله، ارتقای کرامت زنان «در خانواده» نیست بلکه ارتقای کرامت زنان «و» خانواده است و زن و خانواده همسنگ در نظر گرفته شده‌اند. همان طور که اشاره کردم در نظم جنسیتی سنتی زنان به عنوان مرئوس و اطاعت کننده باید وجود داشته باشند تا نهادی که ریاست آن بر عهده مرد است، معنا پیدا کند و اگر زنان تن به این اطاعت و ریاست ندهند، اساسا خانواده از معنای خود تهی می‌شود.

🔹وقتی زنان و خانواده را هم‌سنگ هم قرار می‌دهیم، نمی‌شود زن را خارج از این وابستگی‌های خانوادگی تعریف کرد. این در حالی است که در اصل ۲۱ قانون اساسی دولت موظف شده، حقوق زنان را در تمامی جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین کند و زمینه‌های مساعد را برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او فراهم آورد. در این جا می‌بینیم که صحبت از رشد شخصیت زن است اما با وجود مفهموم موازین اسلامی، این رشد محدود به چارچوب خانواده است. یعنی زنی که با هویت حقیقی شناسایی می‌شود، انکار می‌شود. این زن در خانه تحت ولایت پدر و جد پدری و تحت ریاست شوهر است و به همین دلیل خشونت‌هایی که با آن مواجه می‌شود، چندان جدی گرفته نمی‌شود. برای این که رییس یا ولی را شماتت کنید، جایگاه فرادست او و روابط خانوادگی متزلزل می‌شود و همه باعث می‌شود مصلحت بالاتر یعنی حفظ نظم جنسیتی موجود که نباید تزلزلی در آن ایجاد شود.

🔹از طرفی وقتی زن در خارج از خانواده و در جامعه با خشونت مواجه می‌شود، چون به عنوان همسر، دختر، خواهر کسی شناخته می‌شود، انتظار می‌رود همان فرد حقوق زن را استیفا کند و واکنشی نشان دهد. پس تدوین قانونی که قدرت این مردها و نظام مردسالار را تضعیف کند، میسر نمی‌شود. گویی زن به عنوان متعلقه کسی توسط یک مرد باید مراقبت و هدایت شود و قدرتش هم نباید متزلزل شود. همچنین خشونت‌هایش نیز باید با دیده اغماض نگریسته شود. از طرفی زنی که تحت حمایت مردی است لاجرم درون جامعه در موقعیتی قرار نمی‌گیرد که مردان دیگر متعرض او شوند مگر این که این زن اساسا خودش را از حمایت آن مرد خارج کرده باشد یا رفتاری خارج از نظم جنسیتی سنتی از خود بروز داده باشد که مردان دیگر بتوانند متعرض او شوند. اینجا هم حمایت از این زنان باعث متزلزل شدن نظم جنسیتی سنتی می‌شود و بهتر است خشونتی که نسبت به آنها اعمال می‌شود، نادیده گرفته شود.

🔹این سیر تغییرات اسم این لایحه علی رغم نادیده گرفتن محتوا و مساله اصلی که باعث تدوین این لایحه شده بود ذیل نظم جنسیتی سنتی و تلاش‌های محافظان وضع موجود و مقاومت کسانی که برای تغییر این وضع تلاش می‌کنند باید فهمیده شود. این وضع موجود هم نمی‌تواند ادامه پیدا کند. برای کاهش این خسارت‌هایی که در اثر چنین هرج و مرجی به زنان و فرزندانشان وارد می‌شود ۲ راه بیشتر وجود ندارد. یا حافظان وضع موجود باید موفق شوند که نظم جنسیتی سنتی را قدرت ببخشند و مانع از پیشرفت‌های اجتماعی زنان شوند و زنان را به خانه‌ها برگردانند. یا باید تغییرات اجتماعی پذیرفته شود و متوجه شوند که تعریف جدیدی از خانواده در شرف تولد است. در واقع خانواده‌ای که فقط با ریاست تعریف شده باشد با تغییر تعریف خشونت و قدرت پیدا کردن زنان متزلزل می شود و وقتی ریاست مرد زیر سوال برد، خانواده آسیب می‌بیند. اما اگر خانواده را به عنوان نهادی بدانیم که انسان‌های بالغ در محیط گرم  و امن آن با حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی و عاطفی از یکدیگر می‌توانند توانمندتر شوند، استقلال و توانمندی هر عضو به نفع همه اعضا است و دغدغه حفظ ریاست باعث نمی‌شود شکوفایی استعدادهای اعضای دیگر با مانع مواجه شود.

بخش اول
بخش دوم

#مطالعات_زنان
#خشونت_علیه_زنان

@womenstudies

BY مطالعات زنان