group-telegram.com/UTfinance/5107
Last Update:
📄 مقاله
آیا جامعه ایران «کوتاه مدت» است؟
👤 شاهین کارخانه
نظریه «جامعه کوتاه‌مدت» محمدعلی همایون کاتوزیان، طی دهه‌های اخیر، به یکی از بحث‌برانگیزترین چارچوب‌های مفهومی در تحلیل تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران تبدیل شده است. او در آثارش، به‌ویژه در کتاب‌های «ایران جامعه کوتاه مدت»، «تضاد دولت و ملت: نظریه تاریخ و سیاست در ایران» و «اقتصاد سیاسی ایران»، بر آن است که ساختارهای تاریخی ایران فاقد نهادهای پایدار حقوقی و اقتصادی بوده‌اند و همین امر مانع شکل‌گیری نظم بلندمدت شده است.
همایون کاتوزیان نظریه خود را بر مبنای ویژگی‌های تاریخی-ساختاری جامعه ایرانی بنا می‌نهد. در این چارچوب، «دولت مطلقه» نه محصول فرآیند تاریخی پیچیده‌ای نظیر دولت‌سازی اروپایی، بلکه حاصل نوعی قدرتِ متکی بر اراده حاکم و بی‌پایگی ساختارهای اجتماعی است. به باور کاتوزیان، در غیاب نهادهای پایدار حقوقی و مالکیت خصوصی تضمین‌شده، تعامل دولت و جامعه در ایران واجد ثبات و پیش‌بینی‌پذیری نبوده و جامعه ایرانی در چرخه‌ای از «فروپاشی و بازسازی» به‌صورت کوتاه‌مدت عمل کرده است (کاتوزیان، ۱۳۸۶).
یکی از بنیادین‌ترین نقدها به نظریه جامعه کوتاه‌مدت، به تقدم مفهومی و روشی سیاست در اندیشه کاتوزیان بازمی‌گردد. تحلیل تحولات تاریخی ایران نمی‌تواند صرفاً با تکیه بر چارچوب‌های جامعه‌شناختی یا سیاسی به‌درستی صورت گیرد، بلکه نیازمند فهم سازوکارهای اقتصادی و تحلیلی نهادهای اقتصادی است. موسی غنی‌نژاد در کتاب «اقتصاد و دولت در ایران» با تأکید بر اهمیت حقوق مالکیت و بازار آزاد، معتقد است که شکل‌گیری دولت مدرن در غرب نیز بیش از آنکه حاصل نوعی «قرارداد اجتماعی» باشد، نتیجه تحولات در سازوکارهای اقتصادی و مالکیتی بوده است (غنی‌نژاد، ۱۳۹۰: ۶۷).
🔗 ادامه مطلب را اینجا بخوانید
◽️@utfinance◽️
BY Finance & Economics
Share with your friend now:
group-telegram.com/UTfinance/5107