group-telegram.com/NewHasanMohaddesi/12751
Last Update:
♦️برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی‌ی جمعی: پاسخی به منتقد محترم
✍حسن محدثی‌ی گیلوایی
۱۰ خرداد ۱۴۰۴
بحث ام در باره‌ی این‌که تغییر ترکیب جمعیتی‌ی ایران از ره‌گذر مهاجرپذیری‌ی افسارگسیخته و بی‌قاعده ثمرات برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی را در ایران معاصر از بین می‌برد یا تضعیف می‌کند، برای برخی از مخاطبان و اهل فرهنگ عزیز مناقشه‌برانگیز شد. از این رو، لازم می‌دانم قدری در این باره توضیح بدهم.
من تعبیر برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی را در جایی ندیده ام. نمی‌دانم کسی در دنیا چنین تعبیری یا مشابه آن را به‌کار برده یا خیر. در جامعه‌شناسی معمولا از پدیده‌هایی سخن گفته می‌شود که ناظر به درون‌ریخته‌گی اند. به‌عنوان مثال، مفاهیم چون درونی شدن یا درونی‌سازی (internalization)، فرهنگ‌پذیری (acculturation)، و جامعه‌پذیری یا اجتماعی شدن (socialization) همه‌گی ناظر به درون‌ریخته‌گی اند. البته برگر و لاکمن در نظریه‌ی برساخت‌گرایی‌ی اجتماعی مفهوم برونی‌سازی (externalization) را به‌کار برده اند، اما برونی‌سازی معادل و مترادف با برون‌ریخته‌گی نیست. در برون‌سازی‌ی مد نظر آن‌ها آن‌چه برونی می‌شود، از درون به‌کلی خارج و نیست و نابود نمی‌شود و کنده نمی‌شود بل‌که بر عکس، چون در درون جای گرفته و ریشه دوانده، برونی می‌شود.
از این رو، من مفهوم برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی را در مقابل فرآیندهای درونی‌سازی، فرهنگ‌پذیری، و جامعه‌پذیری به‌کار می‌برم. در برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی آن‌چه در طی‌ی دهه‌ها از طریق سه فرآیند درونی‌سازی و فرهنگ‌پذیری و جامعه‌پذیری در فرد از آن خودسازی شده بود و چه بسا این از آن خودسازی قرن‌ها در یک جامعه تداوم داشته، برون ریخته می‌شود و از وجود فرد کنده می‌شود و فرد آن‌ها را از ره‌گذر تجربه‌هایی خاص رفته‌رفته بیرون می‌ریزد و خود را جدای از آن‌ها حس می‌کند و می‌فهمد.
برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی با نوعی فرهنگ‌زدایی‌ی بازاندیشانه و نوعی جامعه‌پذیری‌ی معکوس هم‌راه است. در فرهنگ‌زدایی‌ی بازاندیشانه فرد نسبت به برخی از عناصر فرهنگی‌ی پیش از این مقبول خود دچار تشکیک می‌شود و رفته‌رفته ان‌ها را وا می‌نهد. در ابن‌جا است که آماده‌گی پیدا می‌کند عناصر فرهنگی‌ی نسل‌های جدید را بپذیرد. جامعه‌پذیری‌ی معکوس با آن فرهنگ‌زدایی‌ی بازاندیشانه پیوندی اساسی دارد.
برون‌ریخته‌گی فرهنگی می‌تواند به‌نحو فردی یا جمعی رخ دهد. در برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی‌ی جمعی یک گروه یا یک نسل یا حتا بخش وسیعی از اعضای جامعه فرآیند مذکور را از سر می‌گذرانند.
مدعای من اینک این است که ما در ایران معاصر با پدیده‌ی برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی‌ی جمعی مواجه ایم. از این رو، اینک جامعه‌ی ایران با هیچ‌یک از کشورهای منطقه و کشورهای مسلمان‌نشین از این لحاظ قابل مقایسه نیست. از نظر من بخش وسیعی از جمعیت ایران این برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی را زیسته و تجربه کرده اند. آن‌ها از فرهنگ تاریخی‌ی خود و از سنت کهن خود (سنت اسلامی-ایرانی که قرن‌ها در آن اقامت داشته اند) فاصله گرفته اند و عملا از آن به‌نحو قابل توجهی اعتبارزدایی کرده اند.
من بر آن‌ام که این مدعیات قابلیت بررسی‌ی تجربی دارند و می‌توان پدیده‌ی برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی‌ی جمعی را به‌نحو تجربی مطالعه کرد.
در ایران معاصر، برخی از موضع محافظه‌کارانه با چنین پدیده‌ای مواجه شده اند و در مواجهه‌ی فکری با آن از تعابیری چون "بی‌تاریخ شدن" یا "سیطره‌ی نیهیلیسم" سخن گفته اند. اما من این پدیده را برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی‌ی جمعی تلقی می‌کنم. اما برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی‌ی جمعی برای مدرن‌شدن جامعه و توسعه‌ی اجتماعی بسیار اهمیت دارد.
بر اساس چنین منطق و چنین تحلیلی است که معتقد ام ورود میلیون‌ها یا حتا صدها هزار مهاجر به داخل کشور (خواه افغانستانی و خواه کرد و خواه عراقی) که هرگز چنین تجربه‌ی تاریخی‌ی بزرگی را نداشته اند، می‌تواند ثمرات ارزش‌مند این برون‌ریخته‌گی‌ی فرهنگی‌ی جمعی را از بین ببرد یا آن‌ها را تضعیف کند. فرزندآوری‌ی زیاد این خانواده‌های مهاجر نیز به این روند مخرب دامن خواهد زد. از نظر من ایران در مرحله‌ی جدیدی از تاریخ خود قرار دارد و لازم است این پتانسیل حفظ گردد و پاس داشته شود.
#سنت
#مهاجرپذیری
#نگار_گلکاری
#توسعه‌ی_اجتماعی
#برون‌ریخته‌گی_فرهنگی
#فرهنگ‌زدایی_بازاندیشانه
#برون‌ریخته‌گی_فرهنگی_جمعی
@NewHasanMohaddesi
BY زیر سقف آسمان
Warning: Undefined variable $i in /var/www/group-telegram/post.php on line 260
Share with your friend now:
group-telegram.com/NewHasanMohaddesi/12751