استاد دکتر محسن اسماعیلی 【پایگاه نشر اخبار و آثار】

پای نصیحت های پدر امّت ۱۰

نسبت جلب منفعت و دفع ضرر

امام فرموده‌اند : «فرزندم چهار چیز، و چهار چیز، را از من داشته باش كه با آن هر كارى كنى، به تو زیان نخواهد رسید.»
طبیعی است که انسان در طول زندگی خود، هم باید جلب منفعت کند و هم دفع ضرر. اما گفته می‌شود که دفع ضرر هم واجب‌تر است و هم مهم‌تر.
اولاً در اصول فقه و کلام اسلامی، به عنوان قاعده‌ای کلی می‌گویند: «دفع ضرر محتمل عقلاً واجب است». به عنوان مثال اگر می‌خواهید از راهی بروید که خطراتی جان یا مال شما را تهدید می‌کند و قادر به دفع آن تهدید هم هستید؛ مثلاً می‌توانید از راه دیگری به مقصد خود برسید، عقل می‌گوید باید از مسیری بروید که خطری ندارد.
البته برخی فقها گفته‌اند: منظور از ضرر در قاعده «وجوب دفع ضرر محتمل»، ضرر اخروی است. یعنی ممکن است کسی بگوید در مورد ضرر دنیوی چه بسا عقل چنین حکمی نداشته باشد، اما در مورد وجوب دفع ضرر اخروی نمی‌توان تردید کرد. بر اساس همین قاعده است که در برخی موارد حکم به احتیاط می‌شود.
معلوم است که مقصود حضرت هم در اینجا دفع ضررهای معنوی و اخروی با عمل به این وصایاست. پس واجب است که به آنها دقت و عمل کنیم.
ثانیاً چه خوب است که انسان بتواند، هم جلب منفعت کند و هم دفع ضرر. اما اگر قرار باشد یکی از این دو مقدم گردد، باز هم گفته می‌شود که همت خود را مصروف دفع ضرر کند.

بخشی از کتاب #چهار_و_چهار
اثر استاد #دکتر_محسن_اسماعیلی
Mohsenesmaeili.ir
https://www.group-telegram.com/us/mohsenesmaeili_com.com

Telegram

استاد دکتر محسن اسماعیلی 【پایگاه نشر اخبار و آثار】

🔹فقیه و حقوقدان
🔸دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
🔹این کانال از سوی تعدادی از شاگردان و علاقمندان استاد ایجاد شده و اداره می شود.

www.group-telegram.com/us/mohsenesmaeili_com.com/1000

252 viewsJan 8 at 04:53

پای نصیحت های پدر امّت ۱۰

نسبت جلب منفعت و دفع ضرر

امام فرموده‌اند : «فرزندم چهار چیز، و چهار چیز، را از من داشته باش كه با آن هر كارى كنى، به تو زیان نخواهد رسید.»
طبیعی است که انسان در طول زندگی خود، هم باید جلب منفعت کند و هم دفع ضرر. اما گفته می‌شود که دفع ضرر هم واجب‌تر است و هم مهم‌تر.
اولاً در اصول فقه و کلام اسلامی، به عنوان قاعده‌ای کلی می‌گویند: «دفع ضرر محتمل عقلاً واجب است». به عنوان مثال اگر می‌خواهید از راهی بروید که خطراتی جان یا مال شما را تهدید می‌کند و قادر به دفع آن تهدید هم هستید؛ مثلاً می‌توانید از راه دیگری به مقصد خود برسید، عقل می‌گوید باید از مسیری بروید که خطری ندارد.
البته برخی فقها گفته‌اند: منظور از ضرر در قاعده «وجوب دفع ضرر محتمل»، ضرر اخروی است. یعنی ممکن است کسی بگوید در مورد ضرر دنیوی چه بسا عقل چنین حکمی نداشته باشد، اما در مورد وجوب دفع ضرر اخروی نمی‌توان تردید کرد. بر اساس همین قاعده است که در برخی موارد حکم به احتیاط می‌شود.
معلوم است که مقصود حضرت هم در اینجا دفع ضررهای معنوی و اخروی با عمل به این وصایاست. پس واجب است که به آنها دقت و عمل کنیم.
ثانیاً چه خوب است که انسان بتواند، هم جلب منفعت کند و هم دفع ضرر. اما اگر قرار باشد یکی از این دو مقدم گردد، باز هم گفته می‌شود که همت خود را مصروف دفع ضرر کند.

بخشی از کتاب #چهار_و_چهار
اثر استاد #دکتر_محسن_اسماعیلی
Mohsenesmaeili.ir
https://www.group-telegram.com/us/mohsenesmaeili_com.com

BY استاد دکتر محسن اسماعیلی 【پایگاه نشر اخبار و آثار】