ایران‌دل | IranDel

Telegram

0:24

attach 📎

‍ ‌
🔴 حافظ و رندی

✍️ محمدعلی اسلامی ندوشن

«رندی» او که نمی‌گذارد «ضمیرش» خوانده شود، همان رندی ملت ایران است، که در طی تاریخ خود به‌خصوص در دوران بعد از اسلام، آن را با خود همراه داشته. این خصیصه، برانگیخته‌شده از هوشِ تیز، سرزمینِ ناامن و لرزندگی رشته‌های عقیدتی و شخصیتی است.

همۀ ایرانی‌های اصیل، از جزئی از رندی نصیب دارند، ولی نخبگانی بوده‌اند که نمونۀ تام و پالوده‌شدۀ آن را در خود متجلی کرده‌اند.
یکی از خصوصیات رند آن است که ظاهرش با باطنش فرق دارد. یعنی در باطن به عمق چیزهایی می‌رود که در ظاهر از برون ریختنش ابا می‌ورزد. لابد همه توجه کرده‌اند که حافظ چقدر از «راز» و «محرم» حرف می‌زند. رند، ظاهر و باطنش را متفاوت نگاه می‌دارد، برای آنکه دنیا امن نیست، برای آنکه نامحرمان در گوشه و کنارند، و برای آنکه «راز» جنبۀ خطیر دارد و نزد هر کس نمی‌توان برملایش کرد.

ایرانی -‌ نمی‌توانم گفت از کِی، ولی از گذشتۀ دور‌ - «راز مگویی» در صندوق سینه داشته، که حتی خود او هم از کمّ‌وکیف آن آگاه نیست. آن را چون امانتی بی‌نام، در نهانگاه سینه، در وجدانِ ناآگاه خویش حفظ می‌کند.

رندی از برخورد میان دو ضرورتِ متضاد حادث می‌شده است؛ یکی سازگاری و دیگری ناسازگاری. می‌بایست این دو را به «هم‌زیستی مسالمت‌آمیز» واداشت. آنچه در بیرون می‌گذشته، مورد قبول نبوده، ولی چاره‌ای نبوده جز آنکه با آن ساخته شود.

این، خاص مردمی است که در کام حوادث ناچار شده‌اند دوشخصیتی بشوند، و یک نشانه‌اش آن است که نه مستقیم، بلکه قوس‌دار، کنایه‌ای و دوپهلو حرف بزنند.

حافظ از این حیث نیز یک ایرانی تمام‌عیار است. آنچه از مجموع دیوان می‌توان حدس زد، آن است که نحوۀ زندگی او و طرز سلوکش، با شعرهایش متفاوت بوده است.

در شعر بی‌پرواست، ولی در سلوک چنین نبوده است. با همه یا اکثر کسانی که مورد تحقیر، تعریض و نفی او هستند، با ادب و محابا رفتار می‌کرده. حافظ در رابطۀ اجتماعی مردی خلیق، محتاط و نرم بوده است. همۀ سرکشی‌های درونی‌اش در شعرهایش به بیرون راه می‌یافته. حتی اگر در شعر آن‌قدر بی‌پرواست، برای آن است که جبران انفعال شرم حضورهایش را بنماید.


@IranDel_Channel

💢

👍25👎3

www.group-telegram.com/us/IranDel_Channel.com/4073

1.03K viewsedited  Oct 12 at 05:30

‍ ‌
🔴 حافظ و رندی

✍️ محمدعلی اسلامی ندوشن

«رندی» او که نمی‌گذارد «ضمیرش» خوانده شود، همان رندی ملت ایران است، که در طی تاریخ خود به‌خصوص در دوران بعد از اسلام، آن را با خود همراه داشته. این خصیصه، برانگیخته‌شده از هوشِ تیز، سرزمینِ ناامن و لرزندگی رشته‌های عقیدتی و شخصیتی است.

همۀ ایرانی‌های اصیل، از جزئی از رندی نصیب دارند، ولی نخبگانی بوده‌اند که نمونۀ تام و پالوده‌شدۀ آن را در خود متجلی کرده‌اند.
یکی از خصوصیات رند آن است که ظاهرش با باطنش فرق دارد. یعنی در باطن به عمق چیزهایی می‌رود که در ظاهر از برون ریختنش ابا می‌ورزد. لابد همه توجه کرده‌اند که حافظ چقدر از «راز» و «محرم» حرف می‌زند. رند، ظاهر و باطنش را متفاوت نگاه می‌دارد، برای آنکه دنیا امن نیست، برای آنکه نامحرمان در گوشه و کنارند، و برای آنکه «راز» جنبۀ خطیر دارد و نزد هر کس نمی‌توان برملایش کرد.

ایرانی -‌ نمی‌توانم گفت از کِی، ولی از گذشتۀ دور‌ - «راز مگویی» در صندوق سینه داشته، که حتی خود او هم از کمّ‌وکیف آن آگاه نیست. آن را چون امانتی بی‌نام، در نهانگاه سینه، در وجدانِ ناآگاه خویش حفظ می‌کند.

رندی از برخورد میان دو ضرورتِ متضاد حادث می‌شده است؛ یکی سازگاری و دیگری ناسازگاری. می‌بایست این دو را به «هم‌زیستی مسالمت‌آمیز» واداشت. آنچه در بیرون می‌گذشته، مورد قبول نبوده، ولی چاره‌ای نبوده جز آنکه با آن ساخته شود.

این، خاص مردمی است که در کام حوادث ناچار شده‌اند دوشخصیتی بشوند، و یک نشانه‌اش آن است که نه مستقیم، بلکه قوس‌دار، کنایه‌ای و دوپهلو حرف بزنند.

حافظ از این حیث نیز یک ایرانی تمام‌عیار است. آنچه از مجموع دیوان می‌توان حدس زد، آن است که نحوۀ زندگی او و طرز سلوکش، با شعرهایش متفاوت بوده است.

در شعر بی‌پرواست، ولی در سلوک چنین نبوده است. با همه یا اکثر کسانی که مورد تحقیر، تعریض و نفی او هستند، با ادب و محابا رفتار می‌کرده. حافظ در رابطۀ اجتماعی مردی خلیق، محتاط و نرم بوده است. همۀ سرکشی‌های درونی‌اش در شعرهایش به بیرون راه می‌یافته. حتی اگر در شعر آن‌قدر بی‌پرواست، برای آن است که جبران انفعال شرم حضورهایش را بنماید.


@IranDel_Channel

💢

BY ایران‌دل | IranDel