نامه‌های حوزوی

✔️اندر مصائب نام‌گذاری و معاصرانگی🔻

🔸نقدونظری بر نام‌گذاری ترجمه‌ی فارسیِ کتاب The Study Quran

🔸مجید سلیمانی

🔹عنوان «تفسیر معاصرانه‌ی قرآن کریم» شاید غریب‌ترین انتخاب در ترجمه‌ی «قرآن‌شناخت» سید حسین نصر بوده است. کم و بیش خلاف آن است، چون بیابان را مفازه گفتنی... تفسیری که تماماً و به عمد مبتنی بر تفاسیر کهن است، به چه معنی معاصرانه است؟

🔹مترجم فاضل، انشاءالله رحمتی، که انصافا ترجمه‌ی پاکیزه‌ای دارد، از قضا در توضیح همین عنوان آورده است که «تفکر مدرن آمیزه‌ای از حقیقت‌ها و خطاهاست. بسیاری از آنچه در دنیای مدرن در جامه‌ی حقیقت جلوه می‌فروشد، عن‌قریب طشت رسوایی‌شان از بام می‌افتد. بنابراین شرط خرد نیست که آن حقایقی را که از جانب خداوند به بشر وحی شده است به عیار این خطاها سنجید و به پای این خطاها قربانی کرد». از این معاصرانه‌تر می‌توان اندیشید؟ یک سو حقایق ازلی است، که احتمالا فقط اندکی تفسیر و صیقل‌گری او را بس است، و از سوی دیگر آنچه خطایش بعدها آشکار می‌شود.

🔹خود کتاب قرآن‌شناخت به واقع ادّعای معاصرانگی ندارد. سید حسین نصر در مقدمه می‌گوید که «این اثر می‌باید مبتنی می‌بود بر سنت اسلامی کلاسیک...» و بنابراین «تفسیرهای مدرنیستی یا بنیادگرایانه‌ای را که در طی سده‌ی گذشته در جهان اسلام انتشار یافته است را در آن جایی نبود».

🔹کتاب مقدّمه‌ی جالبی دارد در خصوص علم جَفر و ارزش‌ها و رمزهای عددی حروفِ عربی و این نکته که ارزش عددی «الله» برابر است با «آدم و حوّا» و این نکته‌ی ژرف را به کمک علم جفر می‌توان دریافت! این نکته که الف عمودی است و ب افقی و نقطه‌ی زیرِ ب تلاقی‌گاه این دو محور و بنابراین ذات همه‌ی حروفِ عربی و در نتیجه ذاتِ قرآن.

🔹جز موارد بسیار معدودی به تحقیقات قرآن‌پژوهی معاصر ارجاعی ندارد و از مطالعات تطببیقی بین ادیان در آن نشانی نیست. گاه البته تاریخ به خدمت الهیات می‌آید به مثال آنجا که نویسندگان می‌گویند «زبان عربی آخرین زبان سامی بود که وارد صحنه تاریخ شد و خداوند این زبان را برای واپسین وحی برگزید.»

🔹آوردیم که عموم تفاسیر موردِ ارجاع سنتی هستند و نویسندگان هم در متن به آن نگرش و اصول آن وفادار مانده‌اند. می‌خوانیم که «به لطف عضویت در امت اسلام، آدمی از پاره‌ای حقوق و حمایت‌های اجتماعی و قانونی برخوردار می‌شود». سخن از بهره‌های معنوی نیست، حقوق اجتماعی و قانونی که از آن سو نامسلمانان ندارند. جای دیگر از حکم بردگی کافر و مسلمان و شرایط آن می‌گوید...

🔹در روایات تاریخی و اسباب النزول هم در قالب سنت مانده‌اند و غمِ خوانش معاصرانه نداشته‌اند، مثل آن حکایت که عالمان یهودی قصد داشته‌اند حکم ملایمتری در باب زنا اجرا کنند و از منظر مفسّران، قرآن آنان را ملامت می‌کند که چرا رجم را فرو نهاده‌اند. یا آنچه در باب اضربوهنّ آمده است. البته گاه به گاه تلاشی شده است که توجیهی تاریخی برای برخی احکام داده شود، چون بحث احکام جنسیتی، منتهی تا آنجا پیش نمی‌روند که اینک راه تغییر باز است یا نه.

🔹اشتباه نشود، قرآن‌شناخت کتاب خوبی است، مرتّب و منظّم و در کل هماهنگ با هدفی که تعریف کرده است. خصوصا تفاسیر سنّتی را به خوبی منعکس کرده است که بسیار زحمت بزرگی بوده و زحمت زیادی را هم از دوش خوانندگان برمی‌دارد. چنان که آمد ترجمه و چاپ بسیار خوبی هم دارد منتهی همه‌ی پرسش این بود و پاسخ همین که «تفسیر معاصرانه» نیست، گرچه این هم هست که عصر هر کس جداست.

@anqanotes
@namehayehawzavi

www.group-telegram.com/ye/namehayehawzavi.com/4900

1.79K viewsJan 6, 2022 at 03:23

✔️اندر مصائب نام‌گذاری و معاصرانگی🔻

🔸نقدونظری بر نام‌گذاری ترجمه‌ی فارسیِ کتاب The Study Quran

🔸مجید سلیمانی

🔹عنوان «تفسیر معاصرانه‌ی قرآن کریم» شاید غریب‌ترین انتخاب در ترجمه‌ی «قرآن‌شناخت» سید حسین نصر بوده است. کم و بیش خلاف آن است، چون بیابان را مفازه گفتنی... تفسیری که تماماً و به عمد مبتنی بر تفاسیر کهن است، به چه معنی معاصرانه است؟

🔹مترجم فاضل، انشاءالله رحمتی، که انصافا ترجمه‌ی پاکیزه‌ای دارد، از قضا در توضیح همین عنوان آورده است که «تفکر مدرن آمیزه‌ای از حقیقت‌ها و خطاهاست. بسیاری از آنچه در دنیای مدرن در جامه‌ی حقیقت جلوه می‌فروشد، عن‌قریب طشت رسوایی‌شان از بام می‌افتد. بنابراین شرط خرد نیست که آن حقایقی را که از جانب خداوند به بشر وحی شده است به عیار این خطاها سنجید و به پای این خطاها قربانی کرد». از این معاصرانه‌تر می‌توان اندیشید؟ یک سو حقایق ازلی است، که احتمالا فقط اندکی تفسیر و صیقل‌گری او را بس است، و از سوی دیگر آنچه خطایش بعدها آشکار می‌شود.

🔹خود کتاب قرآن‌شناخت به واقع ادّعای معاصرانگی ندارد. سید حسین نصر در مقدمه می‌گوید که «این اثر می‌باید مبتنی می‌بود بر سنت اسلامی کلاسیک...» و بنابراین «تفسیرهای مدرنیستی یا بنیادگرایانه‌ای را که در طی سده‌ی گذشته در جهان اسلام انتشار یافته است را در آن جایی نبود».

🔹کتاب مقدّمه‌ی جالبی دارد در خصوص علم جَفر و ارزش‌ها و رمزهای عددی حروفِ عربی و این نکته که ارزش عددی «الله» برابر است با «آدم و حوّا» و این نکته‌ی ژرف را به کمک علم جفر می‌توان دریافت! این نکته که الف عمودی است و ب افقی و نقطه‌ی زیرِ ب تلاقی‌گاه این دو محور و بنابراین ذات همه‌ی حروفِ عربی و در نتیجه ذاتِ قرآن.

🔹جز موارد بسیار معدودی به تحقیقات قرآن‌پژوهی معاصر ارجاعی ندارد و از مطالعات تطببیقی بین ادیان در آن نشانی نیست. گاه البته تاریخ به خدمت الهیات می‌آید به مثال آنجا که نویسندگان می‌گویند «زبان عربی آخرین زبان سامی بود که وارد صحنه تاریخ شد و خداوند این زبان را برای واپسین وحی برگزید.»

🔹آوردیم که عموم تفاسیر موردِ ارجاع سنتی هستند و نویسندگان هم در متن به آن نگرش و اصول آن وفادار مانده‌اند. می‌خوانیم که «به لطف عضویت در امت اسلام، آدمی از پاره‌ای حقوق و حمایت‌های اجتماعی و قانونی برخوردار می‌شود». سخن از بهره‌های معنوی نیست، حقوق اجتماعی و قانونی که از آن سو نامسلمانان ندارند. جای دیگر از حکم بردگی کافر و مسلمان و شرایط آن می‌گوید...

🔹در روایات تاریخی و اسباب النزول هم در قالب سنت مانده‌اند و غمِ خوانش معاصرانه نداشته‌اند، مثل آن حکایت که عالمان یهودی قصد داشته‌اند حکم ملایمتری در باب زنا اجرا کنند و از منظر مفسّران، قرآن آنان را ملامت می‌کند که چرا رجم را فرو نهاده‌اند. یا آنچه در باب اضربوهنّ آمده است. البته گاه به گاه تلاشی شده است که توجیهی تاریخی برای برخی احکام داده شود، چون بحث احکام جنسیتی، منتهی تا آنجا پیش نمی‌روند که اینک راه تغییر باز است یا نه.

🔹اشتباه نشود، قرآن‌شناخت کتاب خوبی است، مرتّب و منظّم و در کل هماهنگ با هدفی که تعریف کرده است. خصوصا تفاسیر سنّتی را به خوبی منعکس کرده است که بسیار زحمت بزرگی بوده و زحمت زیادی را هم از دوش خوانندگان برمی‌دارد. چنان که آمد ترجمه و چاپ بسیار خوبی هم دارد منتهی همه‌ی پرسش این بود و پاسخ همین که «تفسیر معاصرانه» نیست، گرچه این هم هست که عصر هر کس جداست.

@anqanotes
@namehayehawzavi

BY نامه‌های حوزوی